BibTex RIS Kaynak Göster

SEVR’DEN LOZAN’A KADAR OLAN DÖNEMDE TÜRK-MACAR İLİŞKİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 52, 121 - 153, 25.08.2022

Fatma Çalik Orhun

Öz

I. Dünya Savaşı’ndan sonra Türk-Macar ilişkilerini belirleyen, Türklerin I. Dünya Savaşı’ndan sonra sergiledikleri çaba ve mücadele paralelinde bir bağımsızlık savaşına girişmeleri olmuştur. Savaştan sonra imzaladıkları Trianon Barış Antlaşmasıyla büyük bir şok yaşayan Macarlar, galip devletlerin sözde barış antlaşmasını yerle bir ederek kendi yönünü çizen tek ülke olan Türklerle yakın ilişki içerisinde olmuşlardır. Macarların, Türklerle olan ilişkisi oldukça uzun tarihsel bir geçmişe sahiptir. Türklerin, 1526 yılında Mohaç Savaşı’yla Macarları hâkimiyeti altına alması, Macarlarda hasmâne bir tutuma neden olmuşsa da, Mülteciler evresiyle ilişkilerinde dostluk havası oluşarak, dünya savaşlarından ilkinde müttefik olarak aynı cephede savaşmaları ilişkilerini ileriye taşımalarına neden olmuştur. Bu çalışmada ilk olarak Türk-Macar ilişkilerinin tarihsel arka planı açıklandıktan sonra Macarların, Millî Mücadele döneminde Türklerle olan ilişkisi irdelenecektir

