SEMİH TEZCAN’IN ANISINA SÜRGÜN VE REHABİLİTASYON: BÜYÜK TÜRKOLOG SEMİH TEZCAN’IN YAŞAMI VE ESERLERİ ÜZERİNE (1943-14.09.2017)

Yıl 2018, Sayı: 28, 275 - 279, 03.08.2018

Nuran Tezcan

Öz

Çevirenin Notu
1984-2005 yıllarında Bamberg Üniversitesi Türk Dili, Tarihi ve Medeniyeti bölümünün başkanlığını yapmış olan Profesör Klaus Kreiser ile Semih Tezcan 7-8 Eylül 2017 tarihinde Berlin Devlet Kütüphanesi tarafından düzenlenen International Symposium on Heinrich Friedrich von Diez (1751-1817) sempozyumunda son kez karşılaştılar. Bamberg’de 21 yıl süren mesai ve meslek arkadaşlığı yıllar içerisinde hiç önemini ve heyecanını kaybetmemişti. Berlin’deki karşılaşma her ikisi için de çok anlamlıydı. Semih, Berlin’den yazdığı son mailinde “sempozyumda birçok eski meslektaşıyla karşılaşmanın verdiği heyecanı” iletirken, Klaus Kresier’in konuşması sırasında kürsüden kendisine teşekkür ettiğini özellikle vurgulamıştı. Sempozyum ertesinde Berlin’den dönüş yoluna çıkan Semih Tezcan’ın ani kaybı her bir meslektaşını sarstı, ve elbette Klaus Kreiser’i de! Kreiser, derhal Alman basınında yayınlanmak üzere bir anma yazısı (Nachruf) kaleme aldı. Uzun yıllar Almanya’da okumuş ve çalışmış olan bir Türk Türkoloğun, Türk-Alman ilişkilerinin güncel politika ötesindeki ilişki boyutlarını yansıtmak amacıyla… Yazısının yayınlanması için gazetelere gönderdiği iletide “Kısa bir süre önce Türkoloji camiası olarak en önemli meslektaşımızı kaybettik... Birçok kez dile getirildiği üzere Semih Tezcan günümüzde yüzyıllar boyunca var olan, tüm coğrafi alanlardaki Türkçenin sözvarlığına hâkim en büyük âlimdi” diye söze başlamıştı. Ancak tüm gazeteler güncel politika haberlerinin ötesine geçmek istemiyordu. Klaus Kreiser’in uzun yıllar birebir mesleki çalışma hayatının yaşanmışlığına dayanan bu anma yazısının Türkçe çevirisi aşağıda yer almaktadır. (Nuran TEZCAN)

Anahtar Kelimeler

Semih Tezcan,, Klaus KREISER, Türk Dili,, Türkoloji

Kaynakça

• 1. (1971). Khalaj Materials. (Gerhard Doerfer, Wolfram Hesche, Hartwig Scheinhardt ile birlikte). Uralic and Altaic series. Bloomington: Indiana University Publications. c. 115: 337 s.
• 2. (1974). Das uigurische Insadi-Sūtra. Berliner Turfantexte III, Schriften zur Geschichte und Kultur des Alten Orients 6. Berlin: Akademie Verlag. 107 s. + 69 tıpkıbasım.
• 3. (1975). Eski Uygurca Hsüan Tsang Biyografisi X. Bölüm. Ankara. 213 s. (teksir yöntemiyle 100 adet basılmıştır).
• 4. (1977). Resimli Türkçe Sözlük. (Kemal Demiray ve TDK Sözlük Kolu uzmanlarıyla birlikte). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. 688 s.
• 5. (1978). Azerbaycan Halk Yazını Örnekleri. Derleyip düzenleyen: Ehliman Axundov, Türk çeviriyazısına aktaran, “Giriş” ve “Sözlük” bölümlerini yazan: S. Tezcan. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. XIV + 554 s. İkinci baskı: (1994). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• 6. (1980). Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Xarrab). (Gerhard Doerfer ile birlikte). Budapest: Akadémiai Kiadó. 232 s.
• 7. (1983). Türkçe Sözlük. Genişletilmiş 7. baskı, 2 cilt. (Mustafa Canpolat ve TDK Sözlük Kolu uzmanlarıyla birlikte). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. 1354 s.
• 8. (1984). Nehcü’l-ferādīs II - Metin. (Çeviriyazı: J. Eckmann, düzeltmeler ve “Önsöz”: S. Tezcan). (Hamza Zülfikar ile birlikte yayınlanmıştır). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. XI + 312 s. İkinci baskı: (1995). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. (Tıpkıbasımla bir arada).
• 9. (1989). Tatarisch-Deutsches Wörterbuch. (Tamurbek Dawletschin ve Irma Dawletschin ile birlikte). Turkologie und Türkeikunde. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. c. 2: 365 s.
• 10. (1994). Folklore-Texte der Chaladsch. (Gerhard Doerfer ile birlikte). Turcologica. Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. c. 19: XVI + 398 s.
• 11. (1994). Süheyl ü Nev-bahâr Üzerine Notlar. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi. Ankara: Simurg Yay. c. 6: 81 s.
• 12. (1995). Rabghūzī - The Stories of the Prophets – Text. (Hendrik Boeschoten ve Mark Vandamme ile birlikte). Leiden: E.J. Brill. 636 s.   13. (1998). Bir Ziyafet Defteri. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi. İstanbul: Simurg Yay. c. 25: 59 s. (Aynı başlıkla Nejat Göyünç armağanında [Das osmanische Reich in seinen Archivalien und Chroniken. 1997. İstanbul] yayınlanmış olan makalenin yeniden işlenerek genişletilmiş, metnin tıpkıbasımıyla birlikte kitap hâlinde yayınlanmış biçimi).
• 14. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri. (Hendrik Boeschoten ile birlikte). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 315 s. İkinci baskı: 2003; üçüncü baskı: 2006; dördüncü baskı: 2012.
• 15. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 424 s.