BibTex RIS Kaynak Göster

İSTİKLAL MARŞI’NA ANLAMBİLİMSEL BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 58, 103 - 127, 16.04.2022

Erkan Hirik

Öz

Millî marşlar toplumun kültürel geçmişinin geleceğe aktarılması ve korunması bakımından önemli eserlerdir. Bununla birlikte millî marşların birer özgürlük bildirgesi olduğu da söylenebilir. Türkiye Cumhuriyeti’nin özgürlük bildirgesi de İstiklal Marşı’dır. İstiklal Marşı, merkezinde milletin yer aldığı, içindeki söylemlerin de buna göre şekillendiği bir eserdir. Eserde yer alan cümleler, sözcükler ve hatta ekler derin yapıda birçok bilgiyi aktarmaktadır. Millî Mücadele yıllarında toplumun bir araya gelmesi ve millî bilince sahip toplumsal inşanın gerçekleştirilmesi önem arz etmekteydi. Millî bilincin yerleştirilmesi ve kimlik inşasının gerçekleşmesinde dil ve edebiyat önemli rol oynamaktadır. Siyasal kaosun hâkim olduğu bir dönemde yaşamış olan Mehmet Akif Ersoy, bu kaosta aydınlanma hareketinin öncülerinden biri olmayı başarmıştır. Mehmet Akif, dil ve edebiyat gibi iki enstrümanı oldukça derinlemesine kullanmıştır. Sanatçı, şiirin anlam dünyasını Türkçenin dilbilgisel her türlü unsurunu ustaca kullanarak bu başarıyı sağlamıştır. İstiklal Marşı’nın derin yapısının anlaşılması ve millî kimlik inşasında işlevlerinin belirlenmesi için anlambilimsel çözümlemelerin, dilbilgisel incelemelerin yapılması gereklidir. Bu bağlamda bu çalışmada İstiklal Marşı dilbilimsel verilerle ele alınmış ve onun derin yapısı kip ve kiplik odağında ortaya koyulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Anlambilim kip kiplik İstiklal Marşı derin yapı

