GERİLEME DÖNEMİNDE ANADOLU’YA YÖNELİK GÖÇLER

Yıl 2008, Sayı: 9, 415 - 424, 01.12.2008

Faruk Kocacık

Öz

Bu yazıda XIX. Yüzyılda çeşitli nedenlerle Balkanlar dışında, Kırım ve

Kafkasya’dan, Türkistan’dan, İdil-Ural’dan, Azerbaycan’dan Osmanlı

İmparatorluğu’na, özellikle de Anadolu’ya yönelik göçler ele alınmaktadır.

Bugün toplumsal yapımızı daha iyi tanıyabilmek, özelliklerini anlayabilmek için

dünü iyi bilmek gerekir. Yazımızda bu yaklaşımla ele alınan göçler hakkında

kısaca bilgi ve göç miktarları sunulmaktadır. Bu bilgiler bazı tarihsel olayları,

kendi koşulları içinde değerlendirme fırsatı vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, Kırım, Kafkasya, Türkistan, İdil-Ural, Azerbaycan, Anadolu, Osmanlı İmparatorluğu.

Kaynakça

• AKTURE, Sevgi (1978). XIX. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekansal Yapı Çözümlemesi, Ankara: O.D.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.
• ALLEN, W. E. D. ve MURTOFF, Paul (1966). Kafkas Hareketi 1828-1921, Ankara: Genel Kurmay Basımevi.
• ALPAN, Ahmet L. (2000). “Sivas’ta Yaşayan Çerkeslerde Gelenek ve Görenekler”, C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 24, Sivas, s. 105-115.
• ANDREWS, P. A. (1992). Türkiye’de Etnik Gruplar, Çev. Mustafa Küpüşoğlu, İstanbul: ANT-Tüm Zamanlar Yayınları.
• ATEŞ, T. (1978). “Osmanlı Tarihi Nasıl Yazıldı”, Toplumbilim 4, 96-102.
• AYDEMİR, İzzet (1988). Kuzey Kafkasyalıların Göç Tarihi, Ankara: Kendi Yayınları.
• BALA, Mirza (1997a). “Kırım”, İslam Ansiklopedisi, C. VI, Eskişehir: M. E. B. Yayınları s. 741-746.
• BALA, Mirza; (1997b). “Hanlığın Sükutundan Sonra Kırım”, İslam Ansiklopedisi, C. VI, Eskişehir: M. E. B. Yayınları, s. 756-762.
• BALA, Mirza (1997c). “Dağıstan”, İslam Ansiklopedisi, C. III, Eskişehir: M. E. B. Yayınları, s. 447-451.
• BARKAN, Ömer Lütfi (1944). “Osmanlı İmparatorluğu’nun Teşekkülü Meselesi”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, I, 2, s. 343-356.
• BARTHOLD, W. (1997). “Türkistan”, İslam Ansiklopedisi, C. 12/2, Eskişehir, s. 140- 142.
• CAFEROĞLU, A.; (1976), “Kafkasya Türkleri”, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, no: 45.
• DARKOT, Besim; ‘Kıbrıs Maddesi”, İslam Ansiklopedisi, Cilt VI.
• DAVISON, Roderic (1963). Reform in the Ottoman Empire 1856-1876, Princeton: Princeton Univercity Press.
• HAYIT, Baymirza (1975). Türkistan, Rusya ile Çin Arasında, Otağ yayınları.
• ESER, Mehmet (1993). Uzunyayla Bölgesinde Yaşayan Çerkes Köylerinde Sosyo- Kültürel Değişme, C. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas.
• FİRUZOĞLU; Rafik Safarov (1999) “Kırım ve Kafkasya’dan Osmanlı İmparatorluğu’na Göçler”, Osmanlı, Ed.: G. Eren, Cilt IV, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, s. 687-696.
• GÖYUNÇ, Nejat (1973). “XVII. Yüzyılda Güney Doğu Anadolu’nun Ekonomik Durumu”, Türkiye İktisat Tarihi Semineri, Ankara: H. Ü. Yayınları, C. 13, s. 71-102.
• GÖZAYDIN, Ethem Fevzi (1948). Kırım Türklerinin Yerleşme ve Göçleri, , İstanbul: Valüt Matbaası.
• İNALCIK, Halil (1964). “Kırım Yurdunun Yok Edilişi”, Türk Kültürü, 21, s. 61-68.
• KARPAT, Kemal (1985). Ottoman Population (1830-1914), Medison, No: 1189, Wisconsin ve London.
• KARPAT, Kemal (2002). Osmanlı Modernleşmesi: Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus, Çev.: A. Z. Durukan ve K. Durukan, Ankara: İmge Kitabevi.
• KURAT, Akdes Nimet (1966). Türkiye ve İdil Boyu, Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF YAY NO.151.
• KOCACIK, Faruk (1980). “Balkanlar’dan Anadolu’ya Yönelik Göçler (1878-1890)”, Osmanlı Araştırmaları, Sayı 1, s. 138-19
• KUTLU, Tarık Cemal (1973-74). “Göç Katliam Sürgün”, Kuzey Kafkasya Dergisi, IV, 23, s. 24-27.
• LEWIS, Bernard (1970). Modern Türkiye’nin Doğuşu, , Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, IV. Seri, no: 8.
• MUTLUBAY, İlhan ve TURFANİ Polat (1976) “Doğu Türkistan”, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, No.45.
• ORHONLU, Cengiz (1974). “The Settlement of the Otoman Turks in Cyprus 1570- 1580”, Rewiew of the Touring and Automobile Club of Turkey, XLIV, 323,19- 24.
• PINSON, Marx (1972). “Russian Policy and the Emigration of Crimean Tatars to the Ottoman Empire 1854-1862”, Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 1, s. 37-55.
• PINSON, Marx (1973). “Ottoman Colonization of the Crimean Tatars in Bulgaria 1854-1862”, VII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, C. II, Ankara: Türk Tarih kurumu Yayınları, Seri IX, no:7.
• TEMİR, Ahmet (1976) “İdil-Ural ve Yöresi”, Türk Dünyası El Kitabı,Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, No.45, Ankara, 1251-1271.
• TÜRK ANSİKLOPEDİSİ, Cilt XVII.
• ŞİMŞİR, Bilal (1968). Rumeli’den Türk Göçleri, C. I, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, no: 34, Seri III, Sayı A 9.
• YÜKSEL, Hasan (1994). “Kafkas Göçmen Vakıfları”, Vakıflar Dergisi, Sayı XXIV, Ankara, s. 117-126.