BULGARİSTAN’DA SİYASİ OTORİTENİN ULUSAL TÜRK AZINLIĞI ÜZERİNDEKİ POLİTİKALARI: BELENE TOPLAMA KAMPI ÖRNEĞİ (1985-86)

Yıl 2014, Sayı: 20, 117 - 162, 02.06.2014

Vildane Özkan

Öz

Çalışmada Bulgaristan’da Belene Toplama Kampı’nın 1985-1986 dönemi, kamptan sağ çıkan yirmi tanıktan sözlü tarih yöntemiyle toplanan birincil kaynak niteliğindeki empirik verilerden ağırlıklı olarak yararlanılarak anlaşılır kılınmaya çalışılmaktadır. Birinci olarak, Bulgaristan’da Türk varlığının sorunsallaştırıldığı temel alanlar verilmektedir. İkinci olarak; Belene Toplama Kampı bir yandan Bulgar siyasi otoritesi ile ulusal Türk azınlığı arasındaki güç ilişkileri, diğer yandan SSCB’de Gorbaçov dönemi gibi uluslararası gelişmeler bağlamında ele alınmaktadır. Üçüncü olarak, Belene Toplama Kampı’nda fiziksel koşullar ile etnik soykırımın görünümleri verilmektedir. Dördüncü olarak, Belene Toplama Kampı tanıklığının hangi alanlarda nesneleştirildiği ifade edilmektedir. Sonuç bölümünde; Bulgaristan’da ulusal Türk azınlığı üzerindeki politik şiddetin incelenme, tanımlanma ve hukuksal yaptırımlarla bağlantılandırılma sorunları tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bulgar siyasi otoritesi, ulusal Türk azınlığı, etnik ayrımcılık, etnik soykırım, ad-kırımı, etnik temizlik, Türkiyecilik, Belene Toplama Kampı

The Policies of Political Authority on the National Turkish Minority in Bulgaria: The Case of the Belene Concentration Camp (1985-86)

Öz

The study examines the 1985-86 period of Belene Concentration Camp in Bulgaria, mainly by using the empirical data of the nature of primary sources collected with the oral history method from twenty camp survivors. First of all; some areas problematizing Turkish existence in Bulgaria are expressed. Secondly; the camp is examined in the context of, on one hand, the power relations between the Bulgarian political authority and the national Turkish minority, on other hand, the international developments such as the period of Gorbachev in USSR. Thirdly; the physical conditions and the aspects of ethnic genocide in the camp are given. Fourthly; the areas in which the testimony of camp survivors is objectified are expressed. In the final analysis is discussed the problems which the political violence on national Turkish minority in Bulgaria is examined, conceptualized, and connected with legal sanctions.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian political authority, national Turkish minority, ethnic discrimination, ethnic genocide, name-cide, ethnic cleansing, Turkeyism, Belene Concentration Camp.