Kaynakça

  • Anderson, B. 2011 . Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, Çev. İ. Savaşır , İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aslan Demir, S. 2008 . Türkçede İsteme Kipliği, Semantik-Pragmatik Bir İnceleme, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Ayer, A. J. 2010 . Dil, Doğruluk ve Mantık. Çev. V. Hacıkadiroğlu , İstanbul: Metis Yayınları.
  • Barthes, R. 1993 . Göstergebilimsel Serüven. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Beaugrande, R. A. de ve dressler, W.g 1981 . Introduction to Text Linguistics. New York: Longman Group Company.
  • Cevizci, A. 2010 . Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Çetin, N. 2014 . “İstiklal Marşı’mızı Anlamak”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21 2 : 25-92.
  • Çetin, N. 2017 . “İstiklal Marşımızın Adı”. Çanakkale Ruhu ve Mehmet Akif Ersoy. O. Söylemez Ed . Ankara: Berikan Yayıncılık.
  • Çüçen, A. 2012 . Bilim Felsefesine Giriş. Bursa: Sentez Yayıncılık.
  • Çürük, S. 2010 . “Olumsuzluk ve Kiplik Arasındaki İlişki: Bakış ve Yaklaşımlar”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 7 2 : 57-72.
  • Eliuz, Ü. 2017 . “Kutsal Göstergeler Dizgesi: Çanakkale Şehitlerine”. Çanakkale Ruhu ve Mehmet Akif Ersoy Ed. O. Söylemez , Ankara: Berikan Yayıncılık.
  • Hirik, E. 2019 . Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’nin Grameri: Fiil. Kayseri: Kimlik Yayınları.
  • Hirik, S. 2013 . “Türkçede Kip-Kiplik Terimleri Üzerine”. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, s. 243-252.
  • Hirik, S. 2019 . Türkiye Türkçesinde Bilgi Kiplikleri. Pegem Akademi Yayınları: Ankara.
  • Hirik, S. 2020 . “Türkçede Bağdaşıklık ve Bağdaşıklık Unsurları: Kürk Mantolu Madonna İncelemesi”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10 1 : 221-238.
  • Jusdanıs, G. 1998 . Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür: Milli Edebiyatın İcat Edilişi. Çev. T. Birkan , İstanbul: Metis Yayınları.
  • Kerimoğlu, C. 2011 . Kiplik İncelemeleri ve Türkçe. İzmir: Dinozor Kitabevi.
  • Kerimoğlu, C. 2019 . Kiplik ve Kip. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Kıefer, F. 2009 . Modality, Grammar, Meaning and Pragmatics. F. Brisard, J.O. Östman, J. Verschueren Ed . Amsterdam/Philedelphia: John Benjamins Publishing Company.
  • Macit, M. 2011 . Gelenekten Geleceğe, Modern Türk Şiirinde Geleneğin İzleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Nauze, F. D. 2008 . Modality in Typological Perspective, Print Partners Ipskamp, Enschede, ILLC Dissertation Series DS-2008-08.
  • Nordström, J. 2010 . Modality and Subordinators. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company
  • Nuyts, J. 2006 . “Modality: Overview and Linguistic Issues”, The Expression of Modality, W. Frawley, M. de Gruyter Ed . Berlin.
  • Özbek, N. 1998 . “Türkçe’de Söylem Belirleyicileri”. Dilbilim Araştırmaları 9 : 37-47.
  • Palmer, F. R. 2001 . Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Papafragou, A 2000 . Modality: Issues in the Semantics-Pragmatics Interface. Amsterdam: Elsevier.
  • Rifat, M. 2014 . Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
  • Sarı, İ. 2020 . “Dede Korkut Kitabı’nda Söylem Belirleyiciler”. Bilig, 93 : 29-52.
  • Searle, J. R. 1983 . Intentionality: An Essay in the Philosophy of Mind. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Siewierska, A. 1991 , Functional Grammar. London: Routledge Publishing.
  • Smith, A. D. 2013 . Milliyetçilik Kuram, İdeoloji, Tarih . Çev. Ü. H. Yolsal , İstanbul: Atıf Yayınları.
  • Sweetser, E. E. 1990 . From Etymology to Pragmatics: Metaphorical and Cultural Aspects of Semantic Structure. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Tekin, T. 2008 . Orhon Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Türkçe Sözlük 2019 . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Üzüm, M. 2019 . Eski Anadolu Türkçesinde Epistemik Kiplik. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
  • Vardar, B. vd. 2002 . Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Yılmaz, A. 2017 . “Akif’in Şiirlerinde Çocuklar”. Çanakkale Ruhu ve Mehmet Akif Ersoy. O. Söylemez Ed. , Ankara: Berikan Yayıncılık.
  • Yücebaş, H. 1958 . “Mehmet Akif’i Anarken”. Bütün Cepheleriyle Mehmet Akif. İstanbul: Dizerkonca Matbaası.

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 58, 103 - 127, 16.04.2022

Erkan Hirik

Öz

National anthems are important literary works in terms of transferring and preserving the cultural past of the society to the future. However, it can be said that national anthems are a declaration of freedom. The freedom declaration of the Republic of Turkey is the Independence Anthem. The Independence Anthem is a literary work in which the nation is at the center and the discourses in it are shaped accordingly. The sentences, words and even suffixes in the poem convey a lot of information in a deep structure. During the years of the National Struggle, it was important for the society to come together and to realize a social construction with a national consciousness. Language and literature play an important role in the establishment of national consciousness and identity construction. Mehmet Akif Ersoy, who lived in a period of political chaos, has managed to become one of the pioneers of the enlightenment movement in this chaos. Mehmet Akif has used two instruments such as language and literature very deeply. The artist achieved this success by skillfully using all kinds of grammatical elements of Turkish, the semantic world of poetry. Semantic analyzes and grammatical studies are required to understand the deep structure of the İstiklal Marşı and to determine its functions in the construction of national identity. In this context, İstiklal Marşı has been handled with linguistic data and its deep structure has been tried to be revealed in the focus of modal and modality within this work

