State, Land and Registration Practices in the Early Modern Ottoman Empire: What does the 1670-1671 Edirne Land Survey Show us?

Yıl 2019, Sayı: 31, 7 - 28, 28.12.2019

Gürer Karagedikli

https://doi.org/10.20427/turkiyat.512150

Öz

This
article focuses on land and land registration in the post-classical period of
the Ottoman Empire. Based on the 1670-71 Edirne Land Survey, it provides new
information with regard to the transformation the Ottoman Empire was going
through during the seventeenth century. The study aims to contribute to our
current state of knowledge about the Ottoman administrative and fiscal
registration practices. Furthermore, it intents to ask new questions regarding
the changing nature of fiscal registers by comparing the Edirne Survey with the
tax surveys of the classical period as well as with those prepared in the
seventeenth century. Finally, by underlining how Ottomans used space as a
measurable unit, it discusses the place of the changing perception of space
vis-à-vis the changing administrative and fiscal needs.

Keywords: Edirne, survey, survey register, land, measure,
post-classical period.

Anahtar Kelimeler

Edirne, survey, land, measure, post-classical period, survey register

Erken Modern Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet, Toprak ve Kayıt Pratikleri: 1670-1671 Edirne Tahriri Bize Ne Anlatır?

Öz

Bu makale,
post-klasik dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda toprak ve toprak kayıt meselesine
eğilmektedir. Osmanlı Devleti’nin 17. yüzyılda geçirdiği dönüşümü anlamada
önemli bilgiler sunan 1670-1671 tarihli bir Edirne tahrir defteri yoluyla,
Osmanlı idari ve mali kayıt pratikleri hakkında mevcut bilgi birikimimize katkı
yapmayı hedeflemektedir. İlaveten, bu tahriri hem klasik dönemde hem de 17.
yüzyılda hazırlanan tahrir deflerleriyle mukayese ederek, mali kayıtların
değişen doğası ile ilgili yeni sorular sormayı amaçlamaktadır. Nihayet çalışma,
Osmanlıların mekânı ölçülebilir bir birim olarak nasıl kullandıklarının altını
çizerek, değişen idari ve mali ihtiyaçlara göre mekan algısındaki dönüşümün
yerini tartışmaktadır.

Anahtar
kelimeler: Edirne, tahrir, tahrir defteri, toprak, ölçüm, post-klasik
dönem.

