TÜRKİYE’DEN ALMANYA’YA İŞÇİ GÖÇÜNÜN TÜRK SİNEMASINA YANSIMASI

Yıl 2016, Sayı: 24, 173 - 192, 12.08.2016

Selen Koçak

Öz

1960’lı yıllarda başlayan Türkiye’den Batı Avrupa’ya işçi göçü sinema alanını da etkilemiş ve Türk sinemasında göç konulu filmler yapılmaya başlanmış, “Almanya Acı Vatan”, “Gurbetçi Şaban” ve “Sarı Mercedes” gibi filmlerle göçün toplumsal boyutu ele alınmıştır. Bu çalışmada da Türkiye’den Almanya’ya işçi göçünün nedenleri ve süreci ve göçmenlerin kendi aralarında geliştirdikleri ilişkiler “Almanya Acı Vatan”, “Gurbetçi Şaban” ve “Sarı Mercedes” filmleri üzerinden ele alınmaktadır. Nitel araştırma deseninin kullanıldığı bu çalışmada, filmler görsel analiz yöntemi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda üç filmde de Türkiye’den Almanya’ya göçün ekonomik nedenlerle gerçekleştiği, göç sürecinde ve göçmenler arasında kurulan ilişkilerde ilişki ağlarının önemli bir rolü olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Göç, görsel analiz, sinema, ekonomi temelli göç teorileri, ilişki ağı teorisi

Reflection of Labor Migration from Turkey to Germany on Turkish Cinema

Öz

Labor migration, which started from Turkey to Western Europe in 1960s, also influenced the field of cinema and in Turkish cinema, films about migration have been made since then, the social dimention of migration was evaluated including “Almanya Acı Vatan”, “Gurbetçi Şaban” and “Sarı Mercedes”. In this study, the causes and process of labor migration from Turkey to Germany as well as the relations which migrants develop among themselves are evaluated through “Almanya Acı Vatan”, “Gurbetçi Şaban” and “Sarı Mercedes”. In this study, qualitative research design was used these films were analyzed through the visual analysis method. At the end of analysis, it has been perceived in all three films that people migrated from Turkey to Germany because of economic reasons and the relational networks played a very important role in the relations set up among migrants and migration process.

Anahtar Kelimeler

Migration, visual analysis, cinema, economy based migration theories, network theory.

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2006). Bitmeyen Göç Konuk Ötesi İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa (2. bsm.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castles, S. ve Miller, M. J. (2008). Göçler Çağı Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri (B. U. Bal ve İ. Akbulut, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Chiswick, B. R. (2000). Are Migrants Favorably Self-Selected? An Economic Analysis. Migration Theory: Talking Across the Disciplines, (C. D. Brettel and J. F. Hollifield, Ed.) içinde (ss. 52-74). New York: Routletge.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma Deseni-Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Dorsay, A. (2004). Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları (Türk Sineması 1990-2004). İstanbul Remzi Kitabevi.
• Esen, Ş. (1993). Türk Sinemasında Dış Göç Olayı. Marmara İletişim Dergisi, 4, 19-28.
• Faist, T. (2003). Uluslararası Göç ve Ulusaşırı Toplumsal Alanlar. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Gelekçi, C. (2014). Avusturya’da Yaşayan Türklerin Türkiye ile Bağları ve Evlilik Göçü. Bilig, 21, 179-204.
• Gelekçi, C. ve Köse, A. (2009). Misafir İşçilikten Etnik Azınlığa Belçika’daki Türkler. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Gitmez, A. S. (1983). Yurt Dışına İşçi Göçü ve Geri Dönüşler, “Beklentiler… Gerçekleşenler…”. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Karadoğan, A. (2005). Film Çeviriyorum Abi Şerif Gören Sineması’nda Öykü, Söylem ve Tematik Yapı. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Koçak, S. (2015). Türkiye’den Yurt Dışına İşçi Göçünün Türk Sinemasına Yansıması: Almanya Örneği Üzerinden Görsel Analiz. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G. ve diğerleri, (1993). Theories of International Migration: A Review and Appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466.
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G. ve diğerleri. (2008). World in Motion: Understanding International Migration at the Millenium. Oxford, New York: Clarendon Press.
• Onulduran, E. ve Van Renselaar, H. (1975). Uluslararası İlişkiler, Hukuksal ve Siyasal Boyutlar. Göç ve Gelişme Uluslararası İşçi Göçünün Boğazlıyan İlçesindeki Etkileri Üzerine Bir İnceleme, (N. Abadan-Unat, N. Keleş, R. Penninx, H. Van Renselar, L. Van Velzen, L. Yenisey Ed.) içinde (ss.28-47). Ankara: NUFFIC, IMWOO, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Robinson, R. (2005). Beyond The State-Bounded Immigration Incorporation Regime, Transnational Migrant Communities: Their Potential Contribution to Canada’s Leadership Role and Influence in a Globalized World. Ottowa: The North-South Institute.
• Sirkeci, İ., Cohen, J. ve Yazgan, P. (2012). Türk Göç Kültürü: Türkiye ile Almanya Arasında Göç Hareketleri, Sosyo-Ekonomik Kalkınma ve Çatışma. Migration Letters, 9(4), 373-386.
• Stark, O. ve Bloom, D. E. (1985). The New Economics of Labor Migrant. American Economic Review, 75(2), 173-178.
• Strauss, A. and Corbin, J. (1998). Basic of Qualitative Research: Procedurs and Techniques for Grounded Theory. SAGE, London.
• Şahin, B. (2010). Almanya’daki Türkler Misafir İşçilikten Ulusötesi (Transnasyonel) Bağların oluşumuna Geçiş Süreci. Ankara: Phoenix Yayınevi. Şahin Kütük, B. (2012). Almanya’daki Ekonomilere İşçi Göçü Olarak Ulusötesi Evlilikler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 16,173-190.
• Şahin Kütük B. (2015). Türkiye’den Batı Avrupa’ya İşçi Göçünün Sosyolojik Çalışmalara Yansımaları. Sosyoloji Konferansları, 52(2), 391-436. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Metodoloji ve Sosyoloji Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Toksöz, G. (2006). Uluslararası Emek Göçü. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tuna, O. (1968). İşçilerimizin Yurda Dönüş Meseleleri. İstanbul Üniversitesi Fakültesi Mecmuası, 19, 351-372.
• Yaman, G. (2014). Göçmen İlişkiler Ağının Ulusötesi Göçe Etkisi: Belçika’daki Emirdağılılar Örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 14, 281-299.