Anahtar Kelimeler

Macaristan Turancılık Revizyonizm TürkMacar İlişkileri Millî Mücadele

Kaynakça

  • Magyarság, 6.9.1922, 510. szám, s.1
  • Népszava, 4.3.1920, 55. szám, s.3.
  • Pesti Hírlap 25.4.1915, 84. szám, s.1
  • Pesti Napló,28.4.1915,87. szám, s.6.
  • Szeged és Vidéke, 2.4.1920, szám, 76,s.1
  • Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı’dan Günümüze Türk-Macar İlişkileri 2016 , Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, İstanbul.
  • Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi 2013 , İstanbul, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu:130 Kitap ve Makaleler
  • Aksel, S. 2018 . “ Macar Basınında Türkiye: “Küçük Asya”nın Büyük Direnişi 1920-1923 ”. İLEF Dergisi, 5 2 : 53-84.
  • Baştav, Ş. 1991 . Osmanlı Türk-Macar Tarihi Münasebetlerinde İlk Devir 1456’ya Kadar . Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Çolak, M. 2009 . “ Macar Kaynaklarına Göre Türk-Macar Askeri İlişkileri 1912-1918 ”, Kuruluşundan Günümüze Türk Ordusu, On İkinci Askeri Tarih Sempozyumu, İstanbul,20-22 Mayıs 2009, Bildirileri I, Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları: 395- 411.
  • Çolak, M. 2011a . “Macar Kaynaklarına Göre Gyula Andrássy ve Osmanlı- Macar İlişkileri”. Tarih İncelemeleri Dergisi, 26 1 : 1-65.
  • Çolak, M. 2011b , “ Macar Turancıları ve Atatürk Macar Kaynaklarına Göre ”, Türk Yurdu, 290 : 94-101.
  • Çolak, M. 2013 , “ Atatürk ve Macarlar”, Turán, 20 : 71-80.
  • Duran A. ve Orhun F. 2019 , “Macarlar, Macaristan ve Turancılık”, History Studies, 11 2 : 557-571.
  • GÜRÜN, K. 1986 , Savaşan Dünya Ve Türkiye, Ankara: Bilgi Yayınevi
  • Fekete, L. 1969 . “Osmanlı Türkleri ve Macarlar 1366-1699 ”. BELLETEN, 13 52 : 663-744.
  • Frank, T. 1995 . “ Nation, National Minorities and Nationalism in Twentieth Century Hungary”. Eastern Europen Nationalism in Twentieth Century, Ed. P. F. Sugar , Washington: The American Universty Press: 205-242.
  • Fodor, G. 2014 . “Macar Gözüyle Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye”. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 1 25 : 79-90.
  • Horváth, B. 1996 . Anadolu 1913. Çev.: T. Demirkan , İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Kövecsi, P. 2018 . Török-Magyar Diplomáciai Kapcsolatok A Két VilágHáborş Között 1920-1945 İki Dünya Savaşı Arasında Türk- Macar Diplomatik İlişkileri 1920-1945 . Basılmamış Doktora Tezi . Budapeşte: Eötvös Loránd Tudományegyetem, Bölcsészettudományi Kar.
  • Molnár, M. 2009 . A Concise History of Hungary. New York: Cambridge University Press.
  • Mutlu, C. 2013 . “Millî Mücadele’de Türkiye’de Azalan Nüfus ve İzdivac Meselesi”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XXIX, 85: 169-205.
  • Namal, Y. 2013 . Türk Kaynakları Işığında Türk-Macar İlişkileri 1923- 1950 . Basılmamış Doktora Tezi . Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Oláh, P. 2012 , “A török és a magyar turanizmus kapcsolata a 20. század első felében “, 20.yy’lık ilk Yarısında Türk-Macar Turancılık İlişkileri Keletkutatas, Tavasz: 67-86.
  • Oláh, P. 2015 . “A török-magyar kapcsolatok alakulása egy diplomata szemével – Tahy László ankarai követ munkássága 1924-1933 ”, Bir Diplomatın Gözüyle Türk-Macar İlişkilerinin Gelişimi: Ankara Elçisi László Tahy’nin Çalışmaları 1924-1933 Keletkutatás - Tanulmányok Vásáry István 70. Születésnapjára, Tavasz:93-104.
  • Ortak, Ş. 2016 , “I. Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı ve Hasburg Hanedanları Arasındaki İlişkiler”, A.Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 56:1309-1338.
  • Öncü, A.S. 2013 . “Türk Kaynakları Işığında Son Avusturya-Macaristan İmparatoru Karl’ın İstanbul Ziyareti”. CTAD, 9 17 : 57-76.
  • Polat, N. 1931 . “Macaristan’ın On Senelik Dahili Siyaseti”. Mülkiye, 7 : 36-40.
  • Rásonyi, L. 1988 . Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
  • _________. 1981 . “Atatürk Özgürlük Savaşı’nın Macar Basınındaki Yankıları”. BELLETEN, 45 177 : 79-86.
  • Saral, E. 2016 . Türkiye-Macaristan İlişkileri 1920-1945 . Basılmamış Doktora Tezi , Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
  • ________ 2012 . “Atatürk ve Macarlar”. Genç Akademisyenlerin Gözüyle Tek Adam: Mustafa Kemal Atatürk, 21 Kasım 2008, Haz. T. F. Ertan, K. Unat, Ç. Kılıçoğlu , Ankara: 143-152.
  • Szalai, M. 2010 . “Az 1916. évi VII. törvénycikk- Az iszlám vallás legalizálása Magyarországon”, 1916 yılı VII. Kanun – İslam Dini’nin Macaristan’da Yasallaşması . Történelmi Szemle, 53 4 : 593-601.
  • Tekinsoy, Y. 2015 . “Birinci Dünya Savaşı’nda Türk-Macar İlişkilerine Bir Örnek: Macar Turan Cemiyeti ve Türk Ocağı”. 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: 233-256.
  • Tóth, A. 2009 . Magyar lendkerekek az şj Törökország gépezetében, avagy gazdasági és kulturális együttműködés Törökország és Magyarország között az atatürki aranykor időszakába, Yeni Türkiye’nin Çarkındaki Macar Dişliler Ya da Atatürk’ün Altın Zamanında Türkiye ile Macaristan Arasındaki İktisadî ve Kültürel İşbirliği . Grotius E-Könyvtár, 2009.
  • Türker, P. 2013 . Türk-Macar İlişkileri 1876-1918 , Basılmamış Yüksek Lisans Tezi , Muğla, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ullein, A. 1943 . “Magyar-Török Történelmi Kapcsolatok”, Macar-Türk İlişkileri Tarihi Balkán Füzetek, 5.Füzet:3-8
  • Ünalp, F. R. 2015 . “Birinci Dünya Savaşı’nda Macar Birliklerinin Türk Ordusuna Katkıları Çerçevesinde Kanal, Sina ve Filistin Cephelerine İlişkin Askeri, Taktik ve Stratejik Yaklaşımlar”. 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: 203-232.
  • Várdy, B. 1983 . “The Impact of Trianon upon Hungary and the Hungarian Mind: The Nature of Interwar Hungarian Irredentism”. Hungarian Studies Review, 10 1 : 21-42.