Anahtar Kelimeler

Edirne, tahrir, tahrir defteri, toprak, ölçüm, post-klasik dönem

Kaynakça

• Kaynakça
• Yayınlanmamış Belgeler
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İstanbul: BOA. MAD 133 ve 556.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İstanbul: BOA.TT 817.
• Sts Cyril and Methodius National Library, Sofya: F.1, a.u. 15114.
• Yayınlanmış Eserler
• Acun, F. (2000). Osmanlı Tarihi Araştırmalarının Genişleyen Sınırları: Defteroloji. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 1, ss. 319-332.
• Barkan, Ö. L. (1943). XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları. Kanunlar I. İstanbul: Bürhaneddin Matbası.
• Barkan, Ö. L. ve E. Meriçli. Ed. (1988). Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bilmen, Ö. N. (TY). Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu 4.Cilt İstanbul: Bilmen Yayınevi.
• Börekçi, G. (2009). The Köprülü Family. G. Agoston ve B. Masters (Ed.). Encyclopedia of the Ottoman Empire içinde (ss. 313-317). New York: Facts on File.
• Çiçek, K. (1995). Osmanlılardan Önce Akdeniz Dünyasında Yapılan Tahrirler Hakkında Bazı Gözlemler. AÜ Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM 6, ss. 51-89.
• Darling, L. T. (1996). Revenue-Raising and Legitimacy. Tax Collection and Finance Administration in the Ottoman Empire 1560-1660. Leiden: Brill.
• Emecen, F. M. (1991). Sosyal Tarih Kaynağı Olarak Tahrir Defterleri. Tarih ve Sosyoloji Semineri, 28-29 Mayıs 1990: Bildiriler içinde (ss. 149-155). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Emecen, F. M. (1996). Mufassaldan İcmale. Osmanlı Araştırmaları 16, ss. 37-44.
• Ergenç, Ö. ve H. Taş. (2007). Assessments on Land Usufruct and Ownership in Anatolia during the 17th and 18th Centuries. Ajames 23 (2), ss. 1-32.
• Faroqhi, S. (2000). Tahrīr. Encyclopedia of Islam içinde (10.cilt, ss.112-113). Leiden: Brill.
• Fazlıoğlu, İ. (2004). Mesâha. TDV İslam Ansiklopedisi içince (29. Cilt, ss.261-264). İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• Gökbilgin, M. T. (1952). XV.-XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livâsı: vakıflar, mülkler, mukataalar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Greene, M. (1996). An Islamic experiment? Ottoman land policy on Crete. Mediterranean Historical Review 11 (1), ss. 60-78.
• Greene, M. (2000). A shared world: Christians and Muslims in the early modern Mediterranean. Princeton: Princeton University Press.
• Gümüşçü, O. (2010). Siyasi Coğrafya Açısından Sınırlar ve Tarihi Süreç İçinde Türkiye’de Sınır Kavramı” Bilig 52, ss.79-104.
• Güümüşçü, O. ve M. S. Küçükaşcı. (2016). Köy. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (EK-2. Cilt, ss.85-87).
• Halasi-Kun, T. (1986). Some Notes on Ottoman Mufassal Defter Studies. Journal of Turkish Studies 10, ss. 163-166.
• Howard, D. (1987). The Ottoman Timar System and Its Transformation, 1563-1656 (Basılmamış doktora tezi). Indiana Üniversitesi, Indiana.
• Hütteroth, W. D. (1968). Landliche Siedlungen im Südlichen Inneranatolien in den Letzten Vierhundert Jahren. Göttingen: Geographisches Instituts.
• Imber, C. (1982). The Status of Orchards and Fruit Trees in Ottoman Law. İstanbul Üniversitesi Tarih Enstitüsü Dergisi 12, ss.763-774.
• İnalcık, H. (1954). Ed. Hicrî 835 Tarihli Sûret-i Defter-i Sancak-i Arvanid. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İnalcık, H. (1975). The Socio-Political Effects of the Diffusion of Fire-arms in the Middle East”. V. J. Parry ve M. Yapp (Ed.). War, technology and society in the Middle East içinde (195-217). Oxford: Oxford University Press.
• İnalcık, H. (1980). Military and Fiscal Transformation in the Ottoman Empire, 1600-1700. Archivum Ottomanicum 6, ss. 283-337.
• Karagedikli, G. (2013). Bir Pâyitahtı Yeniden Düşünmek: 18. Yüzyılın Başlarında Edirne Şehrinin Sosyal ve Mekânsal Yapısı Üzerine Bazı Gözlemler. Ü. Ekin (Ed.). Prof. Dr. Özer Ergenç’e Armağan içinde (ss.221-231). İstanbul: Bilge Kültür Sanat, Yayınları.
• Karagedikli, G. (2017). A Study on Rural Space, Land and Socio-Agrarian Structure in Ottoman Edirne, 1613-1670 (Basılmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Kaya, A. Y. ve Y.Terzibaşoğlu. (2009). Tahrir’den Kadastro’ya: 1874 İstanbul Emlak Tahriri ve Vergisi: Kadastro tabir olunur tahrir-i emlak. Tarih ve Toplum: Yeni Yaklaşımlar 9, ss. 7-56.
