Öz
Milliyetçilik düşüncesi modern dönem açısından 18. yüzyılın sonlarından itibaren ortaya çıkmış ve 19. yüzyılda gelişmiştir. Ortaya çıktığı dönemden itibaren milli devlet algısını güçlendirmiş ve çok uluslu imparatorlukların yıkılmasına sebep olmuştur. Milliyetçilik akımından çok uluslu bir imparatorluk olarak Osmanlı İmparatorluğu da etkilenmiş, İmparatorluğun idaresi altındaki farklı etnik unsurlar birer birer bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu da İmparatorluğun yıkılmasını hızlandırmıştır. Aynı dönemde Türkler İmparatorluğun dağılmasını engellemek için çeşitli çabalar göstermişlerse de bunda başarılı olamayınca milliyetçi bir düşünce olarak Türkçülük akımına yönelmişlerdir. Türkçülük akımı 20. yüzyılın başında siyasi bir ideoloji halini almış Pantürkizim/Turancılık idealine dönüşmüştür. Ancak Turancılık ideali de Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmesi ile geçerliliğini kaybetmiş, Milli Mücadele döneminde geniş manada bir Türkçülük akımı yerine Anadolu sınırları içerisinde Türk milliyetçiliği düşüncesi etkili olmuştur. Milli Mücadele dönemi sonrasında milliyetçilik anlayışı farklı süreçlerden geçerek günümüze gelmiştir. Türk milliyetçiliğinin hâkim kodları, Türklük ve İslâmlık olarak belirmiş, Türkiye Cumhuriyeti’nde Milliyetçi Hareket Partisi ile ilk kez bu ikilinin siyasal düzlemde temsili gerçekleşmiştir. Bu temsil Milliyetçi Hareket Partisi’nin elli yıllık geçmişinde takip ettiği temel siyasi referansları olmuştur. Parti’nin doktrin ve ideolojisi kurucu lideri Alparslan Türkeş tarafından ortaya konulmuştur. Bugünde Dr. Devlet Bahçeli aynı doktrin ve ideoloji çerçevesinde genel başkanlığını yürütmektedir
Anahtar Kelimeler
Milliyetçilik Türk Türk Milliyetçiliği Milliyetçi Hareket Partisi
Kaynakça
- Devlet Bahçeli, Milliyetçi Hareket Partisi 7 Haziran 2015 Seçim Beyannamesi, Sunuş Kısmı, Ankara, 3 Mayıs 2015, s. 7; https://www.mhp.org.tr/usr_img/mhpweb/MHP_Secim_Beyannamesi _2015_tam.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2019 .
- Devlet Bahçeli, Milliyetçi Hareket Partisi Parti Programı “Geleceğe Doğru”, Sunuş Kısmı, Ankara, 8 Kasım 2009; https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/mhp_parti_pro grami_2009_opt.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2019 .
- Durmuş, İlhami, “Türk Adının Ortaya Çıkışı, Anlamı ve Yayılışı”, Gazi Akademik Bakış, Cilt: 10, Sayı: 20, Yaz 2017, ss. 37-47.
- Heywood, Andrew, Siyasî İdeolojiler, Çevirenler: Ahmet Kemal Bayram, Özgür Tüfekçi, Hüsamettin İnaç, Şeyma Akın, Buğra Kalkan, Adres Yayınları, Ankara, 2013.
- Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milliyetçiliğinin Meseleleri, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1999.
- Karakaş, Mehmet, “Türkçülük ve Türk Milliyetçiliği”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 38, Ağustos, Eylül, Ekim 2006, ss. 57-76.
- Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, VII. Cilt, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2003.
- Keskin, Mustafa, Atatürk’ün Millet ve Milliyetçilik Anlayışı, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1999.
- Kılıç, Murat, “Allah, Vatan, Soy, Milli Mukaddesat” Türk Milliyetçiler Derneği 1951-1953 , İletişim Yayınları, İstanbul, 2016.
- Kılıç, Murat, “Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Milliyetçiliğinin Tipolojisi”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, Aralık 2007, ss. 113-140.
- Kocabıyık, Hüseyin, “12 Eylül’den 12 Haziran’a Siyasi Partiler Milliyetçi Hareket http://file.setav.org/Files/Pdf/12-eylulden-12-hazirana-siyasal- partiler-mhp.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2019 Mayıs 2011
- Kocatürk, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2007.