Anahtar Kelimeler

Semantics mood modality İstiklal Marşı deep structure

Kaynakça

  • Anderson, B. 2011 . Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, Çev. İ. Savaşır , İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aslan Demir, S. 2008 . Türkçede İsteme Kipliği, Semantik-Pragmatik Bir İnceleme, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Ayer, A. J. 2010 . Dil, Doğruluk ve Mantık. Çev. V. Hacıkadiroğlu , İstanbul: Metis Yayınları.
  • Barthes, R. 1993 . Göstergebilimsel Serüven. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Beaugrande, R. A. de ve dressler, W.g 1981 . Introduction to Text Linguistics. New York: Longman Group Company.
  • Cevizci, A. 2010 . Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Çetin, N. 2014 . “İstiklal Marşı’mızı Anlamak”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21 2 : 25-92.
  • Çetin, N. 2017 . “İstiklal Marşımızın Adı”. Çanakkale Ruhu ve Mehmet Akif Ersoy. O. Söylemez Ed . Ankara: Berikan Yayıncılık.
  • Çüçen, A. 2012 . Bilim Felsefesine Giriş. Bursa: Sentez Yayıncılık.
  • Çürük, S. 2010 . “Olumsuzluk ve Kiplik Arasındaki İlişki: Bakış ve Yaklaşımlar”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 7 2 : 57-72.
  • Eliuz, Ü. 2017 . “Kutsal Göstergeler Dizgesi: Çanakkale Şehitlerine”. Çanakkale Ruhu ve Mehmet Akif Ersoy Ed. O. Söylemez , Ankara: Berikan Yayıncılık.
  • Hirik, E. 2019 . Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’nin Grameri: Fiil. Kayseri: Kimlik Yayınları.
  • Hirik, S. 2013 . “Türkçede Kip-Kiplik Terimleri Üzerine”. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, s. 243-252.
  • Hirik, S. 2019 . Türkiye Türkçesinde Bilgi Kiplikleri. Pegem Akademi Yayınları: Ankara.
  • Hirik, S. 2020 . “Türkçede Bağdaşıklık ve Bağdaşıklık Unsurları: Kürk Mantolu Madonna İncelemesi”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10 1 : 221-238.
  • Jusdanıs, G. 1998 . Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür: Milli Edebiyatın İcat Edilişi. Çev. T. Birkan , İstanbul: Metis Yayınları.
  • Kerimoğlu, C. 2011 . Kiplik İncelemeleri ve Türkçe. İzmir: Dinozor Kitabevi.
  • Kerimoğlu, C. 2019 . Kiplik ve Kip. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Kıefer, F. 2009 . Modality, Grammar, Meaning and Pragmatics. F. Brisard, J.O. Östman, J. Verschueren Ed . Amsterdam/Philedelphia: John Benjamins Publishing Company.
  • Macit, M. 2011 . Gelenekten Geleceğe, Modern Türk Şiirinde Geleneğin İzleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Nauze, F. D. 2008 . Modality in Typological Perspective, Print Partners Ipskamp, Enschede, ILLC Dissertation Series DS-2008-08.
  • Nordström, J. 2010 . Modality and Subordinators. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company
  • Nuyts, J. 2006 . “Modality: Overview and Linguistic Issues”, The Expression of Modality, W. Frawley, M. de Gruyter Ed . Berlin.
  • Özbek, N. 1998 . “Türkçe’de Söylem Belirleyicileri”. Dilbilim Araştırmaları 9 : 37-47.
  • Palmer, F. R. 2001 . Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Papafragou, A 2000 . Modality: Issues in the Semantics-Pragmatics Interface. Amsterdam: Elsevier.
  • Rifat, M. 2014 . Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
  • Sarı, İ. 2020 . “Dede Korkut Kitabı’nda Söylem Belirleyiciler”. Bilig, 93 : 29-52.
  • Searle, J. R. 1983 . Intentionality: An Essay in the Philosophy of Mind. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Siewierska, A. 1991 , Functional Grammar. London: Routledge Publishing.
  • Smith, A. D. 2013 . Milliyetçilik Kuram, İdeoloji, Tarih . Çev. Ü. H. Yolsal , İstanbul: Atıf Yayınları.
  • Sweetser, E. E. 1990 . From Etymology to Pragmatics: Metaphorical and Cultural Aspects of Semantic Structure. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Tekin, T. 2008 . Orhon Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Türkçe Sözlük 2019 . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Üzüm, M. 2019 . Eski Anadolu Türkçesinde Epistemik Kiplik. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
  • Vardar, B. vd. 2002 . Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Yılmaz, A. 2017 . “Akif’in Şiirlerinde Çocuklar”. Çanakkale Ruhu ve Mehmet Akif Ersoy. O. Söylemez Ed. , Ankara: Berikan Yayıncılık.
  • Yücebaş, H. 1958 . “Mehmet Akif’i Anarken”. Bütün Cepheleriyle Mehmet Akif. İstanbul: Dizerkonca Matbaası.
Toplam 38 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Erkan Hirik Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 16 Nisan 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 12 Sayı: 58

Kaynak Göster

APA Hirik, E. (2022). İSTİKLAL MARŞI’NA ANLAMBİLİMSEL BİR BAKIŞ. Düşünce Dünyasında Türkiz, 12(58), 103-127.