Bağımsızlık Sonrası Kırgız Kimliğinin İnşaasında Manas ve Manas Destanı’nın Simgeselliği

Yıl 2015, Cilt: 22 Sayı: 22, 29 - 46, 01.06.2015

Hayati Beşirli

Öz

Destan, bir sözlü anlatım türü olarak folklor çalışmaları arasında önemli bir yere sahiptir. Bu anlatım türü gücünü geleneklerin aktarılması sürecindeki rolünden almaktadır. Bu özelliği destanı folklorun çalışma alanının dışına taşımakta, sosyolojinin inceleme nesnesi haline dönüştürmektedir. Bu çalışmada Kırgızların önemli destanı olan Manas destanının Bağımsızlık sonrasında Kırgız kimliğinin inşa edilmesindeki rolüne değinilmiş, Manas destanının kimlik inşa sürecinde nasıl araçsallaştırıldığı ders programlarında incelenerek farklı düzeylerdeki -ilk öğretim ve yüksek öğretim görünümü ortaya konulmuştur. Söz konusu çalışma kapsamında ayrıca manastanuu ders içerikleri incelenerek kimlik inşaa etmedeki rolu değerlendirilmiş, Akayev’in ortaya koyduğu Manasın yedi nasihati ve bu yedi nasihatin politik sosyalizasyon sürecine yansımaları üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Manas, Manas destanı, manastanuu, yedi öğüt, kimlik inşaası.

Kaynakça

• Abakirov, K., Baysabayev, B. ve Medetov, A. (2014). Manastanuu: Tiptüü Okuu Programması. Yusuf Balasagun Kırgız Millî Üniversitesi Manastanuu Bölümü, Bişkek.
• Akayev, A. (2004). Mamleketim, Elim, Manasım. Bişkek: Uçkun Yayınevi.
• Aşırova, N. (2013). Manastaanuu Ders Programı. M. Rıskulbekov Kırgız Ekonomi Üniversitesi Devlet ve Resmî Diller Bölümü, Bişkek.
• Ayhan, N. (2013). İktidarın Kamuya Yansıma Biçimleri Üzerinden Sokak Adlandırmaları: Bişkek Kenti Toponomi Denemesi. Yeditepe Üniversitesi, Global Media Journal, 3,6. 10 Aralık 2014 tarihinde http://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/bahar2013sayisi.html erişildi.
• Bakçiyev, T. (2013). Manas cana Sayasat. Bişkek: Teknik Yayınevi.
• Baygaziyev, S. (2010). Manastaanuu. Bişkek: Gülçınar Yayınevi.
• Bilgin, N. (2007). Kimlik İnşası. Ankara: Aşina Kitaplar.
• Boronov, A. (1995). Manas Eposu Okuu Kuraldarında. Manas Entsiklopediya, Tom 2, Bişkek.
• Cohen, A. (1999). Topluluğun Simgesel Kuruluşu (M. Küçük, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Edgar, A. ve Sedgwick, P. (2007). Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar (M. Karaşahan, Çev.). İstanbul: Açı Yayınları.
• İsakov, B. (1997). Manastın Ceti Osuyatı. Bişkek: Uçkun Yayınevi.
• İsakov, R. (2007). Künel. Turan-Altay Künel Sosyal Fonu, Bişkek: Biyiktik Yayınevi.
• Karmışakov, A. (2012). Adep 10. Klass, Bişkek.
• Karmışakov, A. (2013). Adep 5. Klass, Bişkek.
• Karmışakov, A. (2013a). Bişkek şehrindeki No 86 Okulunun Adep (Ahlak) Dersine İlişkin Ders Müfredatı. Bişkek.
• Kazıbayev, P. (2003). Fotoalbom Manas 1000. Bişkek: Uçkun Yayınevi. Manas 1000 Biskek Bildirileri 26-31 Ağustos 1995, O. A. Budak (Yay. Haz.). Ankara Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Musayeva, V. İ. ve Asanakulov, T. A. (2012). Manas Cönündö Ceti Kitep. Kırgız Bilim Berüü Akademiyası, http://www.kao.kg/index.php?option=com_content&view=article&id=248:201 2-10-10-080436&catid=9:2011-01-01-13-06-27 adresinden erişildi.
• Oğuz, Ö. (2004). Araştırmaların Tarihi. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı (Ö. Oğuz, Ed.), Ankara: Grafiker Yayınları.
• Oğuz, Ö. (2010). Türkiye’de Mit ve Masal Çalışmaları veya Bir Olumsuzlama ve Tek- Tipleştirme Öyküsü. Millî Folklor, 22, 85.
• Osmanov, O. (2012). İstoriya Kırgızstana (S Drevneyşih Vremen do Naşih Dney). Bişkek: Mezgil Yayınları.
• Reich, W. (1971). The Uses of Folklore in Revitalization Movements. Folklore in (Vol. 82, pp. 233 – 244).
• Smith, A. (2002). Ulusların Etnik Kökeni (S. Bayramoğlu, H. Kendir, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınlar.
• Temur, N. (2010). Folklor-İdeoloji Bağlamında Sovyetler Birliği Dönemi Folklor Politikaları ve Bu Politikaların Kırgız Folkloruna Etkileri. Bilig, 53, 219-232.
• Temur, N. (2011). Folklor ve İdeoloji, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Temur, N. (2012). Manas Destanı’ndaki Tipler Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Kurgan- Edebiyat Yayınları.
• Turgunaliyev, T. vd. (2012). Manastaanuu Ders Programı. İ. Arabayev Kırgız Devlet Üniversitesi Manastaanuu Enstitüsü Manastaanuu, Kültüroloji Bölümü, Bişkek.
• Türkmen, F. (1993). Manas Destanı Üzerine İncelemeler (Çeviriler-1). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ziying, Y. (2012). Tradition and Ideology, Creating and Performing New Gushi in China, 1962-1966. Asian Ethnology, 71(2), 259-280.
• Elektronik Kaynaklar http://students.com.kg/publ/taryh/uluu_ata_mekendik_sogushtan_kijinki_mezgildegi_m adanijat_1946_1964_zhzh/3-1-0-142 http://tamgasoft.kg/dict/index.php?page=sh_word&dic_id=35&word=%D0%9A%D0% 9E%D0%9D%D0%A4%D0%95%D0%A0%D0%95%D0%9D%D0%A6%D0%98%D0 %AF
• http://edu.gov.kg/kg/--/novosti/562-manas-jeposu-bojuncha-mektep-okuuchularynynarasynda- tkrlch-respublikalyk-olimpiadanyn-tkrlsh-bojuncha-maalymat.html http://tyup.net/publ/kyrgyzstandyn_taryhy/manastyn_zheti_osujaty/ 5-1-0-899