Upon the Turkish Thought of Sovereignty

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 47, 11 - 39, 29.05.2022

Erkan Göksu

Öz

Throughout the Turkish history, one common characteristic of all Turkish states was the Turkish Thought of Sovereignty. The concept underwent changes under the influence of new terms, particularly the Islamic public law, and reached its most advanced form during the Ottoman rule

Anahtar Kelimeler

Ancient Turks, Turkish Thought of Sovereignty, Caliphate, the

TÜRK HÂKİMİYET ANLAYIŞI ÜZERİNE

Öz

Tarih boyunca kurulan bütün Türk devletlerinin ortak özelliklerinden birisi olan Türk hâkimiyet telakkisi, ilk Türk devletlerinden itibaren Türk devlet geleneğinin temelini teşkil etmiştir. Zaman içerisinde karşılaşılan yeni şartlar ve özellikle İslam âmme hukukunun etkisiyle gelişen Türk hâkimiyet telakkisi, Osmanlı döneminde en gelişmiş şekline ulaşmıştır

Anahtar Kelimeler

Eski Türkler, Türk Hâkimiyet Anlayışı, Hilafet, Selçuklular, Osmanlılar

Kaynakça

• Aka, İ. 1991 . Timur ve Devleti. Ankara.
• Akgündüz, A. 1989 . Eski Anayasa Hukukumuz ve İslam Anayasası. İstanbul.
• Akman, M. 1997 . Osmanlı Devletinde Kardeş Katli. İstanbul.
• Aktan, A. 1991 . “Mısır’da Abbasî Halifeleri”, Belleten, 214 : 613-652.
• Alföndi, A. 1943 . “Türklerde Çifte Krallık”, II. Türk Tarih Kongresi Zabıtları 20-25 Eylül 1937 , 507-519.
• Arslan, M. 1990 . “Eski Türk Devlet Anlayışı ve Çifte Hükümdarlık Meselesi”. Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kolokyumu, Elazığ.
• Artuk, İ. 1979 . “Osmanlılarda Veraset-i Saltanat ve Bununla İlgili Sikkeler”, İÜEF Tarih Dergisi Uzunçarşılı’ya Hatıra Sayısı : 255-280.
• Ateş, T. 1996 . Osmanlı Toplumunun Siyasal Yapısı. Ankara.
• Barkan, Ö. L. 1993 . “Kanunname”, İA., Cilt VI. İstanbul, 185-196.
• Barkan, Ö. L. 1944 . “Osmanlı İmparatorluğunun Teşekkülü Meselesi”, AÜ SBF Dergisi, 1 2 : 343-356.
• Danişmend, İ. H. 1971 . İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. Cilt I. İstanbul.
• Davutoğlu, A. 1994 . “Devlet”, DİA, IX, İstanbul, s.234-240.
• Dede Korkut Kitabı 1988 . Haz. Muharrem Ergin . İstanbul.
• Demir, F. ve Karatepe, Ş. 1989 . Anayasa Hukukuna Giriş. İstanbul.
• Akman, a.g.e., s.111 vd.
• Donuk, A. 1982 . “Eski Türklerde Hükümdarın Vazifeleri ve Vasıfları”. TDA, 17 : 103-152.
• Donuk, A. 1981 . “Türk Devletinde Hâkimiyet Anlayışı”, Tarih Enstitüsü Dergisi, 10-11 : 29-56.
• Ebu’l-Ala el-Mevdudî. 1996 . Hilafet ve Saltanat. Çev: A. Genceli , İstanbul.
• Eckhardt, S. 1982 , “Efsanede Attila”, Attila ve Hunları. Ed: G. Németh , Çev. Ş. Baştav . Ankara.
• Emecen, F. 1997 . “Osmanlıların Batı Anadolu Türkmen Beyliklerini Fetih Siyaseti: Saruhan Beyliği Örneği”. Osmanlı Beyliği 1300-1389 , Ed: E. A. Zachariadou , İstanbul.
