Mongolian Proverbs with regard to Family and Kinship

Yıl 2017, Sayı: 27, 175 - 188, 31.01.2018

Bülent Gül

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1437745

Öz

This article analyses both Mongolian family traditions and the proverbs related to family reflecting centuries long experience transmitted through generations. The perspectives of Mongols regarding the institution of family, children, and women are evaluated respectively. Proverbs illustrate that the idea of family among Mongols remained unaltered from ancient times to now. The current study also shows that proverbs as an outcome of oral culture not only depict ideas related to family but they can be used to evaluate societal views on public life. Furthermore, the article indicates that concepts perpetuated in proverbs preserve ancient long customs.

Anahtar Kelimeler

Mongols, proverbs, family, start a family, marriage, marriage customs.

AİLE VE AKRABALIK ANLAYIŞI BAĞLAMINDA MOĞOL ATASÖZLERİ

Öz

Bu makalede Moğollarda tarihten günümüze gelen genel aile kurma âdetlerinin yanı sıra, yüzyılların tecrübelerini dile getiren, ortak düşünce dünyasına ait aile ile ilgili atasözleri incelenmiştir. Moğolların aileye, kadına, çocuklara ve aile kurumuna bakışı, çalışma içinde ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Moğolların kadim zamanlarından bu yana aile düşüncesinde değişikliğin olmadığı da atasözleri vasıtasıyla anlaşılmaktadır. Bu çalışmada ayrıca sözlü kültür ürünlerinden olan atasözlerinin, toplumun sosyal hayata bakışını değerlendirmede de kullanılabileceği ve aile ile ilgili düşünüşün atasözlerine yansıması gösterilmeye çalışılmıştır. Atasözlerinde ifade edilen düşüncelerin, âdetler yolu ile yüzyıllar boyunca da yaşatıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Moğollar, atasözü, aile, aile kurma, evlilik, evlilik âdetleri.

Kaynakça

• Anzerli, C. (2017). XVII. Yüzyıl Moğol Kroniklerinin Türk ve Moğol Adetleri Yönünden Karşılaştırılması. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ayush, Ts. (2011). 1979 ond Umnugovi aimagt ajillasan ugsaatn zuin heeriin sudalgaanı tailan, eh hereglegdehüün//Mongolın ugsaatnı züin sudalgaanı eh hereglegdehüün (1979-1982). C. V. Ulaanbaatar.
• Baatarkhuu, B. ve Zolbayar, G. (2013). Tuvaçuudın Hurımın Zan Üil. Tuva: Tüüh, Hel, Soyol. Ulaanbaatar.
• Badamhatan, S. (1962). Hövsgöliin Tsaatan Ardın ac Baidlın Toim. Ulaanbaatar: ŞUA-İin Hevlel.
• Badamhatan, S. (1996). Mongol Ulsın Ugsaatnı Züi. Ulaanbaatar: ŞUA-İin Hevlel.
• Beyânî, Ş. (2015). Moğol Dönemi İran’ında Kadın. (Mustafa Uyar, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Gongor, D. (1978). Halh Tovçoon. 2-r boti. Ulaanbaatar.
• Gül, B. (2010). Moğol Atasözleri. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• İzgi, Ö. (2017). Moğollarda Evlenme Âdeti. Orta Asya Türk Tarihi Araştırmaları. (Erkin Ekrem, Serhat Küçük, Ed.) içinde (ss. 165-172). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kalan, E. (2013). Moğolların Gizli Tarihçesi’ne Göre Moğollar’da Kız İsteme ve Evliliğe Dair Bazı Deyimler ve Gelenekler. Yalım Kaya Bitigi. Osman Fikri Sertkaya Armağanı. (Hatice Şirin User, Bülent Gül, Ed.) içinde (ss. 373-382). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Kaya, M. L. (2011). Moğolların Gizli Tarihçesi. İstanbul: Kabalcı.
• Rachewiltz, I. D. (1972). Index to The Secret History of The Mongols. Bloomington: Indiana University.
• Şahin, U. (2017). Rasulid Hexaglot The King's Dictionary'nin Moğolca Sözvarlığı. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Temir, A. (2010). Moğolların Gizli Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.