YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE KAVRAMSAL-İŞLEVSEL İZLENCE İLE HAZIRLANMIŞ A1 DÜZEYİNDEKİ METİNLERİN BAĞDAŞIKLIK, BAĞLAŞIKLIK VE TUTARLILIK İLİŞKİSİ İÇİNDE İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 8, 48 - 60, 30.06.2021

Büşra Akbulut

Öz

11. yüzyıldan günümüze kadar süregelen Türkçe öğretiminde öncelikli hedef, yabancı öğrencilere temel dil becerilerinin kazandırılması olmuştur. Bu kazanımın gerçekleşmesi için öğrencilerin dil seviye yeterliliklerine uygun olarak hazırlanan ders kitapları kuşkusuz en önemli materyallerdir. Söz konusu ders kitaplarının öğretim planına uygun olarak takip ettiği izlencelerden biri olan kavramsal-işlevsel izlenceler, anlamın ve iletişimin ön planda tutulduğu tematik bir planlama içermektedir. Bu planlamada var olan okuma metinlerinin öğrencilerin dil yeterlilik seviyeleri göz önünde bulundurularak ve metinsellik ölçütlerine uygun olarak hazırlanması, öğrencilerin öğrenme süreçlerinin daha verimli kılınmasına olanak sağlayacaktır. Bu çalışmanın amacı, günümüzde kullanılan yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarındaki kavramsal-işlevsel izlence ile hazırlanmış A1 düzeyindeki okuma metinlerini bağdaşıklık, bağlaşıklık ve tutarlılık ilişkisi içinde incelemektir. Çalışmada, Yunus Emre Enstitüsü ve Ankara TÖMER tarafından hazırlanmış olan Yedi İklim ile Yeni Hitit Türkçe setlerinden A1 düzeyindeki okuma metinleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

yabancılara Türkçe öğretimi, okuma metni, bağdaşıklık, bağlaşıklık, tutarlılık

Kaynakça

• Akbulut, S., & Yaylı, D. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi A1-A2 Düzeyi Ders Kitapları Üzerine Bir İzlence Çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9/2, 35-46.
• Ankara Üniversitesi TÖMER (2018). Yeni Hitit 1 Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Aydın, İ., & Torusdağ, G. (2013). Lamartıne’in Göl ‘Le Lac’ Şiirine Metindilbilimsel Bir Yaklaşım. Electronic Turkish Studies, 8/10, 105-114.
• Aydın, İ., & Torusdağ, G. (2014). Türkçe Öğretimi Çerçevesinde Yazınsal Bir Metin Çözümleme Örneği Olarak Refik Halit Karay’ın Garip Bir Hediye’si. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3/4, 109-134.
• Biçer, N., & Alan, Y. (2017). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Yeni Hitit 3 ve İstanbul C1+ Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13/3, 1130-1139.
• Bölükbaş, F., & Keskin, F. (2010). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Metinlerin Kültür Aktarımındaki İşlevi. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5/4, 221-235.
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Coşkun, E., & Taş, S. (2008). Ders Kitaplarına Metin Seçimi Açısından Türkçe Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5/10, 59-74.
• Demir, A., & Fatma, Açık (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım ve Seçilecek Metinlerde Bulunması Gereken Özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 30, 51-72.
• Dilek, İ. (1995). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Özgün Metinlerle Çalışma Yolları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Dilidüzgün, Ş. (1995). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazınsal Metinler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Dilidüzgün, Ş. (2008). Türkçe Öğretiminde Metindilbilimsel Bağlamda Uygulamalı Bir Yaklaşım. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Dolaşık, R. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılacak Metinlerin Oluşturulma Süreçleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Duman, A. (2003). Türk Soylulara Türkiye Türkçesi Öğretiminde Metin Seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 151-154.
• Erdem, M. D., Gün, M., Şengül, M., & Şimşek, R. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Okuma Metinlerinin Öğretim Elemanlarınca Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni ve İşlevsel Metin Özellikleri Kapsamında Değerlendirilmesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10/3, 455-476.
• Erişek, Ö., & Yücel, F. (2002). Dil Öğretiminde Yazınsal Metinlerin Yeri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3/2, 63-75.
• Günay, V. D. (2013). Metin Bilgisi. İstanbul, Papatya Yayıncılık.
• Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretiminde Metin Seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1/1, 1-12.
• Gök, B. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Metin Seçimi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kara, M., & Çekici, Y. E. (2017). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarında Metinler Arası Aşamalılık: Yedi İklim Türkçe ve İzmir Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6/2, 411-426.
• Karakuş, O. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarındaki Metinlerde Değer Aktarımı Referanslarının Yeri. Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Karadeniz, A. (2015). Metindilbilim Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11/1, 1-17.
• Kayatürk, N. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretimi Kitaplarındaki Metinlerin Örtülü Anlam Unsurları Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Sarıbaş, M. (2014). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metnine Göre Yabancılara Türkçe Öğretiminde A1-A2-B1-B2 Seviyesinde Okuma Etkinlikleri ve Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Serin, N., & Turan, E. (2015). Yunus Emre Türkçe Öğretimi Seti’nde Yer Alan Metinlerin Tür, Tema ve Özgünlük Açısından İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4/3, 1229-1250.
• Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Okuma Metinleri ve Yardımcı Kitaplar. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Şimşek, N. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlişkisel Söz Varlığı Açısından Değerlendirilmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 3 (Special Issue 3), 809-827.
• Şimşek, P. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Temel Materyaller: Okuma Metinleri ve Okuma Kitapları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 211-225.
• Toprak, F. (2011). Yabancılara Türkçe Öğretimi Kitaplarındaki Okuma Parçaları ve Diyaloglar Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 11-24.
• Torusdağ, G. (2015). Memduh Şevket Esendal’ın Öykülerine Metindilbilimsel Bir Yaklaşım. Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Torusdağ, G., & İşimtekin, S. (2016). Furug Ferruhzâd’ın “Kâbus” Öyküsü Üzerine Metindilbilimsel Bir Çözümleme. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 56/2, 160-199.
• Torusdağ G., & Aydın, İ. (2017). Metindilbilim ve Örnek Metin Çözümlemeleri. Ankara, Pegem Akademi.
• Türk, H. (2018). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Bir İzlence Tasarımı ve Kültürel Ögelerin Hikâye Kitapları Aracılığıyla Aktarımı. Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Ömeroğlu, E. (2016). Yabancılara Türkçe Öğretimi için Hazırlanmış Ders Kitaplarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Öztürk, B. (2018). Tartışma Metinlerinde Dilbilgisel Bağlaşıklık Kullanımı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58/1, 1161-1190.
• Özkan, B. (2004). Metindilbilimi, Metindilbilimsel Bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” Adlı Öyküsünde Metindilbilimsel Bağdaşıklık Görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13/1, 167-182.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E., & Topal, Z. (2010). Türkçe Öğretiminde Metindilbilimsel Çözümleme Yönteminin Uygulanması. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 775-788.
• Yunus Emre Enstitüsü (2015). Yedi İklim TTürkçe Öğretim Seti Ders Kitabı, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı.