DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI KALKINMA PLANLARINDA TÜRKİYE'NİN BİLİM POLİTİKASI: 1990-2010 DÖNEMİ

Yıl 2010, Sayı: 13, 91 - 111, 01.12.2010

Sevgi Çoban

Öz

Bu çalışmada Türkiye’nin 1990 yılından bu yana sürdürdüğü bilim politikasının anlaşılması açısından önemli olduğu düşünülen kalkınma planları değerlendirilmiştir. Altıncı plandan, günümüzde yürürlükte olan dokuzuncu plana kadar olan dönemlerde belirlenen bilimsel amaç ve hedefler ele alınarak bunların ne ölçüde gerçekleştirildiği sorusuna cevap aranmıştır. Dönem faaliyetleriyle ilgili olarak ulaşılan bilgiler, temel bilimsel hedeflere çoğu zaman ulaşılamadığını göstermiştir: Araştırma ve geliştirme (ar-ge) faaliyetlerine ayrılan bütçe arttırılamamış, toplam araştırmacı sayısı yükseltilememiştir. Türkiye’nin bilimsel gelişmişlik düzeyi temel göstergeler açısından dünyadaki yeri hedeflenenden daha aşağıda olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), bilim politikası, kalkınma planı, Ar-Ge, bilim, bilimsel faaliyetler

Science Policy of Turkey in the Development Plans of the State Planning Organization: The Period of 1990-2010

Öz

In this article, the development plans that are thought to have utmost importance to shed light on to the ongoing science policy of Turkey since 1990 have been evaluated. From the sixth plan period to the ongoing ninth plan period, scientific aims and goals under consideration were handled and the degree of realisation of them was tried to find out. The information obtained from the efforts made in these periods indicates that, most of the time, the basic scientific goals have not been achieved. Research and development budget could not be increased; the total number of researchers could not be increased. Turkey’s scientific development rank in the world is lower than expected with regard to the basic indicators.

Anahtar Kelimeler

Turkey, State Planning Organization (SPO), science policy, development plan, research and development, science, scientific activities.

Kaynakça

• Acun, R. (2000). Türkiye’de Bilim ve Teknolojinin Durumu. Atatürk’ün Ölümünün 62. Yılında Cumhuriyet Türkiyesinde Bilimsel Gelişmeler Sempozyumu, 8-10 Kasım 2000. Alıntılama: 05.01.2008, 12.00. http://www.history.hacettepe.edu.tr/archive/trkblmtek.html
• Adorno, T. (2007). Kültür Endüstrisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akdiş, C. A. (2004). Neden Bilim? Türkiye’de ve Dünyada Bilimin Organizasyonu ve Finansmanı. Pivolka, 3, (11), 3-6.
• Bell, D. (1973). The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting. New York: Basic Boks Inc. Publishers.
• Dura, C., Atik, H. (2002). Bilgi Toplumu, Bilgi Ekonomisi ve Türkiye. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Görgün, A. (1990). Bilim ve Teknik Enformasyonun Türkiye’nin Sosyal Yapısına Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Gültan, S. (2003). Bilgi Toplumu Sürecinde Avrupa Birliği ve Türkiye. Ankara: Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Irzık, G. (1999). Felsefeci Gözüyle Bilim-Teknoloji-Toplum Üçgeninde Türkiye. Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Toplum Sempozyumu içinde (ss. 175-182), H. Ansal, D. Çalışır (Ed.).
• Karacasulu-Göksel, N. (2007). Türkiye’de Bilim ve Teknoloji Politikalarının Gelişimi ve Teknoloji Transfer Politikası. Alıntılama: 06.01.2008, 16.00. http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/TanitimKoordinasyonDb/turkiy e.doc Organization for Economic Cooperation and Development (2008). Science and Innovation Profile of Turkey. Science, Technology and Industry Outlook, Paris: OECD.
• T.C. Devlet Planlama Teşkilatı. (1990). 6. Kalkınma Planı (1990-1994). Alıntılama: 05.01.2008, 14.30. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan6.pdf
• T.C. Devlet Planlama Teşkilatı. (1995). 7. Kalkınma Planı (1996-2000). Alıntılama: 05.01.2008, 17.00. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan7.pdf
• T.C. Devlet Planlama Teşkilatı. (2000). 8. Kalkınma Planı (2001-2005). Alıntılama: 06.01.2008, 11.00. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan8.pdf
• T.C. Devlet Planlama Teşkilatı. (2006). 9. Kalkınma Planı (2007-2013). Alıntılama: 06.01.2008, 13.30. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan9.pdf
• T.C. Devlet Planlama Teşkilatı. (2007). 9. Kalkınma Planı (2007-2013) Bilim ve Teknoloji Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Alıntılama: 09.01.2008, 13.00. http://plan9.dpt.gov.tr/oik19_bilimteknoloji/19bilimveteknoloji.pf
• T.C. Başbakanlık 9. Kalkınma Planı Genelgesi. Alıntılama: 08.01.2008, 11.30. http://rega.basbakanlik.gov.tr/Eskiler/2005/07/20050705-16.htm
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB). (2007). Küreselleşme - Bilim ve Teknoloji. Alıntılama: 07.01.2008, 13.00. http://www.tmmob.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=3214&tipi=16
• Tonta, Y. (1999). Bilgi Toplumu ve Bilgi Teknolojisi. Türk Kütüphaneciliği, 13, (4), 363-375.
• Toplu, M. (1999). Türkiye’de Ulusal Enformasyon ve Bilim Politikaları Alanındaki Yaklaşımlar. Türk Kütüphaneciliği, 13(4), 335-362.
• Uzun, A. (2006). Science and Technology Policy in Turkey: National Strategies for Innovation and Change During the 1983-2003 Period and Beyond. Scientometrics, 66, (3), 551-559.
• Yücel, İ. H. (2006). Türkiye’de Bilim Teknoloji Politikaları ve İktisadi Gelişmenin Yönü. Ankara: DPT Yayını.