Ötümlü Gırtlaksıl Sızıcı –g Sesbiriminin Türkçede Orhon Anıtlarından Beri Varlığına Kanıtlar

Yıl 2008, Sayı: 9, 155 - 163, 01.12.2008

Mehmet Demirezen

Öz

Türkçede yumuşak-g olarak ötümlü gırtlaksal sızıcının bir sesbirim olarak

varlığı bir tartışma konusudur. Bazı bilim adamları bu sesbirimin Türkçede

olmadığını iddia etmekte, ğ harfinin sadece bir önceki ünlüyü uzattığını ileri

sürmektedir. Çağdaş sesbiliminin sesbirim çözümlemesi tekniklerinin içinde ğ

harfinin geçtiği sözcüklere uygulanması, yumuşak-g sesbiriminin aslında

Türkçede Orhon Anıtlarının zamanından beri var olduğununa işaret etmektedir.

Bu araştırmada, sesbirim çözümlemesinin en küçük çift, sesbirimsel kıyaslama

ve serbest değişim gibi teknikleri yoluyla, yumuşak-g sesbirimin varlığı veya

yokluğu 8. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar incelenecek, çağdaş Türkçedeki konumu

saptanacaktır.

Anahtar Kelimeler

ötümlü gırtlaksal sızıcı, sesbirim çözümlemesi, en küçük çift, sesbirim kıyaslaması, serbest değişim

Kaynakça

• DEMİREZEN, Mehmet, (1986). Phonemics and Phonology: Theory Through Analysis, Ankara: Bizim Büro Yayınevi.
• EDİP, K, (1991). Urfa Ağzı, Ankara: TDK.
• ERGİN, Muharrem, (1984). Orhun Abideleri, İstanbul: Boğaziçi Yayınları
• ERCİLASUN, Ahmet, (1983). Kars Diyalekleri, G. Ü. Ankara: Yayınları.
• KONROT, A. K., (1981). “A New Phoneme or ‘Velar Stop Erosion’?-Phonetic Explanation for the Phonological Status of the So-called ‘Soft-g’ in Turkish,” University of Essex Language Centre Occasional Papers 24, 13-22.
• LEES, Robert, (1961). The Phonology of Modern Standard Turkish, Bloomington: Indiana University.
• LEWIS, Geoffry, (1967). Turkish Grammar, Oxford: Oxford University Press.
• ÖZDEM, Ragip, (1937). Tarihsel Bakımdan Öztürkçe ve Yabancı Sözcüklerin Fonetik Ayraçları,. İstanbul..
• SEZER, Engin, (1981a). “The k/Ø alternation in Turkish”, Harvard Studies in Phonology, (ed.) by GEORGE N. Clements, 354-82. Bloominton: Indiana University Linguistics Club.
• SWIFT, Lloyd. B. (1963). A reference Grammar of Modern Turkish. Bloomington: Mouton, and Co., The Hague.
• UNDERHILL, Robert. (1987). Turkish Grammar, Cambridge: The MIT Press.