Beowulf ve Dede Korkut’taki Alp ve Canavar

Yıl 2009, Cilt: 11 Sayı: 11, 109 - 117, 01.12.2009

Hülya Taflı Düzgün

Öz

Destanlarda genel olarak karşımıza iki tür karakter çıkmaktadır: destanı

şekillendiren kahraman karakter ve kahramana karşı savaşan canavar.

İslamiyet’in ve Hıristiyanlığın kabulü öncesindeki destanlarda kahraman,

davranışları ile halkına iyi örnek olur ve halkının takdirini toplamak için elinden

gelenin en iyisini yapardı. İslamiyet öncesinde Gök-Tanrı ve Şamanizm inancını

içinde barındıran destanlarda kahramanın kahraman olabilmesi transa geçmesi,

rüya görmesi yada doğa üstü güçlere karşı başarı sağlaması gerekirdi. Buna

benzer bir şekilde Hıristiyanlığın kabulü öncesindeki ve sürecindeki paganizmi

içinde barındıran destanlarda da doğaüstü güçleri olduğuna inanılan kahraman

doğuştan getirdiği meziyetleri ile canavarla savaşır halkını korur, ülkesini

kurtarırdı. Böylece destanın adı kahramanın ya da alpin adını alırdı.

Destanın şekillenmesine katkısı olan canavar ise dev, kocakarı, yılan,

lanetlenmiş bir melek ya da yeraltında yaşayan ifrit olarak karşımıza

çıkmaktadır. Bu makalede kahraman karakter ile canavar karakterinin destanı

nasıl şekillendirdiği, hangisinin neye göre kahraman olduğu Dede Korkut

Hikâyeleri ve Beowulf incelenerek anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut Hikâyeleri, Beowulf, alp, canavar, İslamiyet öncesi, Hıristiyanlık öncesi, İslamiyet, Hıristiyanlık

Kaynakça

• Beydili, C. (2004). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Ankara: Yurt Kitap Yayınları.
• Boratav, P. N. (1988). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, İstanbul: Adam Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö.(2003). Türk Dünyasında Epik Destan Geleneği, Ankara: Akçağ.
• Donoghue, D. (2002). Ed. Beowulf (S. Heaney, Trans.). London: Norton &Company.
• Sümer, F., Uysal, A. & Walker, W. (1991). The Book of Dede Korkut, Austin: University of Texas.