• Kermeli, E. (2008). Caught in between Faith and Cash: The Ottoman Land System of Crete, 1645-1670. A. Anastasopoulos (Ed.). The Eastern Mediterranean under Ottoman Rule: Crete, 1645-1840 (Halcyon Days in Crete VI, A Symposium Held in Rethymno, 13-15 January 2006) içinde (ss.1-32). Crete: Crete University Press.
• Khoury, D. R. (2001). Administrative Practice Between Religious Law (Shari’a) and State Law (Kanun) On the Eastern Frontiers of the Ottoman Empire. Journal of Early Modern History 5(4), ss. 305-330.
• Kiel, M. (1987). Population growth and food production in 16th century Athens and Attica according to the Ottoman Tahrir Defters. J.L. B. Gammont ve E. van Donzel Ed.) Proceedings of the VIth Cambridge CIEPO Symposium içinde (115-133). İstanbul-Paris-Leiden: Divit Press.
• Kołodziejczyk, D. (1994). The Ottoman Survey Register of Podolia (ca.1681). Defter-i Mufassal-i Eyalet-i Kamaniçe. Cambridge: Harvard University Press.
• Kolovos, E. (2007). Beyond ‘Classical’Ottoman Defterology: A Preliminary Assessment of the Tahrir Registers of 1670-71 Concerning Crete and the Aegean Islands. E. Kolovos (Ed.). The Ottoman Empire, the Balkans, the Greek Lands: Toward a Social and Economic History (Studies in Honor of John C. Alexander) içinde (ss.201-235). İstanbul: Isis Press.
• Lowry, H. (1992). Studies in Defterology. Ottoman Society in the Fifteenth and Sixteenth Centuries. İstanbul: ISIS Press.
• Murphey, R. (1990). Ottoman Census Methods in the Mid-sixteenth Century: Three Case Studies. Studia Islamica 71, ss. 115-126.
• Nizri, M. (2015). Defining Village Boundaries at the Time of the Introduction of the Malikane System: The Struggle of the Ottoman State for Reaffirming Ownership of the Land. Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association 2 (1), ss. 37-57.
• Öz, M. (1991). Tahrir Defterlerinin Osmanlı Tarihi Araştırmalarında Kullanılması Hakkında Bazı Düşünceler. Vakıflar Dergisi 22, ss. 429-439. Özel, O. (1999). 17. Yüzyıl Osmanlı Demografi ve İskan Tarihi İçin Önemli Bir Kaynak: Mufassal Avârız Defterleri. XII. Türk Tarih Kongresi (Ankara, 12-16 Eylül 1994), Kongreye Sunulan Bildiriler III içinde (ss.735-743). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özel, O. (2000). Avârız ve Cizye Defterleri. H. İnalcık ve Ş. Pamuk (Ed.). içinde (ss.35-50). Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, ed. (Ankara: Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları.
• Özel, O. (2004). Population Changes in Ottoman Anatolia in the 16th and 17th Centuries: The ‘Demographic Crisis’ Reconsidered. International Journal of Middle East Studies 36, ss. 183-205.
• Özel, O. (2012). The Reign of Violence: The celalis c. 1550-1700. C. Woodhead (Ed.). The Ottoman World içinde (ss. 184-202). London: Routledge.
• Özel, O. (2016). Collapse of Rural Society in Ottoman Anatolia. Amasya 1576-1643. Leiden: Brill.
• Parveva, S. (2009). Agrarian Land and Harvest in the South-west Peloponnese in the early eighteenth century. S. Parveva, Village, Town and People in the Ottoman Balkans 16th-mid-19th Century içinde (61-110). İstanbul: ISIS Press.
• Parveva, S. (2009). Rural Agrarian and Social Structure in the Edirne Region during the Second Half of the Seventeenth Century. S. Parveva, Village, Town and People in the Ottoman Balkans 16th-Mid-19th Century içinde (ss. 11-60). İstanbul: Isis Press.
• Parveva, S. (2011). Land and People during the Seventeenth -First Decades of the Eighteenth – Century. Reclamation and Organization of the Agrarian and Social Space in the Central and Southern Balkans under the Ottoman Rule. Sofia: Bulgarian Academy of Sciences (Bulgarca).
• Parveva, S. (2013). Villages, Peasants and Landholdings in the Edirne Region in the Second Half of the 17th Century. P. Peykovska ve G. Demeter (Ed.). Regions, Borders, Societies, Identities in Central and Southeast Europe, 17th-21st Centuries Collected Studies. İçinde (ss. 17-33). Sofia ve Budapest: Hungarian-Bulgarian Joint Academic History Comission.
• Pavlovic, M. (2015). Postclassical defterology: Possibilities of Socio-economic research in contemporary Ottoman Studies. Journal of Historical Researches (Istrazivanja), 26, ss. 66-81.
• Soyudoğan, M. (2012). Reassessing the Timar System: The Case Study of Vidin (1455-1693) (Basılmamış doktora tezi). Bilkent Üniversitesi, Ankara. Şahin, İ. (2006). Nahiye. TDV Islam Ansiklopedisi içinde (32.cilt, ss.306-307). İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• Tezcan, B. (2010). The Second Empire. Political and Social Transformation in the Early Modern Period. Cambridge: Cambridge University Press.