BibTex RIS Kaynak Göster

MİSYONERLİK VE OSMANLI EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ YERİ

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 60, 83 - 114, 30.12.2022

İbrahim Caner Türk

Öz

İlk olarak 16. yüzyılda Osmanlı coğrafyasına ayak basan misyonerler, Osmanlı Devleti’nin tanımış olduğu serbestiyetten fay-dalanarak 19. yüzyılın ortalarından itibaren sayıları hızla çoğalan okullarını açmışlardır. Ülkeyi bir ağ gibi kuşatan ve büyük zararlar veren bu eğitim kurumlarının sayıları zaman zaman devlet okullarını da geçerek, en ücra köşelere kadar yayılmıştır. Bu çalışmada misyoner okullarının Türk toplumunun milli birliğinin ve bütünlüğünün bozulmasında, siyasî, kültürel ve ekonomik alanda yıpranmasında önemli etkileri olduğu, yeni devletlerin kurulması ve Osmanlı İmparatorluğunun çökmesine neden olan başlıca unsurlardan biri olduğu gösterilmektedir

Anahtar Kelimeler

Misyonerlik Osmanlı Devleti Eğitim Misyoner Okullar

Kaynakça

  • BOA. Y.PRK.PT.18/75. 11 Cemaziyelâhir 1316/27 Ekim 1898 .
  • BOA. Y.PRK.UM. 30/10. 9 Zilhicce 1311/13 Haziran 1894 .
  • BOA. DH.TMIK.M. 5/38. 15 Zilhicce 1313/28 Mayıs 1896 .
  • BOA. Y.PRK.MŞ. 7/23. 13 Rebiyülevvel 1317/22 Temmuz 1899 .
  • BOA. Y.EE..KP.. 8/978. 28 Şaban 1316/11 Ocak 1899 .
  • BOA. DH.MKT. 16/28. 26 Zilhicce 1310/11 Temmuz 1893 .
  • BOA. Y.PRK.UM. 24/104. 12 Zilkade 1309/8 Haziran 1892 .
  • BOA. Y.PRK.TKM. 27/19. 10 Şaban 1310/27 Şubat 1893 .
  • BOA. Y. PRK.UM. 29/58. 25 Ramazan 1311/1 Nisan 1894 .
  • BOA. Y. PRK.UM. 30/10. 9 Zilhicce 1311/13 Haziran 1894 .
  • BOA. Y. PRK.BŞK. 34/28. 3 Cemaziyelâhir 1311/12 Araık 1893 .
  • BOA. DH.TMK. M.. 35/21. 25 Muharrem 1315/26 Haziran 1897 .
  • BOA. Y.A.RES. 101/39. 19 Safer 1317/29 Haziran 1899 .
  • BOA. MF.MKT. 99/21. 11 Şevval 1305/21 Haziran 1888 .
  • BOA. DH.TMIK.M.. 105/36. 3 Rebiyyyülevvel 1319/20 Haziran 1901 .
  • BOA. MF.MKT. 200/32. 6 Şevval 1311/12 Nisan 1894 .
  • BOA. MF.İBT. 320/32. 2 Cemaziyelevvel 1329/1 Mayıs 1911 .
  • BOA. Y.PRK.DH. 10/58. 29 Zilhicce 1311/21 Mayıs 1898 .
  • Akyüz, Y. 2007 . Türk Eğitim Tarihi: M.Ö. 1000-M.S. 2007. Ankara: Pegem Akademi.
  • Aydın, F. 2004 . “Mormonlar İsa Mesih’in Son Gün Azizleri’nin Kilisesi”. Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Aydın, M. 1996 . “Misyonerlik Faaliyetleri ve Türkiye”. Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. Ankara: TDV Yayınları.
