Monna Lisa from the Viewpoint of Nazım Hikmet: Joconde and Si-Ya-U

Yıl 2014, Cilt: 21 Sayı: 21, 161 - 182, 01.12.2014

Nezahat Özcan

Öz

Nazım Hikmet creates a fantastic love between Monna Lisa –one of the painting figures of Leonardo da Vinci- and Chinese Si-Ya-U in his long poem entitled Joconde and Si-Ya-U. Then, he publishes this long poem as a self-contained book. Si-Ya-U whom the poet met with in real life in Moscow is an insistent visitor of Mona Lisa painting in Louvre Museum. At the same time Si-Ya-U, who is a revolutionary joins in 1 May demonstrations in Paris. When he is deported from France, the painting figure of young woman gets out of her frame in one-dimension and fallows him to China. Jokond who gets dimension takes on his ideological cause when her lover Si-Ya-U is killed in front of her eyes. However, she is also destroyed by burning. Jokond and Si-Ya-U can be accepted as Nazım Hikmet’s poetic verse. The poet emphasizes with this poem that concept of beauty is meaningless alone in poetry and art.

Anahtar Kelimeler

Nazım Hikmet, Joconde and Si-Ya-U, Monna Lisa, Period Turkish Poetry, Renaissance paintings.

NÂZIM HİKMET’İN MONA LİSA’SI: JOKOND İLE SI-YA-U

Öz

Nazım Hikmet, müstakil bir kitap olarak da bastırdığı Jokond ile Si-Ya-U başlıklı uzun şiirinde -Leonardo da Vinci’nin tablo figürlerinden- Mona Lisa ile Çinli Si-Ya-U arasında fantastik bir aşk geliştirir. Gerçek hayatta şairin Moskova’da tanıştığı Çinli Si-Ya-U, Louvre Müzesi’ndeki tablonun ısrarlı ziyaretçilerindendir. Aynı zamanda devrimci olan Si-Ya-U, Paris’te 1 Mayıs gösterilerine katılır. Fransa’dan sınır dışı edilince tablo figürü genç kadın da çerçevesi dışına tek boyutlu çıkarak onun peşinden Çin’e gider. Gözleri önünde âşığı Si-Ya-U öldürülünce onun davasını boyut kazanan Jokond üstlenir. Ancak o da yakılarak yok edilir. Jokond ile Si-Ya-U, Nazım Hikmet’in manzum poetikası olarak kabul edilebilir. Şair bu şiiri ile sanatta, şiirde tek başına güzellik kavramının anlamsız olduğunu vurgular.

Anahtar Kelimeler

Nazım Hikmet, Jokond ile Si-Ya-U, Mona Lisa, Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri, Rönesans resmi.