• Eryarsoy, M. B. 1995 . İslam Devlet Yapısı. İstanbul: Beka Yayınları.
• Genç, R. 1981 . Karahanlı Devlet Teşkilatı. İstanbul.
• Gökbilgin, T. 1992 . “Osman I”, İA, Cilt IX, İstanbul, s.431-443.
• Güler, A. 1987 . “Türklerde Devlet ve Siyasî Otorite Kavramı”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 24 : 16-22.
• Güngör, H. 1994 . “Uygur Kağan Unvanlarında Kün ve Ay Tenri Kavramlarının Kullanılışı”. XI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri. Cilt II: Ankara, s.511-519.
• Halaçoğlu, Y. 1995 . XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı. Ankara.
• Harun H. Ş. 1965 . İslam’da Siyasî Düşünce ve İdare, Çev. K. Kuşçu , İstanbul.
• İlgürel, M. 1992 . “XIV. Yüzyılda Osmanlı Devletinin Siyasî Durumu”. I. Kosova Zaferinin 600. Yıldönümü Sempozyumu 26 Nisan 1989 , Ankara.
• İnalcık, H. 1964 . “Fatih Sultan Mehmet, İstanbul Fethi ve İmparatorluk”, Türk Kültürü, 2 20 : 8-13.
• İnalcık, H. 1966 . “Kutadgu Bilig’de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri”, Reşit Rahmeti Arat İçin, Ankara, 259-271.
• İnalcık, H. 1996a . “Osmanlı Hukukuna Giriş: Örfî-Sultanî Hukuk ve Fatih’in Kanunları”. Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi . İstanbul.
• İnalcık, H. 1996b . “Osmanlı İmparatorluğunun Doğuş ve İnkişafı Devrinde Türkiye’nin İktisadi Vaziyeti Üzerine Bir Tetkik Münasebetiyle”. Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi . İstanbul.
• İnalcık, H. 1958 . “Osmanlı Padişahı”. AÜ SBFD, 13 4 : 68-79.
• İnalcık, H. 1959 . “Osmanlılarda Saltanat Veraseti Usulü ve Türk Hâkimiyet Telakkisiyle İlgisi”. AÜ SBFD, 14 1 : 69-94.
• İnan, A. 1988 . “Orun ve Ülüş Meselesi”. Makaleler ve İncelemeler. Cilt I. Ankara.
• Kafesoğlu, İ. 1992 . Selçuklu Tarihi, İstanbul.
• Kafesoğlu, İ. 1987 . Türk Bozkır Kültürü. Ankara.
• Kafesoğlu, İ. 1998 . Türk Milli Kültürü. İstanbul.
• Kayaoğlu, İ. 1985 . İslam Kurumları Tarihi. Ankara.
• Köprülü, M. F. 1938 . “Orta zaman Türk Hukukî Müesseseleri”. Belleten, 2 5-6 : 39-72.
• Köprülü, M. F. 1981 . Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri. İstanbul.
• Köprülü, M. F. 1994 . Osmanlı Devletinin Kuruluşu. Ankara.
• Kösoğlu, N. 1997 . Devlet. İstanbul.
• Kösoğlu, N. 1990 . Türk Dünyası ve Türk Medeniyeti Üzerine Düşünceler. İstanbul.
• Köymen, M. A. 1993 . Selçuklu Devri Türk Tarihi. Ankara.
• Kubalı, H. N. 1950 . Devlet Ana Hukuku. İstanbul.
• Macit, Y. 1990 . İslam Anayasa Hukukuna Giriş. Kayseri.
• Mansura, H. 1984 . “Timurlular Devletinde Hâkimiyet Anlayışı”. Çev.: E. Memiş . Türk Kültürü, XXII/258, s.7-28.
• Mantran, R. 1981 . İslam’ın Yayılış Tarihi. Çev.: İ. Kayaoğlu , Ankara.
• Mehmet N. 1979 . Millet ve Milliyetçilik. İstanbul.
• Mori, M. 1978 . “Kuzey Asya’daki Eski Bozkır Devletlerinin Teşkilatı”. Tarih Enstitüsü Dergisi, 9 : 212-224.