- Macit, M. Hanifi - İPLİKCİ, Alper - BİNGÖL, Mustafa, Siyaset Felsefesine Giriş, Pegem Akademi, Ankara, 2018.
- Milliyetçi Hareket Partisi 1 Kasım 2015 Seçim Beyannamesi Huzurlu ve Güvenli Gelecek, Sunuş Kısmı; https://www.mhp.org.tr/usr_img/mhpweb/1kasimsecimleri/beyanna me_1kasim2015.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2019 .
- Milliyetçi Hareket Partisi 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimi Seçim Beyannamesi; https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/vaatler_bolumu _web.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2019 .
- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin, TBMM Grup Toplantısında Yapmış Oldukları Konuşma, 15 Ocak 2019; http://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4493/inde x.html Erişim Tarihi: 16.01.2019 .
- Sarınay, Yusuf, Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2004.
- Siyasete Türkçe Bakış, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin “Siyaset ve Liderlik Okulu 1. Dönem Sertifika Töreni’nde” Yapmış Oldukları Konuşma Metni, 26 Aralık 2009, s. 10; http://www.devletbahceli.com.tr/usr_img/kitap_pdf/siyasete_turkce_ba kis.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2019 .
- Smıth, Anthony D., Millî Kimlik, Çeviren: Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul, 1999.
- Smıth, Anthony D., Millî Kimlik, Çeviren: Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul, 1999.
- Smıth, Anthony D., Ulusların Etnik Kökeni, Çeviren: Sonay Bayramoğlu- Hülya Kendir, Dost Kitabevi, Ankara, 2002.
- Smıth, Anthony, Etno-Sembolizim ve Milliyetçilik, Çeviri: Bilge Firuze Çallı, Alfa Araştırma, İstanbul, 2017.
- Sönmez Selçuk, Senem, “Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 3, ss. 117-135.
- Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Gelişmeler Kanun-ı Esasî ve Meşrutiyet Dönemi 1876-1938 , İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2009.
- Turan, Erol, “Milliyetçilik Teorisinin Gelişimi ve Türk Milliyetçiliği”, Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, Mayıs 2011, ss. 135-147.
- Türk Siyasetinde Yozlaşma ve Arayış Sürecinde Milliyetçi Hareket Partisi, MHP Ar-Ge Merkezi, Nisan 2002.
- Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Ankara, 2005.
- Türkeş, Alparslan, 9 Işık, Hilal Yıldız Ltd. Şti., İstanbul, 1994.
- Uzun, Turgay, Türk Milliyetçiliği ve MHP, Ebabil Yayıncılık, Ankara, 2005.
Öz
The idea of nationalism, in terms of modern era, emerged from the end of the 18th century and developed in the 19th century. Since its emergence, it has strengthened the perception of national state and caused the collapse of multinational empires. As a multinational empire, the Ottoman Empire was influenced by the nationalist movement and different ethnic elements under the rule of the Empire declared their independence one by one. This accelerated the collapse of the Empire. During the same period, although the Turks made various efforts to prevent the collapse of the Empire, they turned to Turkism as a nationalist thought when they did not succeed in this. The Turkism movement turned into a political PanTurkism/Pan-Turanism ideology at the beginning of the 20th century. However, the ideal of Turanism lost its validity with the defeat of the Ottoman Empire in the First World War and the Turkish nationalist thought rather than a Turkism movement in broad terms was influential in national struggle period. After the national struggle period, the understanding of nationalism has reached modern day by different processes. In the Republic of Turkey where the dominant codes of Turkish nationalism have appeared as Turkishness and Islam, the binary representation of both on the political plane has occurred for the first time with the Nationalist Movement Party. This representation has been the main political reference that the Nationalist Movement Party has followed in its fifty-year history. The doctrine and ideology of the party was introduced by the founder leader Alparslan Türkeş. Today Dr. Devlet Bahçeli hold the presidency of the party with the same doctrine and ideology
Anahtar Kelimeler
Nationalism Turkish Turkish Nationalism Nationalist Movement Party
Kaynakça
- Devlet Bahçeli, Milliyetçi Hareket Partisi 7 Haziran 2015 Seçim Beyannamesi, Sunuş Kısmı, Ankara, 3 Mayıs 2015, s. 7; https://www.mhp.org.tr/usr_img/mhpweb/MHP_Secim_Beyannamesi _2015_tam.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2019 .
