MACHİAVELLİ VE KOÇİ BEY’DE SİYASET, ADALET VE ERDEM

Yıl 2008, Sayı: 9, 75 - 99, 01.12.2008

Hüseyin Bal

Öz

Bu makalede siyasetin dayandığı değerlerden “adalet” ve “erdem” iki farklı

kültüre ait metinler aracılığı ile anlamaya çalışılmıştır. Söz konusu metinlerden

biri İtalyan siyasetçi, düşünür Machiavelli ‘nin “Hükümdar”ı, diğeri

Osmanlı’nın iç sorunlarının yoğun yaşandığı dönemde Sultan IV. Murat’ın

danışmanı olan Koçi Bey’in yazdığı Raporlardır. Her iki yazarın metinlerinde

belirlenen sorunlar, sunulan öneriler ve kullandıkları üslup da incelenmiştir.

İnceleme sonunda görülmüştür ki, Batı kültürü ile Doğu kültürü siyasette

farklı değerlere referans vermektedir. Batı kültürü varoluş süreci içinde insanı

günahkâr bir varlık olarak algıladığı için, insanın kötülüğünü öne çıkarmış ve

ona düşmanca davranmayı mümkün kılan, amaçlara ulaşmak için araçların

meşruluğunu önemsemeyen bir anlayışı geliştirmiştir. Buna karşılık Doğu

kültürü –bizim inceleme alanımız olan Osmanlı- din ve devlete hizmeti esas

alan, adalet ve ahlaki değerler karşısında daha hassas, kötü insanların farkında

olarak iyilerin, mağdurların korunmasını amaçlayan bir anlayışa sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, devlet, din, adalet, erdem.

Kaynakça

• DÂVER, Bülent, (1976). Siyaset Bilimine Giriş, Ankara.
• DURKHEIM, Emile, (1986). Meslek Ahlakı, Milli Eğitim Yayınları.
• EBENSTEIN, William, (1996). Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri, Çev. İsmet Özel, İstanbul, Şule Yayınları.
• HEYWOOD, Andrew, (2006). Siyaset, Çev. Atilla Yayla, Ankara, Adres Yay.
• Koçi Bey Risalesi,(1997). Haz. Zuhuri Danışman, İstanbul, M.E.B Yayınları.
• MACHIAVELLI, Nicollo (1994). Hükümdar, Çev. Selahattin Bağdatlı, 4. basım, İstanbul, Sosyal Yayınları.
• TİMUR, Taner, (1994). Osmanlı Toplumsal Düzeni, Ankara, İmge Yayınları.