  • Cilacı, O. 1997 . Hıristiyanlık Propagandası ve Misyonerlik Faaliyetleri. Ankara: Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları.
  • Çağır, M. ve Türk. İ. C. 2017 . “1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ve Türk Eğitim Tarihindeki Yeri”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ASEAD , 4 11 : 62-75.
  • Düstur, Tertib I, C.2, s.204.
  • Erdem, M. 2004 . “Türkiye’de Azınlıklara Yönelik Misyoner Faaliyetleri”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Ertuğrul, H. 2002 . Kültürümüzü Etkileyen Okullar. İstanbul: Nesil Yayınları.
  • Gündüz, Ş. 2005 . “Misyonerlik”, TDVİA, Cilt. 30, Ankara: ss. 193-195.
  • Güzdüz, Ş. 2004 . “Misyonerlik Çalışmaları”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Gündüz, Ş. 2004 “Misyonerlerin Çalışma Yöntemleri”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Harman, Ö. F. 2004 . “Genel Olarak Misyonerlik”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Haydaroğlu, İ.P. 1996 . “Osmanlı İmparatorluğunda Yabancı Okullar ve Misyonerlik Faaliyetleri”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, Ankara: TDV yayınları.
  • Keha, M. 2014 . “Osmanlı İmparatorluğu’nda Misyonerlik ve Erzurum’daki Faaliyetleri”, Ekev Akademi Dergisi, Yıl. 18, Sayı. 58, , ss. 73-96.
  • Kılıç, R. 2006 “Misyonerlik ve Türkiye’ye Yönelik Misyoner Faaliyetleri”, Türklük Bilim Araştırmaları Dergisi, 19 : 327-342.
  • Kılıç, S. 2005 . Türk-Alman İlişkileri ve Türkiye’deki Alman Okulları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
  • Karal, E. Z. 1995 . Osmanlı Tarihi, Cilt. 5. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Kodaman, B. 1999 . Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Mahmud Cevad 1338 . Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı. İstanbul: Matbaa-i Amire.
  • Malkoç, M. N. 2004 . “Türkiye’de Protestan Misyonerliği”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Önal, M. 2019 . Türkiye’de Amerikalı Protestan Misyonerlerinin Faaliyetleri Çerçevesinde Ankara İstanos ve Muratça İstasyonları 1862-1885 . Yayımlanmamış Doktora Tezi . Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Sırma, İ. S. 2017 . Sömürü Ajanı Amerikan Misyonerleri. İstanbul: Beyan Yayınları.
  • Şişman, A. 2006 . XX. Yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’nde yabancı devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
  • Vahapoğlu, M. H. 1997 . Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar. İstanbul: MEB Yayınları.

