Sosyal Etkileşim Alanları ve Sosyal Bilim Açısından Çatışkı (Antinomy) ve İkiliklerin (Dichotomy) Ötesinde Model Arayışları: Sosyo-Yamalar (Socio-Patches)

Yıl 2008, Sayı: 8, 321 - 358, 01.06.2008

Şeref Uluocak

Öz

Bu çalışmada sosyal kültürel gerçekliğin bilgi olanaklarına taşınması süreçleri açısından, çatışkı ve zıtlık içeren kavram çiftlerinden hangi temel sayıltılar üzerinden kaçınılabileceği ve ne türden simgesel modeller temelinde eş ve art zamanlı olarak sosyal süreçlerin nesnel-yapısal modellerinin oluşturulabileceği varsayımı üzerinde durulmaktadır. Temel çatışkı ve birbirlerine karşılıklar içinde konumlanan ikili kavram çiftlerine alternatif bakış açılarının geliştirilmesi, birey-toplum, benlik-öteki, bireysel kimlik-kollektif kimlik, kültür-öteki kültür, sivil toplum-devlet, gündelik dil-sosyal bilimcinin dili gibi daha spesifik alanlara ilişkin imgelemlerimizin de bir “düşünümsellik 2 ”in konusu olarak tartışmaya açılması ihtiyacını beraberinde getirmektedir. Sosyal bilimci açsından, gündelik yaşamlarını nesnelleştirme/içselleştirme ve dışsallaştırma süreçleri üzerinden inşa eden bireylerin öznel-inşacı düzeyinin çözümlenmesi ile bu gündelik gerçekliklerin nesnel-yapısal modellerinin oluşturulması çabasında antinomi ve ikili zıtlıklar içeren ikiliklerin “indirgeyici” etkisinden kaçınılması için önceliğin, epistemik akademik bir “düşünümselliğe” verilmesi önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

İkili zıtlık, çatışkı, düşünümsellik, yorumsama dairesi, dikey bulutsu kültür alanları, yatay bulutsu kültür alanları, sosyal kuramlaştırma

