XIX. YÜZYIL EĞİN (KEMALİYE) ESNAF TEŞKİLATI ÜZERİNE BAZI TESPİTLER

Yıl 2010, Cilt: 12 Sayı: 12, 195 - 236, 01.06.2010

Abdulkadir Gül

Öz

Osmanlı Devleti’nde, üretim ve üretilen malların tüketiciye ulaşmasında

etkin rol oynayan esnaf grupları, teşkilatlı olarak faaliyet göstermişlerdir. Genel

olarak Şeyh veya Kethüda denilen liderlerin idaresinde bulunan esnaf

kollarında, şehir nüfusunun önemli bir kısmı istihdam edilmiştir. Bu çalışmada,

Eğin kazasında ki esnaf çeşitleri, çalışan zümre, dükkân sayıları, tüccarlar, narh,

esnaf kollarının üretim tarzları ve fonksiyonları yönünden tasnif edilip

incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğin (Kemaliye), XIX. yüzyıl, esnaf, tüccar, narh

Kaynakça

• Milli Kütüphane Mikro Film Arşivi. Ankara. Eğin Şer’iyye Sicili. 1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi. İstanbul. Mühimme Defteri nr. 28 hüküm 240. C.İKT. 9/432, 38/1885, 18/880. C.ML. 217/8993, 322/13279. İ.MSM. 326. C. BLD. 1545, 160, 2246, 2495, 777, 878. A.DVN. 137/16, 137/23. A.MKT. DV. 140/1. C.NF. 3/145. HR. MKT. 32/18, 65/49, 76/93, 100/95. DH. MKT. 2733/55, 978/51. C.DRB. 7/321, 42/2056. C.ADL. 59/3546. A.MKT. 15/89. HR. SYS. 2766/78. C.AS. 27429. HR. TO. 357/45. A.MKT. UM.132/28. C.ML. 335/13737. HAT. 212/11491. MAD. 5152. DH. SAİD. d. (Eğinli memurlar). C.DH. 276/13787, 114/565. ZB. 58/2852. A. DVN. d. 895.
• H. 1305, 1310 Ma’mûretü’l - Aziz Vilayet Salnameleri.
• Akgündüz, A. (1990). Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri. c.II. İstanbul.
• Akyıldız, A. (1996). Osmanlı Finans Sisteminde Dönüm Noktası Kâğıt Para ve Sosyo-Ekonomik Etkileri. İstanbul.
• Akpınar, E. (2004). Doğu Anadolu Bölgesi’nde Alternatif Turizm Merkezi Olmaya Aday Bir İlçe: Kemaliye. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), ss. 207-230.
• Arıkan, Z. (1994). Tanzimat Döneminde Eğin ve Çevresinden İstanbul’a Yönelik Göçler. Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslar arası Sempozyumu içinde (ss. 467-490). Ankara.
• Aykut, N. Ş. (2002). Osmanlı Sikkeleri. Türkler, c. 10, ss. 830-834, Ankara.
• Bear, G. (1970). The Administrative Economic and Social Funcions of Turkish Guilds. IJMES, 29-47.
• Bear, G. (1970–74). Türk Loncalarının Yapısı ve Yapının Osmanlı Sosyal Tarihi İçin Önemi (S. Ferliel, Çev.). Tarih Araştırmaları Dergisi, 8 (12), 94-111.
• Bozkurt, E. (2001). Osmanlı Şehir İçi Hanlarının İşlevi. EJOS, IV (16), 1- 4.
• Canpolat, S. (2005). 4 Numaralı Eğin Şer’iyye Sicili 1248–1256 (M. 1832- 1840). Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Cohen, A. (2003). Osmanlı Kudüs’ünde Loncalar (N.Elhüseyni, Çev.). İstanbul.
• Cuinet, V. (1891). La Turquie d'Asie. Paris.
• Çağatay, N. (1981). Bir Türk Kurumu Olan Ahilik. Konya.
• Çelik, B. (2003). 6 Numaralı Eğin Şer’iyye Sicili 1258-1264 (M. 1842-1848). Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Çırak, T. (2000). Şer’iyye Sicillerinden 220 ve 222 No’lu Defterlere Göre Gedikler. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Çiftçi, C. (2005). Osmanlı’da Meyve Alım-Satımı: mekânlar, görevliler, vergiler ve standartları. EJOS, VIII (3), 4-9.
• Demirel, Ö. (1999). XIX. Yüzyıl Osmanlı Şehir Ekonomisi: Sivas Örneği. Osmanlı, 3. cilt, 507–513, Ankara.
• Demirel, Ö. (2002). Osmanlı Esnafı (1750–1850). Türkler, c.14, 254-256, Ankara.
• Demirel, Ö. (2006). Osmanlı Dönemi Sivas Şehri –Makaleler-. Sivas.
• Ergenç, Ö. (1982). Osmanlı Klasik Dönemindeki Eşraf ve Ayan Üzerine Bazı Bilgiler. Osmanlı Araştırmaları, c.III, 105-118, İstanbul.
• Ergin, O. N. (1993). Çarşı. İA, c.3, 360-362, İstanbul.
• Ergin, O. N. (1958). Mecelle-i Umur-ı Belediye. c.1, İstanbul.
• Faroqhi, S. (1994). Osmanlı’da Kent ve Kentliler. İstanbul.
• Faroqhi, S. (2004). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. (H. İnalcık ve D. Quataert, Ed.). c.2, İstanbul.
• Genç, M. (1986). Osmanlı Esnafı ve Devletle İlişkileri. Ahilik ve Esnaf, İstanbul, 113-130.
• Genç, M. (2007). Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi. Ankara.
