The Closed Room Technique in a Detective Novel: Leroux’s The Mystery of the Yellow Room and Necip Fazıl Kısakürek’s The Meş’um Yakut

Yıl 2024, Sayı: 40, 171 - 194, 31.05.2024

Özden Savaş

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1280110

Öz

This study aims to compare the French writer Gaston Leroux’s The Mystery of the Yellow Room, which was awarded the best detective novel of the twentieth century, to Necip Fazıl Kısakürek’s first and only detective novel, Meşum Yakut (1928), which was not published in Latin letters, in terms of The locked room technique of the detective genre. The meaning of the Turkish term “kilitli oda” although literally translates the English term “locked room”, in terms of usage follows the French equivalent of “chambre close”/“closed room”. To avoid thus, any conceptual confusion raising from this discrepancy, the paper will follow this meaning. This technique, defined as the most difficult type of detective novel for the author, when used, the murder takes place in a completely locked room and it is equally difficult to discover who the murderer is and solve the mystery. The common feature of the two novels in the paper is that they are detective novels written according to the closed room technique. Based on the similarities and the differences of the two novels, the paper will try to explain the closed room technique and elaborate on this writing method.

Anahtar Kelimeler

Closed Room, The Mystery of the Yellow Room, The Meş’um Yakut, Comparative.

BİR POLİSİYE ROMANDA KAPALI ODA TEKNİĞİ: LEROUX’UN SARI ODANIN ESRARI VE NECİP FAZIL KISAKÜREK’İN MEŞ’UM YAKUT’U

Öz

Bu çalışmanın amacı, yirminci yüzyılın en iyi polisiye romanı ödülünü alan Fransız yazar Gaston Leroux’un Sarı Odanın Esrarı (1908) adlı eseri ile Necip Fazıl Kısakürek’in pek bilinmeyen ve henüz Latin harfleriyle basımı olmayan ilk ve tek polisiye romanı, Meşum Yakut’u (1928) polisiye türünün kapalı oda tekniği bakımından karşılaştırmaktır. İngilizcedeki karşılığı “locked room” yani “kilitli oda” olan teknik, tam olarak anlamını yansıtmamakla birlikte Türkçede, Fransızca “chambre close”un karşılığı olan “kapalı oda” terimi ile kullanılmaktadır. Bu nedenle herhangi bir kavram kargaşasına yol açmamak için çalışmada da aynı şekilde kullanılacaktır. Polisiye romanın yazar açısından en zor türü olarak tanımlanan bu teknik kullanıldığında cinayet, tamamen kilitli bir odada gerçekleşmekte ve katilin bulunması da olayın gizeminin çözülmesi de aynı oranda güç olmaktadır. Çalışmada yer alan iki romanın ortak özelliği, kapalı oda tekniği ile yazılmış polisiye romanlar olmaları ve birçok açıdan benzerlik göstermeleridir. Bu nedenle iki farklı yazarın aynı tekniği eserlerinde nasıl kullandıkları, romanların benzerlikleri ve farklılıkları üzerinde durularak kapalı oda tekniği açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kapalı Oda, Sarı Odanın Esrarı, Meş’um Yakut, karşılaştırma.

Kaynakça

• Akosman, B. (2020). Rasyonel Uygarlığın Rasyonel Eleştirisi: Polisiye Roman. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 53-62.
• Bilgegil, Z. (1991). Necip Fazıl’ın Bilinmeyen Bir Romanı. Dergâh Dergisi, (20), 10.
• Christie, A. (2004). Köşkteki Esrar. İstanbul: Altın Yayınevi.
• Cook, M. (2011). Narratives of Enclosure in Detective Fiction. London: Palgrave Macmillan.
• Çelik, E. (2013). Türkiye’de Kentsel Değişim Sürecinin Polisiye Romana Yansımaları. Türk Dili Dergisi, 104(735), 52-60.
• Duran, Z. (2021). Polisiye Romanda Doğa ve Mit: Baztan Üçlemesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (23), 935-952.
• Franks, R. (2014). A Taste for Murder: The Curious Case of Crime Fiction. M/C Journal, 17(1).
• Gümüş, Ş., Öztürk, B. ve Büyükarman, D. (2013). Türk Edebiyatında Polisiye Romanın Tarihsel Gelişimi (1884-1928), İstanbul: Tübitak Proje Raporu, Proje No: 110K412.
• Kuiper, K. The Murders in The Rue Morgue Short Story by Poe. 20 Mart 2023 tarihinde https://www.britannica.com/topic/The-Murders-in-the-Rue-Morgue adresinden erişildi.
• Leroux, G. (2014). Sarı Odanın Esrarı. İstanbul: BZ Yayınevi.
• Link, S. J. (2023). A Narratological Approach to Lists in Detective Fiction. London: Palgrave Macmillan Publisher.
• Necip Fazıl. (1928). Meşum Yakut. İstanbul: Amidi Matbaası.
• Özata, Y. (2015). Polisiye Roman Bağlamında Necip Fazıl’ın Meşum Yakut’u. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 207-229.
• Poe, E. A. (2009). Morgue Sokağı Cinayeti. İstanbul: Notos Kitap.
• Üyepazarcı, E. (2008). Korkmayınız Mister Sherlok Holmes-Türkiye’de Polisiye Romanın 125 Yıllık Öyküsü. İstanbul: Oğlak Yayınları.