PROF. DR. SEMİH TEZCAN’IN GENEL TÜRKOLOJİ ÇALIŞMALARI

Yıl 2018, Sayı: 28, 255 - 259, 03.08.2018

Marcel Erdal

Öz

Semih Tezcan’la ilk defa 1977’de, Permanent International Altaistic Conference Leiden toplantısında tanıştık. Oraya Göttingen’li arkadaşları Hartwig Scheinhardt ve Wolfram Hesche’yle birlikte gelmişti. Ben ancak tezimi sunarak doktoramı kazanmış, bundan başka sadece iki küçük tanıtma yazısı yayımlamıştım. O ise Almanya’da iki bambaşka alanda son derece önemli çalışmalar tamamladıktan sonra Türkiye’ye dönmüş, hem Ankara Üniversitesi Dil-Tarih Fakültesi’nde, hem Türk Dil Kurumunda görevler üstlenmiş, başarılı bir araştırmacıydı. İkimizin de hocaları Willy Bang’ın öğrencisiydi, benim hocam Hansjakob Polotsky, onun hocaları Saadet Çağatay, Berlin’de kullandığı eski soyadıyla İshaki ve kendisine Meryem Apa denmesini seven Annemarie von Gabain. Semih, yetmişler Almanya’sının en önemli iki dilbilimsel-filolog Türkoloji uzmanıyla, Doğu Almanyalı Peter Zieme ve Batı Almanyalı Gerhard Doerfer ile çok yönlü, yıllarca devam edecek olan ilişkiler kurmuştu. Semih, A. v. Gabain’le bir yıl okuduktan sonra Zieme’den Eski Uygurcayı öğrenmeye devam etmişti ve bu bilgisiyle Doerfer’e faydalı olabiliyordu; Doerfer’den ise Yakutça ve Çuvaşça dâhil olmak üzere Genel Türkoloji’yi ve Altay dilleri akrabalığı sorunlarını öğrenmişti ve bu alanlarda edindiği bilgilerle Zieme’ye Eski Uygurca metinlerin sözlüksel çözümlenmesinde yardımcı oluyordu. Prof. Doerfer’i 1982‒83 yıllarında 20 aylık Humboldt burslusu olarak iyi tanıdım, ondan çok şey öğrendim; onun hayatında tek önemli olan şey, bilimdi, insan değildi. Hemen hemen yaşıt oldukları Peter Zieme’yle ise derin, hakiki bir arkadaşlıkları vardı.

Anahtar Kelimeler

Semih Tezcan, Türk Dil Çalışmaları,, Türkoloji,

Kaynakça

• 1. (1971). Khalaj Materials. (Gerhard Doerfer, Wolfram Hesche, Hartwig Scheinhardt ile birlikte). Uralic and Altaic series. Bloomington: Indiana University Publications. c. 115: 337 s.
• 2. (1974). Das uigurische Insadi-Sūtra. Berliner Turfantexte III, Schriften zur Geschichte und Kultur des Alten Orients 6. Berlin: Akademie Verlag. 107 s. + 69 tıpkıbasım.
• 3. (1975). Eski Uygurca Hsüan Tsang Biyografisi X. Bölüm. Ankara. 213 s. (teksir yöntemiyle 100 adet basılmıştır).
• 4. (1977). Resimli Türkçe Sözlük. (Kemal Demiray ve TDK Sözlük Kolu uzmanlarıyla birlikte). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. 688 s.
• 5. (1978). Azerbaycan Halk Yazını Örnekleri. Derleyip düzenleyen: Ehliman Axundov, Türk çeviriyazısına aktaran, “Giriş” ve “Sözlük” bölümlerini yazan: S. Tezcan. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. XIV + 554 s. İkinci baskı: (1994). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• 6. (1980). Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Xarrab). (Gerhard Doerfer ile birlikte). Budapest: Akadémiai Kiadó. 232 s.
• 7. (1983). Türkçe Sözlük. Genişletilmiş 7. baskı, 2 cilt. (Mustafa Canpolat ve TDK Sözlük Kolu uzmanlarıyla birlikte). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. 1354 s.
• 8. (1984). Nehcü’l-ferādīs II - Metin. (Çeviriyazı: J. Eckmann, düzeltmeler ve “Önsöz”: S. Tezcan). (Hamza Zülfikar ile birlikte yayınlanmıştır). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. XI + 312 s. İkinci baskı: (1995). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. (Tıpkıbasımla bir arada).
• 9. (1989). Tatarisch-Deutsches Wörterbuch. (Tamurbek Dawletschin ve Irma Dawletschin ile birlikte). Turkologie und Türkeikunde. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. c. 2: 365 s.
• 10. (1994). Folklore-Texte der Chaladsch. (Gerhard Doerfer ile birlikte). Turcologica. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. c. 19: XVI + 398 s.
• 11. (1994). Süheyl ü Nev-bahâr Üzerine Notlar. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi. Ankara: Simurg Yay. c. 6: 81 s.
• 12. (1995). Rabghūzī - The Stories of the Prophets – Text. (Hendrik Boeschoten ve Mark Vandamme ile birlikte). Leiden: E.J. Brill. 636 s.   13. (1998). Bir Ziyafet Defteri. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi. İstanbul: Simurg Yay. c. 25: 59 s. (Aynı başlıkla Nejat Göyünç armağanında [Das osmanische Reich in seinen Archivalien und Chroniken. 1997. İstanbul] yayınlanmış olan makalenin yeniden işlenerek genişletilmiş, metnin tıpkıbasımıyla birlikte kitap hâlinde yayınlanmış biçimi).
• 14. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri. (Hendrik Boeschoten ile birlikte). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 315 s. İkinci baskı: 2003; üçüncü baskı: 2006; dördüncü baskı: 2012.
• 15. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 424 s.