• Mumcu, A. 1985 . Osmanlı Devletinde Siyaseten Katl. Ankara.
• Nesefî, Ö. 1975 . İslam İnancının Temelleri-Akaid. Haz.: M.S. Ahsen , İstanbul.
• Niyazi, M. 1989 . İslam Devlet Felsefesi. İstanbul.
• Niyazi, M. 1993 . Türk Devlet Felsefesi. İstanbul.
• Nizamü’l-mülk 1995 . Siyâsetnâme. Haz: N. Bayburtlugil , İstanbul.
• Ocak, A. Y. 1994 . “II. Abdulhamit Dönemi İslamcılığının Tarihi Arka Planı: Klasik Dönem Osmanlı İslam’ına Genel Bir Bakış Denemesi”. Sultan II. Abdülhamit ve Devri Semineri. İstanbul. s.107-123.
• Ocak, A. Y. 2000 . “Osmanlı Beyliği Topraklarındaki Sufi Çevreler ve Abdalân-ı Rûm Sorunu”. Osmanlı Beyliği 1300-1389 . Ed.: E. A. Zachariadou , İstanbul. s.159-172.
• Ögel, B. 1981 . Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi. Ankara.
• Ögel, B. 1988 . Türk Kültürünün Gelişme Çağları. İstanbul.
• Ögel, B. 1982 . Türklerde Devlet Anlayışı. Ankara.
• Öz, M. 1991 . “Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Meselesi Üzerine Bazı Görüşler”. VI. Osmanlı Sempozyumu, Söğüt.
• Özcan, A. 1995 . “Türklerde Gaza Ruhu ve Bunun Osmanlılardaki Tezahürü”. X. Osmanlı Sempozyumu Bildirileri. Söğüt.
• Pritsch, E. 1943 . “İslam’da Devlet Fikri”. Çev. S. Şakir Ansay . AU SBFD, 1 1 : 74-86.
• Rosenthal, E. I.J. 1996 . Orta-Çağda İslam Siyaset Düşüncesi. Çev. A. Çaksu . İstanbul.
• Savaş, H. 1993 . İslam Tarihi. Cilt I. Kayseri.
• Şener, S. 1990 . Osmanlı’da Siyasî Çözülme. İstanbul.
• Taneri, A. 1993a . Türk Devlet Geleneği. İstanbul.
• Taneri, A. 1993b . Türk Kavramının Gelişimi. Ankara.
• Togan, Z. V. 1981 . Umumi Türk Tarihine Giriş. İstanbul.
• Turan, O. 1993 . Selçuklular ve İslamiyet. İstanbul.
• Turan, O. 1999 . Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi. Cilt II. İstanbul.
• Uğur, A. 1992 . Osmanlı Siyaset-nâmeleri. Kayseri.
• Umur, Z. 1987 . Türk Hukuk Tarihi Dersleri. Cilt I. İstanbul.
• Uzunçarşılı, İ. H. 1994 . Osmanlı Tarihi. Cilt I. Ankara.
• Üçok, C. ve Mumcu, A. 1991 . Türk Hukuk Tarihi. Ankara.
• Wittek, P. 1971a . “Rum Sultanı”. Çev.: M. Süerdem . Batı Dillerinde Osmanlı Tarihleri: III, İstanbul.
• Wittek, P. 1971b . “Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu”. Çev.: G. Yalter . Batı Dillerinde Osmanlı Tarihleri: I. İstanbul.
• Wittek, P. 1971c . “Ankara Bozgunundan İstanbul’un Fethine Kadar Osmanlı Tarihinden Yarım Asır ”. Çev.: M. Süerdem . Batı Dillerinde Osmanlı Tarihleri: II. İstanbul.
• Yediyıldız, B. 1987 . “Klasik Dönem Osmanlı Hâkimiyet Anlayışı”. Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi. Cilt XII. İstanbul.
• Yıldırım, D. 1991 . “Köktürklerde Kağanlık Süreci: Kaldırma, Kötürme, Oturma”. XI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri. Cilt II. Ankara, 519-530.
• Zeydan, C. 1971 . İslam Medeniyeti Tarihi. Çev: Z. Megamiz . Naşiri: Mümin Çevik . İstanbul.