- Devlet Bahçeli, Milliyetçi Hareket Partisi Parti Programı “Geleceğe Doğru”, Sunuş Kısmı, Ankara, 8 Kasım 2009; https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/mhp_parti_pro grami_2009_opt.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2019 .
- Durmuş, İlhami, “Türk Adının Ortaya Çıkışı, Anlamı ve Yayılışı”, Gazi Akademik Bakış, Cilt: 10, Sayı: 20, Yaz 2017, ss. 37-47.
- Heywood, Andrew, Siyasî İdeolojiler, Çevirenler: Ahmet Kemal Bayram, Özgür Tüfekçi, Hüsamettin İnaç, Şeyma Akın, Buğra Kalkan, Adres Yayınları, Ankara, 2013.
- Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milliyetçiliğinin Meseleleri, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1999.
- Karakaş, Mehmet, “Türkçülük ve Türk Milliyetçiliği”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 38, Ağustos, Eylül, Ekim 2006, ss. 57-76.
- Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, VII. Cilt, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2003.
- Keskin, Mustafa, Atatürk’ün Millet ve Milliyetçilik Anlayışı, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1999.
- Kılıç, Murat, “Allah, Vatan, Soy, Milli Mukaddesat” Türk Milliyetçiler Derneği 1951-1953 , İletişim Yayınları, İstanbul, 2016.
- Kılıç, Murat, “Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Milliyetçiliğinin Tipolojisi”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, Aralık 2007, ss. 113-140.
- Kocabıyık, Hüseyin, “12 Eylül’den 12 Haziran’a Siyasi Partiler Milliyetçi Hareket http://file.setav.org/Files/Pdf/12-eylulden-12-hazirana-siyasal- partiler-mhp.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2019 Mayıs 2011
- Kocatürk, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2007.
- Macit, M. Hanifi - İPLİKCİ, Alper - BİNGÖL, Mustafa, Siyaset Felsefesine Giriş, Pegem Akademi, Ankara, 2018.
- Milliyetçi Hareket Partisi 1 Kasım 2015 Seçim Beyannamesi Huzurlu ve Güvenli Gelecek, Sunuş Kısmı; https://www.mhp.org.tr/usr_img/mhpweb/1kasimsecimleri/beyanna me_1kasim2015.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2019 .
- Milliyetçi Hareket Partisi 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimi Seçim Beyannamesi; https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/vaatler_bolumu _web.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2019 .
- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin, TBMM Grup Toplantısında Yapmış Oldukları Konuşma, 15 Ocak 2019; http://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4493/inde x.html Erişim Tarihi: 16.01.2019 .
- Sarınay, Yusuf, Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2004.
- Siyasete Türkçe Bakış, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin “Siyaset ve Liderlik Okulu 1. Dönem Sertifika Töreni’nde” Yapmış Oldukları Konuşma Metni, 26 Aralık 2009, s. 10; http://www.devletbahceli.com.tr/usr_img/kitap_pdf/siyasete_turkce_ba kis.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2019 .
- Smıth, Anthony D., Millî Kimlik, Çeviren: Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul, 1999.
- Smıth, Anthony D., Millî Kimlik, Çeviren: Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul, 1999.
- Smıth, Anthony D., Ulusların Etnik Kökeni, Çeviren: Sonay Bayramoğlu- Hülya Kendir, Dost Kitabevi, Ankara, 2002.
- Smıth, Anthony, Etno-Sembolizim ve Milliyetçilik, Çeviri: Bilge Firuze Çallı, Alfa Araştırma, İstanbul, 2017.
- Sönmez Selçuk, Senem, “Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 3, ss. 117-135.
- Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Gelişmeler Kanun-ı Esasî ve Meşrutiyet Dönemi 1876-1938 , İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2009.
- Turan, Erol, “Milliyetçilik Teorisinin Gelişimi ve Türk Milliyetçiliği”, Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, Mayıs 2011, ss. 135-147.
- Türk Siyasetinde Yozlaşma ve Arayış Sürecinde Milliyetçi Hareket Partisi, MHP Ar-Ge Merkezi, Nisan 2002.
- Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Ankara, 2005.
- Türkeş, Alparslan, 9 Işık, Hilal Yıldız Ltd. Şti., İstanbul, 1994.
- Uzun, Turgay, Türk Milliyetçiliği ve MHP, Ebabil Yayıncılık, Ankara, 2005.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Şubat 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 10 Sayı: 50 |