MACKENZIE’NİN A TURKISH MANUAL’İNİN KARŞILAŞTIRMALI MUHTEVA İNCELEMESİ

Yıl 2022, Sayı: 37, 169 - 191, 27.12.2022

Tuğba Korkmazer

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1102168

Öz

Dil; birey-birey, birey-toplum, toplum-toplum gibi iki taraf arasında kurulan tüm ilişkilerde duygu ve düşüncelerin aktarımını sağlayan anlatım aracıdır. Bu anlatımın anlaşılır olması için gönderici ile alıcı arasında ortak bir lisan olmalıdır. Dil öğrenimi veya öğretimi de temelde böyle bir gerekliliğin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu makalede, 19. yüzyılda askerî bir gaye ile Türkçeyi öğretmek için Mackenzie tarafından yazılan A Turkish Manual: Comprising A Condensed Grammar With Idiomatic Phrases, Exercises, And Dialogues, And Vocabulary (Deyim Kalıpları, Alıştırmalar, Diyaloglar ve Sözlük ile Zenginleştirilmiş Bir Gramer İçeren Türkçe El Kitabı) adlı çalışmanın muhtevası aynı dönemde İngilizce olarak yazılan diğer Türk dili gramerleriyle (Davids, 1832; Boyd, 1842; Barker, 1854a; Barker, 1854b; Abu Said, 1877; Arnold, 1877; Hopkins, 1877; Wells, 1880; Redhouse, 1884; Tarring, 1886) karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. A Turkish Manual ile zikredilen diğer gramerlerin ortak, benzer ve farklı yönleri gösterilerek bu eserin kendi dönemindeki yeri tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler

19. yüzyıl, Mackenzie, A Turkish Manual, gramer, mukayeseli muhteva incelemesi., 19th century, grammar, comparative content review.

A Comparative Content Review of Mackenzie’s “Turkish Manual”

Öz

In all relationships established between two parties, such as individual-individual, individual-society, and society-society, language is a narrative instrument that facilitates the transfer of feelings and concepts. There needs to be a shared language between the addressor and the recipient for this explanation to make sense. A necessity of this kind essentially leads to the learning or teaching of languages.
The purpose of this article is to compare the content of A Turkish Manual: Comprising A Condensed Grammar With Idiomatic Phrases, Exercises, And Dialogues, And Vocabulary, a textbook written by Mackenzie in the 19th century to teach Turkish for military purposes, with other Turkish language grammars published in English during the same time (Davids, 1832; Boyd, 1842; Barker, 1854a; Barker, 1854b; Abu Said, 1877; Arnold, 1877; Hopkins, 1877; Wells, 1880; Redhouse, 1884; Tarring, 1886). The paper will evaluate this work within its own period by analyzing the common, similar and different aspects of A Turkish Manual and other grammars.

Anahtar Kelimeler

19th century, grammar, comparative content review.

Kaynakça

• Abu Said. (1877). Turkish Self-Taught or The Dragoman for Travellers in The East, Being a New Practical and Easy Method of Learning the Turkish Language. Londra: Franz Thimm.
• Arnold, E. (1877). A Simple Transliteral Grammar of The Turkish Language. Londra: Trübner&Co.
• Barker, W. B. (1854a). A Reading Book of The Turkish Language. Londra: James Medden.
• Barker, W. B. (1854b). A Practical Grammar of The Turkish Language. Londra: Bernard Quaritch.
• Boyd, C. (1842). The Turkish Interpreter or A New Grammar of The Turkish Language. Londra: Smith Elder&Co, Paris: Firmin Didot Freres.
• Davids, A. L. (1832). A Grammar of The Turkish Language. Londra: Parbury&Allen.
• Hopkins, F. L. (1877). Elementary Grammar of The Turkish Language. Londra: Trübner&Co.
• Kâşgarlı Mahmud. (2013). Divanü Lûgat-it-Türk (B. Atalay, Çev.). Ankara: TDK Yayınları.
• Kerimoğlu, C. ve Doğan, G. (2015). Türkçede Cinsiyet Görünümleri ve Çağrışımsal Zihniyet. Türklük Bilimi Araştırmaları, (38), 143-178.
• Mackenzie, C. F. (1879). A Turkish Manual, Comprising a Condensed Grammar With İdiomatic Phrases, Exercises, and Dialogues and Vocabulary. Londra: WM. H. Allen&Co.
• Redhouse, J. W. (1884). A Simplified Grammar of The Ottoman-Turkish Language. Londra: Trübner&Co.
• Serin, M. (2013). Yâkūt El-Müsta‘sımî. TDV İA, içinde (C. 43, ss. 291-293).
• Tarring, C. J. (1886). A Practical Elementary Turkish Grammar. Londra: Kegan Paul, Trench&Co.
• Wells, C. (1880). A Practical Grammar of The Turkish Language. Londra: Bernard Quaritch.