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 52, 121 - 153, 25.08.2022

Fatma Çalik Orhun

Öz

determined and the Turks started a war of independence in parallel with the efforts and struggles made after the First World War. After the war, the Hungarians, who had a great shock with the Trianon Peace Treaty, destroyed the so-called peace treaty of the victorious states and had close relations with the Turks, the only country that drew its own direction. The relationship of the Hungarians with the Turks has a long history. Although the Turks took over the Hungarians with the Mohac War in 1526, the Hungarians had a hostile attitude, but in the relations with the Refugees phase, friendship emerged and they led their relations to fight on the same front as an ally in the first world wars. In this study, firstly the historical background of Turkish-Hungarian relations will be explained and then the relationship between Hungarians and Turks will be examined

Anahtar Kelimeler

Hungary Turanism Revisionism Turkey and Hungary Relations National Struggle

Kaynakça

  • Magyarság, 6.9.1922, 510. szám, s.1
  • Népszava, 4.3.1920, 55. szám, s.3.
  • Pesti Hírlap 25.4.1915, 84. szám, s.1
  • Pesti Napló,28.4.1915,87. szám, s.6.
  • Szeged és Vidéke, 2.4.1920, szám, 76,s.1
  • Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı’dan Günümüze Türk-Macar İlişkileri 2016 , Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, İstanbul.
  • Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi 2013 , İstanbul, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu:130 Kitap ve Makaleler
  • Aksel, S. 2018 . “ Macar Basınında Türkiye: “Küçük Asya”nın Büyük Direnişi 1920-1923 ”. İLEF Dergisi, 5 2 : 53-84.
  • Baştav, Ş. 1991 . Osmanlı Türk-Macar Tarihi Münasebetlerinde İlk Devir 1456’ya Kadar . Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Çolak, M. 2009 . “ Macar Kaynaklarına Göre Türk-Macar Askeri İlişkileri 1912-1918 ”, Kuruluşundan Günümüze Türk Ordusu, On İkinci Askeri Tarih Sempozyumu, İstanbul,20-22 Mayıs 2009, Bildirileri I, Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları: 395- 411.
  • Çolak, M. 2011a . “Macar Kaynaklarına Göre Gyula Andrássy ve Osmanlı- Macar İlişkileri”. Tarih İncelemeleri Dergisi, 26 1 : 1-65.
  • Çolak, M. 2011b , “ Macar Turancıları ve Atatürk Macar Kaynaklarına Göre ”, Türk Yurdu, 290 : 94-101.
  • Çolak, M. 2013 , “ Atatürk ve Macarlar”, Turán, 20 : 71-80.
  • Duran A. ve Orhun F. 2019 , “Macarlar, Macaristan ve Turancılık”, History Studies, 11 2 : 557-571.
  • GÜRÜN, K. 1986 , Savaşan Dünya Ve Türkiye, Ankara: Bilgi Yayınevi
  • Fekete, L. 1969 . “Osmanlı Türkleri ve Macarlar 1366-1699 ”. BELLETEN, 13 52 : 663-744.
  • Frank, T. 1995 . “ Nation, National Minorities and Nationalism in Twentieth Century Hungary”. Eastern Europen Nationalism in Twentieth Century, Ed. P. F. Sugar , Washington: The American Universty Press: 205-242.
  • Fodor, G. 2014 . “Macar Gözüyle Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye”. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 1 25 : 79-90.
  • Horváth, B. 1996 . Anadolu 1913. Çev.: T. Demirkan , İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Kövecsi, P. 2018 . Török-Magyar Diplomáciai Kapcsolatok A Két VilágHáborş Között 1920-1945 İki Dünya Savaşı Arasında Türk- Macar Diplomatik İlişkileri 1920-1945 . Basılmamış Doktora Tezi . Budapeşte: Eötvös Loránd Tudományegyetem, Bölcsészettudományi Kar.
  • Molnár, M. 2009 . A Concise History of Hungary. New York: Cambridge University Press.
