Koordinat ġemasında Fikirlerin Konumu

Yıl 2008, Sayı: 8, 167 - 200, 01.06.2008

Milay Köktürk

Öz

Bu makalede II. Meşrutiyet sonrası ülkemizde ortaya çıkıp etkin olan fikir akımlarının günümüze doğru kaydettikleri gelişim çizgisi, 21. yüzyılın başlarındaki durumları ve ilişkileri ele alınmıştır. Batıcılık, Türkçülük ve İslamcılık olarak adlandırılan bu fikir hareketleri başlıca üç ana çizgiyi teşkil etmektedir. Siyasal alanda da etkin olan, siyasal örgütlenmelere temel teşkil eden bu fikirler 20. yüzyılın ikinci yarısında bir değişim geçirmişlerdir. Bu süreçte, Cumhuriyet’in kuruluş ve yerleşme yıllarında, bazen Atatürkçülük bazen de Kemalizm olarak telaffuz edilen yeni bir fikrin ortaya çıktığını görüyoruz. Düşünce ve siyaset dünyasında yerini alan bu yeni fikir, Türkiye Cumhuriyeti bürokrasisince benimsenip öne çıkarılmıştır. Farklı fikirlerin mevcut olduğu zeminde, onlar arasında bir ilişkinin olması da kaçınılmazdır. Bu ilişkiler bazen gerilimli bazen sükûnetli olabilir. Kendi düşünce dünyamızda da bunu gözlemlemekteyiz. İncelememizde fikir dünyamız bir koordinat şemasına benzetilmiş, sözü edilen fikirlerin ilişkileri bu benzetme çerçevesinde yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Batıcılık, Türkçülük, Milliyetçilik, Atatürkçülük, İslamcılık, Sol akımlar

Kaynakça

• AKGÜN, Mehmet (2005). Materyalizmin Türkiye’ye Girişi, Ankara: Elis Yay. 2. bs.
• ATASOY, Fahri (2005). Küreselleşme ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Yay.
• BOLAY, Süleyman Hayri (2007). Türk Düşüncesinde Gezintiler, Ankara: Nobel Yay.
• FEYZİOĞLU, Turhan (1987). Atatürk ve Milliyetçilik, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
• GÜNGÖR, Erol (1995). Türk Kültürü ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Yay. 11. bs.
• HANİOĞLU, M. Şükrü (2005). “II. Meşrutiyet Dönemi Garpçılığının Kavramsallaştırılmasındaki Üç Temel Soru Üzerine Not”, Doğu Batı, sayı 31, İstanbul 2005.
• İNALCIK, Halil (2004). “Atatürk ve Atatürkçülük”, Doğu Batı, sayı: 29.
• KEYMAN, Fuat (2004). “Sosyal demokrasi ve Türkiye”, Doğu Batı, sayı: 29.
• MERİÇ, Cemil (1978). Mağaradakiler, İstanbul: Ötüken Neşriyet.
• ÖĞÜN, Süleyman Seyfi (1995). Modernleşme, Milliyetçilik ve Türkiye, İstanbul: Bağlam Yay.
• ÖZLEM, Doğan (1988). Bilim Tarih ve Yorum, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• ÜLKEN, Hilmi Ziya (1994). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Ülken Yayınları, 4. bs.
• YILDIRIM, Ergun (2005). “Bir Sol Milliyetçi İdeoloji: Kadro Dergisi”, Doğu Batı, sayı 31, İstanbul.