Kaynakça

• Angelov, V. (Önsöz ve Belgeleri Derleyen). (2008). Строго Поверително! Асимилаторската Кампания Срещу Турското Национално Малцинство в България 1984-1989. Документи. София: Фондация Либерална Интеграция.
• Associated Pres. (1986). Bulgaria Killing Ethnic Turks. Ethnic Turks Imprisoned During Bulgarian Assimilation Campaign: Amnesty International’s News.
• Bulgaristan Halk Cumhuriyeti 1947 Anayasası. 15 Temmuz 2012 tarihinde http://www.parliament.bg/bg/18 adresinden erişilmiştir.
• Bulgaristan Halk Cumhuriyeti 1971 Anayasası. 15 Temmuz 2012 http://www.parliament.bg/bg/19 adresinden erişilmiştir.
• Bulgaristan Cumhuriyeti 1991 Anayasası. 15 Temmuz 2012 http://www.parliament.bg/bg/const adresinden erişilmiştir.
• Connor, W. (1972). Nation-Building or Nation-Destroying. World Politics. Cilt: 24, No: 3. Cambridge University Press. 319-355.
• Council of Europe Parliamentary Assembly. (2010). Post-Monitoring Dialogue With Bulgaria. Doc. 20 Aralık 2010 tarihinde 12187. http://www.unhcr.org/refworld/docid/4bdadc1b0.html adresinden erişilmiştir.
• Demokrati Za Silna Bılgariya. (2012). Декларация, осъждаща опита за насилствена асимилация. 19 Ocak 2012 tarihinde http://dsb.bg/bg/blogs/article/3065 adresinden erişilmiştir.
• Dimitrov, V. (2000). In Search of a Homogeneous Nation: The Assimilation of Bulgaria’s Turkish Minority, 1984-1985. Journal of Ethnopolitics and Minorities Issues in Europe, 1(4), 1-22. 10 Ocak 2012 tarihinde http://www.ecmi.de/fileadmin/downloads/publications/JEMIE/JEMIE01Dimitrov10-07-01.pdf adresinden erişilmiştir.
• Erendoruk, Ö. O. (1989). S.O.S. veya Üçüncü Mezar. Erenler Matbaası.
• Erendoruk, Ö. O. (2002). Ağlatırsa Mevla’m Yine Güldürür. İstanbul: Yesevi Yayıncılık.
• Erendoruk, Ö. O. (2006). Sevgi Kırıntıları Arıyorum Yollarda – Örneklerle Bulgar Zulmü. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Foucault, M. (2005). Hakikat Kaygısı. Özne ve İktidar (2. bsm.) ( I. Ergüden ve O. Akınhay, Çev.). içinde (ss. 83-97). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• İİBM. (2009). Без Следа? Лагерът Белене 1949-59 и След Това. Sofia: Institute for Studies of the Recent Past.
• Koleva, D. (2010). Белене – Място на памет?. Sofia: Institute for Studies of the Recent Past ve Ciela Publisher.
• Narodno Sıbranie Na Republika Bılgariya. (2006). Изказване на заместник-председателя на НС г-н Юнал Лютфи пред Парламентарната асамблея на Съвета на Европа. 15 Ocak 2012 tarihinde http://www.parliament.bg/bg/news/ID/759 adresinden erişilmiştir.
• Narodno Sıbranie Na Republika Bılgariya. (2012). Започна Осмата сесия на 41-то Народно събрание.14 Ocak 2012 tarihinde http://www.parliament.bg/bg/news/ID/2348 adresinden erişilmiştir.
• Özkan, V. (2010). Bulgaristan Halk Cumhuriyeti’nde Siyasi Otorite ile Ulusal Türk Azınlığı Arasındaki Güç İlişkileri Bağlamında Belene Toplama Kampı (1985-86). Yayımlanmamış Doktora Tezi, HÜ, Ankara. 15 Mayıs 2012 tarihinde http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Özkan, V. (2012a). Bulgaristan’da İnsanlığa Karşı İşlenen Büyük Suçun Sadece ‘Asimilasyon’ Adı Altında Kınanması ve Devam Eden Mağduriyet. 11 Ocak 2013 tarihinde http://www.academia.edu/2364919/Bulgaristanda_Insanliga_Karsi_Islenen_ Buyuk_Sucun_Sadece_Asimilasyon_Adi_Altinda_Kinanmasi_ve_Devam_Eden_Magduriyet adresinden erişilmiştir.
• Özkan, V. (2012b). Special Issue on Bulgarian Nationalism: 2001-2012. Russian Nationalism Bulletin, A. Umland (Der.). 9 Haziran 2012 tarihinde http://groups.yahoo.com/group/russian_nationalism/messages/1208?threaded=1&m=e&var=1&tidx=1 adresinden erişilmiştir.
• Türker, M. (2003). Gölgedeki Kahraman. İstanbul: Ufuk Ötesi Yayınları.
• Türker, M. (2004a). Belene Adası – Zulmün Ateş Çemberinden Anılar (3. bsk.). İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Türker, M. (2004b). Kalem Kılıçlaşınca – Ömer Osman Erendoruk’un Edebî Kimliği. İstanbul: Ufuk Ötesi Yayınları.