• Genç, M. (1985). Ahilik ve Esnaf. Osmanlı Arşivleri ve Osmanlı Araştırmaları Sempozyumu içinde (ss. 113-114). İÜEF, İstanbul.
• İnalcık, H. (2009). Devlet-i Aliye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar- I. İstanbul.
• İyice, S. (1992). Bedesten. DİA, c.5, 303-305, İstanbul.
• İyice, S. (1970). Elçi Hanı, TD, 24, 93-130.
• Kal’a, A. (1985). Mahmud II Döneminde Sanayinin İktisadî ve Sosyal Organizasyonu ve Bu Organizasyonda Tanzimat’a Doğru Yapı Değişmeleri. Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Kal’a, A. (1998). İstanbul Esnaf Birlikleri ve Nizamları, I. İstanbul.
• Kal’a, A. (1995). Esnaf. DİA, c.11, 424–430, Ankara.
• Kaya, K. (2004). Osmanlı İmparatorluğunda Voyvodalık. Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Kazıcı, Z. (1988). Ahi Baba. DİA, c.1, 527-528, Ankara.
• Kazıcı, Z. (1988). Ahilik. DİA, c.1, 540-542, Ankara.
• Koyuncu, H. H. (2008). Eğin Şer’iyye Sicilleri, Ekev Akademi Dergisi, 12 (34), 269-279.
• Koyuncu, H. H. (2009). Şeriyye Sicillerine Göre Eğin Kazası, Van.
• Koyuncu, M. (2001). The Institution of Gedik in Ottoman Istanbul, 1750-1850, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kuban, D. (1968). Anadolu Türk Şehri Tarihi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerine Bazı Gelişmeler. VD, VII, 71–74, İstanbul.
• Kütükoğlu, M. (1978). (1009–1600) Tarihli Narh Defterine Göre İstanbul’da Çeşitli Eşya ve Hizmet Fiyatları. TED, 9, 1-85.
• Kütükoğlu, M. (1993). Narkh. El, c.7, 964-965, Leiden.
• Marcus, A. (1983). Men, Women and Property: Dealers in Real Estate in 18th Century Aleppo. Journal of Economic and Social of the Orient, 26, 2, 137-163.
• Moltke, H. V. (1969). Türkiye Mektupları. (H. Örs, Çev.). İstanbul.
• Ortaylı, İ.(2004). Devenin Taşıma Maliyeti Eğrisi Üzerine Bir Deneme.
• Osmanlı İmparatorluğu’nda İktisadi ve Sosyal Değişim Makaleler I, Ankara. 95–104.
• Özdemir, R. (1988). Tokat Esnaf Teşkilatı 1771-1840. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tarih Boyunca Karadeniz Bildirileri:13–17 Ekim 1986 Samsun, içinde (ss. 397–424).
• Özdemir, R. (1999). Antakya Esnaf Teşkilatı (1709–1860). Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları, 7 (9), 7-8.
• Özkaya, Y. (1978). XVII Yüzyılın İlk Yarısında Yerli Ailelerin Ayanlıkları Ele Geçirişleri ve Büyük Hanedanlıkların Kuruluşu. Belleten, c.XLIII, Ankara, 53-67.
• Özkaya, Y. (1988). XVIII Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda Esnaf Sorunları. II Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan Bildiriler, II, içinde (ss. 103- 114). Ankara.
• Özkaya, Y. (1994). Osmanlı İmparatorluğunda Ayanlık. Ankara.
• ÖztürkÖztürk, M. (2002). Genel Hatlarıyla Osmanlı Para Tarihi. Türkler, c.10, 802- 805. Ankara.
• Öztürk, M. (2002). Osmanlı Dönemi Fiyat Politikası ve Fiyatların Tahlili. Türkler, c.10, 846-848, Ankara.
• Öztürk, S. (2002). Osmanlı Devlerinde Tüketicinin Korunması. Türkler, 10, 850-58, Ankara.
• Öztürk, T. (2002). Osmanlılarda Narh Sistemi. Türkler, 10, 861–868, Ankara.
• Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. c.1. İstanbul.
• Pamuk, Ş. (1988). Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi (1500–1914). İstanbul.
• Sami, Ş. (1894). Kâmus-ul Alâm. c. I, İstanbul.
• Solak, İ. (2008). Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anadolu’da Meyve ve Sebze Üretimi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (24) Güz, 217-251.
• Tabakoğlu, A.(1994). Türk İktisat Tarihi. İstanbul.
• Tankut, G. (1973). “Osmanlı Şehrinde Ticari Fonksiyonlar”. VII. Türk Tarih Kongresi Bildiriler, II, 776-778.
• Vincent W. Yorke. (1896). A Journey in the Valley of the Upper Euphrates. The Geographical Journal, 8, 4, 317-345.
• Yıldırım, O. (2000). Craft Guilds in the Ottoman Empire (1650–1826): A survey. METU Studies in Development., 27 (3-4), 108-11.
• Yücel, Y. (1977). XVII. Yüzyılda Osmanlı İdari Yapısında Taşra Ümerasının Yerine Dair Düşünceler. Belleten, XLI, 161-164, 496-512, Ankara. M. (1999). Osmanlı Dönemi Fiyat Politikası ve Fiyatların Tahlili. Belleten, c.LV (212), 87-101. Ankara.