Kaynakça

• Akın, E. (2002). Nâzım Hikmet Şiirinde Konuşan Kim?. Kitap-lık, 52(3-4), 169-176.
• Arı, A. (2003). Ejder/ Ejderha. Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü içinde (C. 2). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Arseven, C. E. (1983). Sanat Ansiklopedisi içinde (C. 1, C. 4). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Artun, A. (2006). Tarih Sahneleri Sanat Müzeleri 2 Müze ve Eleştirel Düşünce. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aydemir, A. (1986). Nâzım Gençlik ve Mapusane Yılları (3. Bsk.). İstanbul: Broy Yayınları.
• Babayev, E. (2002). Nâzım Hikmet Yaşamı ve Yapıtları (A. Behramoğlu, Çev.). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Berk, N. (1972). Resim Bilgisi. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Bilgin, H. (2010). Stratejik Açıdan Çin. Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Yayınları.
• Coşkun, K. (2007). Barışın Şairi Nâzım Hikmet. İstanbul: Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları.
• Cumming, R. (2008). Görsel Rehberler Sanat. China: İnkılâp.
• Çakır, D. (2008). Nâzım Hikmet ve “Tosca”sı Semiha Berksoy Mektuplar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Doğan, M. H. (2002). Nâzım Hikmet ve Şiiri. Kitap-lık, 52(3-4), 141-150.
• Dündar, C. (2008). Nâzım (12. Bsk.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Farting, S. (2007). Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Resim. Çin: Caretta.
• Hilav, S. (1993). Edebiyat Yazıları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hours, M. (2001). Başyapıtların Gizemli Dünyası (K. Özsezgin, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Huang, R. (2007). Çin Tarihi (2. Bsk.). (A. Sönmez, Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• İnalcık, H. (2011). Rönesans Avrupası Türkiye’nin Batı Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci Seçme Eserleri V. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kabaklı, A. (2002). Nâzım Hikmet. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Karaca, E. (1999). Nâzım Hikmet’in Şiirinde Gizli Tarih. İstanbul: Gendaş Yayınları.
• Karaveli, O. (2008). Tanıdığım Nâzım Hikmet (6. Bsk.). İstanbul: Doğan Kitap.
• Lunday, E. (2008). Büyük Sanatçıların Gizli Hayatları (S. Okyay, Çev.). İstanbul: Graphis Matbaa.
• Mansel, A. M. ve Aslanapa, O. (1975). Sanat Tarihi Lise II. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• Memet Fuat. (2000). Nâzım Hikmet Yaşamı, Ruhsal Yapısı, Davaları, Tartışmaları, Dünya Görüşü, Şiirinin Gelişmeleri (2. Bsm.). İstanbul: Adam Yayınları.
• Memet Fuat. (2007). A’dan Z’ye Nâzım Hikmet (2. Bsk.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Nâzım Hikmet. (1929). Jokond ile Si-Ya-U. İstanbul: Akşam Matbaası.
• Nâzım Hikmet. (1994). 835 Satır Şiirler 1 (11. Bsm.). İstanbul: Adam Yayınları.
• Nâzım Hikmet. (2003). Yazılar Konuşmalar Yazılar 6 (2. Bsk.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Nâzım Hikmet. (2004). Yazılar 6 (4. Bsk.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Nâzım Hikmet. (2007). Yazılar (1924-1934) Yazılar 2 (5. Bsk.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Nâzım Hikmet. (2007). Yazılar 4 (5. Bsk.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Özcan, N. (2012). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserlerinde Resim. Ankara: T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Özkartal, M. Z. (2008). Nâzım Hikmet’in Şiiri ‘Jokond ile Sı-Ya-U’ Zeliha Berksoy’la Sahnede. 20 Kasım 2009 tarihinde http://www.insanokur.org/?p=531) adresinden erişildi.
• Pala, İ. (1989). Ejdeha. Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü içinde (C. I, s. 289). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Pala, İ. (2002). Efsane Güzeller. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Passeron, R. (2000). Sürrealizm Sanat Ansiklopedisi (S. Tansuğ, Çev.) (4. Bsm.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Richard, L. (2005). Ekspresyonizm Sanat Ansiklopedisi (B. Madra vd., Çev.) (4. Bsm.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Rona, Z. (2008). Leonardo da Vinci. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi içinde (C. 2, s. 945). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Sazyek, H. (2006). Yeniliğin İki Öncüsü: Nâzım Hikmet ve Ercüment Behzat. (Talât Sait Halman vd., Ed.), Türk Edebiyatı Tarihi 4 içinde (ss. 21-47). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Sülker, K. (1987). Nâzım Hikmet’in Gerçek Yaşamı, 2. Cilt: 1929-1933. İstanbul: Yalçın Yayınları.
• Terzioğlu, Ö. (2008). Nâzım Hikmet’in Sömürgecilik Karşıtı Şiirlerinde Romanlaşma, Çok Seslilik ve Mizah. Basılmış Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Timuçin, A. (1979). Nâzım Hikmet’in Şiiri. İstanbul: Alaz Yayınları.
• Timuroğlu, V. (1998). 1923-1940 Yılları Arasında Ekinimizin ve Yazınımızın Kaynakları. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Sempozyumu 20-22 Kasım 1998 içinde (ss. 25-55). Ankara: Edebiyatçılar Derneği Yayınları.
• Tokel, D. A. (2001). Cemşid. Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü içinde (C. 1.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Topuz, H. (2011). Hava Kurşun Gibi Ağır Nâzım Hikmet’in Romanı. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Vâlâ Nureddin. (1999). Bu Dünyadan Nâzım Geçti (7. Bsk.). İstanbul: AD Kitapçılık AŞ. 10 Kasım 2013 tarihinde (http://www.du.ac.in/fileadmin/DU/Academics/course_material/euroart/ hyperlinks%202) adresinden erişildi.