Kaynakça

• BARKER, Chris, (2000), Cultural Studies: Theory and Practice, Sage Publications, London.
• BAUMAN, Zygmunt, (2003), Modernlik ve Müphemlik, (Çev. İsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• BAYART, Jean-François, (1999), Kimlik Yanılsaması, (Çev. Mehmet Moralı), Metis Yayınları, İstanbul.
• BERGER, Peter, Thomas Luckman, (1967), The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Anchor Publication, NY.
• BLAIKIE, Norman, (1993), Approaches to Social Enquiry, Politiy Pres, UK.
• BOURDIEU, Pierre, Loic J. D. Wacquant, (2003), Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, (Çev. Nazlı Ökten), İletişim Yayınları, İstanbul.
• DELEUZE, Gilles and Felix Guattari, A Thousand Plateaus. Capitalism and Schizophrenia. Trans. By Brain Massumi. Minneapolis: The University of Minnesota Pres, 1987.
• DIJK, Teun, A. Van, (1994) ”Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları”, Der. Mehmet Küçük, Medya, İktidar, İdeoloji, Ark Yayınları, Ankara, 271-312.
• DİKEN, Bülent, (1997), “Melezlik ve Sosyal Teori”, Toplum ve Bilim, Sayı: 73, Yaz, s.74-110.
• ERIKSEN, Thomas Hylland,(2000), Kültür Terörizmi: Kültürel Arınma Düşüncesi Üzerine Bir Deneme, (Çev.A. Önder Otçu), Avesta Yayıncılık, Diyarbakır.
• FAY, Brian, (2001), Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi, (Çev. İsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• GIDDENS, Anthony (1993), New Rules of Sociological Methods, Stanford University Press California.
• GOODCHILD, Philip (2005), Deleuze ve Guattari: Arzu Politikasına Giriş, (Çev. Rahmi G. Öğdül), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• HOWARTH, David, (2000), “Discourse”, Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2000, 3(2). [Erişim: http://www.qualitative-research.net/fqs/fqs-eng.htm] [Erişim Tarihi: 22.04.2008 13:00]
• IRZIK, Sibel, (2001), “Önsöz”, Bakhtin, Mikhail , Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (içinde) (Çev. Sibel Irzık), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, s.7-31.
• JENKINS, Richard, (1996), Social Identity, Routledge, London.
• JENKINS, Richard, (2000), “Categorization: Identity, Social Process and Epistemology”, Current Sociology, SAGE Publications London, Thousand Oaks, CA and New Delhi, July 2000, Vol. 48(3): 7–25.
• KAYA, Ayhan,(2001), “Çevirmenin Sunuşu”, Etnik Guruplar ve Sınırları: Kültürel Farklılığın Toplumsal İnşası (içinde), Der. Fredrik Barth, (Çev. Ayhan Kaya ve Seda Gürkan), Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• KARTARI, Asker (2001), Farklılıklarla Yaşamak: Kültürlerarası İletişim, Ürün Yayınları, Ankara.
• MUMBY, Dennis K., (2004/05), “İdeoloji ve Anlamın Toplumsal İnşası: Bir İletişim Bakış Açısı”, Doğu Batı: İdeolojiler 3, Yıl:8, Sayı:30, Kasım, Aralık, Ocak, s.123-141.
• ÖZÖNDER, M. Cihat, (2001), "Küreselleşme Tartışmalarının Terör Boyutu", KÖK Araştırmalar, Cilt III, Sayı 2, (Güz 2001), s.1-2.
• PUNCH, Keith F.,(2005), Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (Çev. Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep Akyüz), Siyasal Kitabevi, Ankara.
• RORTY, Richard (1995), Olumsallık, İroni ve Dayanışma, (Çev. Mehmet Küçük, Alev Türker), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• SCHLESINGER, Philip, (1994) Medya, Devlet, Ulus: Siyasal Şiddet ve Kollektif Kimlik, (Çev. Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• THWATIES, Tony (2006), ENGL2420: Critical Theory: Lacan, Derrida and since Resources: Lacan, The University of Queensland, Queensland, Australia 4072. [Erişim: http://www.emsah.uq.edu.au/courses/engl2420/resources/lacan.htm] [Erişim Tarihi: 22.04.200: 13:30]
• TIRSCHER, Stefan, Micheal Meyer, Ruth Wodak, Eva Vetter, (2000), Methods of Text and Discourse Analysis, (Translated by Bryan Jenner), Sage Publications, London.
• ULUOCAK, Şeref, (2005), Sosyo-Bilişsel Ve Politik İletişim Süreçleri Açısından Bir Söylem Evreni Olarak Küreselleşme Ve Kollektif Bir Aidiyet Biçimi Olarak Ulusal Kimlikler Üzerine Eleştirel Bir Söylem Analizi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• WACQUANT, J.D. (2003), “Sunuş”, Bourdieu, Pierre, Loic J. D. Wacquant, (2003), Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar içinde (Çev. Nazlı Ökten), İletişim Yayınları, İstanbul, s:13-25.
• WALLACE, Ruth A., Alison Wolf (2004), Çağdaş Sosyoloji Kuramları: Klasik Geleneğin Geliştirilmesi, (Çev. Leyla Elburuz ve M. Rami Ayas), Punto Yayıncılık Ltd., İzmir.
• WAGNER, Peter,(1996), Modernliğin Sosyolojisi, (Çev. Mehmet Küçük), Sarmal Yayınları, İstanbul.
• ZIZEK, Slavoj, (2004), İdeolojinin Yüce Nesnesi, (Çev. Tuncal Birkan), Metis Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul.
• ZIZEK, Slavoj, (2005), Yamuk Bakmak: Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş, (Çev.Tuncay Birkan), Metis Yayınları, İstanbul.