  • Mutlu, C. 2013 . “Millî Mücadele’de Türkiye’de Azalan Nüfus ve İzdivac Meselesi”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XXIX, 85: 169-205.
  • Namal, Y. 2013 . Türk Kaynakları Işığında Türk-Macar İlişkileri 1923- 1950 . Basılmamış Doktora Tezi . Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Oláh, P. 2012 , “A török és a magyar turanizmus kapcsolata a 20. század első felében “, 20.yy’lık ilk Yarısında Türk-Macar Turancılık İlişkileri Keletkutatas, Tavasz: 67-86.
  • Oláh, P. 2015 . “A török-magyar kapcsolatok alakulása egy diplomata szemével – Tahy László ankarai követ munkássága 1924-1933 ”, Bir Diplomatın Gözüyle Türk-Macar İlişkilerinin Gelişimi: Ankara Elçisi László Tahy’nin Çalışmaları 1924-1933 Keletkutatás - Tanulmányok Vásáry István 70. Születésnapjára, Tavasz:93-104.
  • Ortak, Ş. 2016 , “I. Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı ve Hasburg Hanedanları Arasındaki İlişkiler”, A.Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 56:1309-1338.
  • Öncü, A.S. 2013 . “Türk Kaynakları Işığında Son Avusturya-Macaristan İmparatoru Karl’ın İstanbul Ziyareti”. CTAD, 9 17 : 57-76.
  • Polat, N. 1931 . “Macaristan’ın On Senelik Dahili Siyaseti”. Mülkiye, 7 : 36-40.
  • Rásonyi, L. 1988 . Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
  • _________. 1981 . “Atatürk Özgürlük Savaşı’nın Macar Basınındaki Yankıları”. BELLETEN, 45 177 : 79-86.
  • Saral, E. 2016 . Türkiye-Macaristan İlişkileri 1920-1945 . Basılmamış Doktora Tezi , Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
  • ________ 2012 . “Atatürk ve Macarlar”. Genç Akademisyenlerin Gözüyle Tek Adam: Mustafa Kemal Atatürk, 21 Kasım 2008, Haz. T. F. Ertan, K. Unat, Ç. Kılıçoğlu , Ankara: 143-152.
  • Szalai, M. 2010 . “Az 1916. évi VII. törvénycikk- Az iszlám vallás legalizálása Magyarországon”, 1916 yılı VII. Kanun – İslam Dini’nin Macaristan’da Yasallaşması . Történelmi Szemle, 53 4 : 593-601.
  • Tekinsoy, Y. 2015 . “Birinci Dünya Savaşı’nda Türk-Macar İlişkilerine Bir Örnek: Macar Turan Cemiyeti ve Türk Ocağı”. 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: 233-256.
  • Tóth, A. 2009 . Magyar lendkerekek az şj Törökország gépezetében, avagy gazdasági és kulturális együttműködés Törökország és Magyarország között az atatürki aranykor időszakába, Yeni Türkiye’nin Çarkındaki Macar Dişliler Ya da Atatürk’ün Altın Zamanında Türkiye ile Macaristan Arasındaki İktisadî ve Kültürel İşbirliği . Grotius E-Könyvtár, 2009.
  • Türker, P. 2013 . Türk-Macar İlişkileri 1876-1918 , Basılmamış Yüksek Lisans Tezi , Muğla, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ullein, A. 1943 . “Magyar-Török Történelmi Kapcsolatok”, Macar-Türk İlişkileri Tarihi Balkán Füzetek, 5.Füzet:3-8
  • Ünalp, F. R. 2015 . “Birinci Dünya Savaşı’nda Macar Birliklerinin Türk Ordusuna Katkıları Çerçevesinde Kanal, Sina ve Filistin Cephelerine İlişkin Askeri, Taktik ve Stratejik Yaklaşımlar”. 100. Yılında I. Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: 203-232.
  • Várdy, B. 1983 . “The Impact of Trianon upon Hungary and the Hungarian Mind: The Nature of Interwar Hungarian Irredentism”. Hungarian Studies Review, 10 1 : 21-42.
Toplam 39 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Fatma Çalik Orhun Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 25 Ağustos 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 10 Sayı: 52

Kaynak Göster

APA Orhun, F. Ç. (2022). SEVR’DEN LOZAN’A KADAR OLAN DÖNEMDE TÜRK-MACAR İLİŞKİLERİ. Düşünce Dünyasında Türkiz, 10(52), 121-153.