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 60, 83 - 114, 30.12.2022

İbrahim Caner Türk

Öz

Missionaries, who first set foot in the Ottoman geography in the 16th century, took advantage of the freedom granted by the Ottoman Empire and opened their schools, the number of which increased rapidly since the middle of the 19th century. The number of these educational institutions, which surround the country like a net and cause great damage, has spread to the most remote corners, sometimes surpassing the public schools. In this study, it is shown that missionary schools have important effects on the deterioration of the national unity and integrity of the Turkish society, its political, cultural and economic wear, and it is one of the main factors that caused the establishment of new states and the collapse of the Ottoman Empire

Anahtar Kelimeler

Missionary Acts Ottoman Empire Education Missionary Schools

Kaynakça

  • BOA. Y.PRK.PT.18/75. 11 Cemaziyelâhir 1316/27 Ekim 1898 .
  • BOA. Y.PRK.UM. 30/10. 9 Zilhicce 1311/13 Haziran 1894 .
  • BOA. DH.TMIK.M. 5/38. 15 Zilhicce 1313/28 Mayıs 1896 .
  • BOA. Y.PRK.MŞ. 7/23. 13 Rebiyülevvel 1317/22 Temmuz 1899 .
  • BOA. Y.EE..KP.. 8/978. 28 Şaban 1316/11 Ocak 1899 .
  • BOA. DH.MKT. 16/28. 26 Zilhicce 1310/11 Temmuz 1893 .
  • BOA. Y.PRK.UM. 24/104. 12 Zilkade 1309/8 Haziran 1892 .
  • BOA. Y.PRK.TKM. 27/19. 10 Şaban 1310/27 Şubat 1893 .
  • BOA. Y. PRK.UM. 29/58. 25 Ramazan 1311/1 Nisan 1894 .
  • BOA. Y. PRK.UM. 30/10. 9 Zilhicce 1311/13 Haziran 1894 .
  • BOA. Y. PRK.BŞK. 34/28. 3 Cemaziyelâhir 1311/12 Araık 1893 .
  • BOA. DH.TMK. M.. 35/21. 25 Muharrem 1315/26 Haziran 1897 .
  • BOA. Y.A.RES. 101/39. 19 Safer 1317/29 Haziran 1899 .
  • BOA. MF.MKT. 99/21. 11 Şevval 1305/21 Haziran 1888 .
  • BOA. DH.TMIK.M.. 105/36. 3 Rebiyyyülevvel 1319/20 Haziran 1901 .
  • BOA. MF.MKT. 200/32. 6 Şevval 1311/12 Nisan 1894 .
  • BOA. MF.İBT. 320/32. 2 Cemaziyelevvel 1329/1 Mayıs 1911 .
  • BOA. Y.PRK.DH. 10/58. 29 Zilhicce 1311/21 Mayıs 1898 .
  • Akyüz, Y. 2007 . Türk Eğitim Tarihi: M.Ö. 1000-M.S. 2007. Ankara: Pegem Akademi.
  • Aydın, F. 2004 . “Mormonlar İsa Mesih’in Son Gün Azizleri’nin Kilisesi”. Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Aydın, M. 1996 . “Misyonerlik Faaliyetleri ve Türkiye”. Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. Ankara: TDV Yayınları.
  • Cilacı, O. 1997 . Hıristiyanlık Propagandası ve Misyonerlik Faaliyetleri. Ankara: Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları.
  • Çağır, M. ve Türk. İ. C. 2017 . “1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ve Türk Eğitim Tarihindeki Yeri”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ASEAD , 4 11 : 62-75.
  • Düstur, Tertib I, C.2, s.204.
  • Erdem, M. 2004 . “Türkiye’de Azınlıklara Yönelik Misyoner Faaliyetleri”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Ertuğrul, H. 2002 . Kültürümüzü Etkileyen Okullar. İstanbul: Nesil Yayınları.
  • Gündüz, Ş. 2005 . “Misyonerlik”, TDVİA, Cilt. 30, Ankara: ss. 193-195.
  • Güzdüz, Ş. 2004 . “Misyonerlik Çalışmaları”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Gündüz, Ş. 2004 “Misyonerlerin Çalışma Yöntemleri”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Harman, Ö. F. 2004 . “Genel Olarak Misyonerlik”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Haydaroğlu, İ.P. 1996 . “Osmanlı İmparatorluğunda Yabancı Okullar ve Misyonerlik Faaliyetleri”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, Ankara: TDV yayınları.
  • Keha, M. 2014 . “Osmanlı İmparatorluğu’nda Misyonerlik ve Erzurum’daki Faaliyetleri”, Ekev Akademi Dergisi, Yıl. 18, Sayı. 58, , ss. 73-96.
  • Kılıç, R. 2006 “Misyonerlik ve Türkiye’ye Yönelik Misyoner Faaliyetleri”, Türklük Bilim Araştırmaları Dergisi, 19 : 327-342.
  • Kılıç, S. 2005 . Türk-Alman İlişkileri ve Türkiye’deki Alman Okulları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
  • Karal, E. Z. 1995 . Osmanlı Tarihi, Cilt. 5. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Kodaman, B. 1999 . Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Mahmud Cevad 1338 . Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı. İstanbul: Matbaa-i Amire.
  • Malkoç, M. N. 2004 . “Türkiye’de Protestan Misyonerliği”, Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Önal, M. 2019 . Türkiye’de Amerikalı Protestan Misyonerlerinin Faaliyetleri Çerçevesinde Ankara İstanos ve Muratça İstasyonları 1862-1885 . Yayımlanmamış Doktora Tezi . Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Sırma, İ. S. 2017 . Sömürü Ajanı Amerikan Misyonerleri. İstanbul: Beyan Yayınları.
  • Şişman, A. 2006 . XX. Yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’nde yabancı devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
  • Vahapoğlu, M. H. 1997 . Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar. İstanbul: MEB Yayınları.
Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

İbrahim Caner Türk Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 12 Sayı: 60

Kaynak Göster

APA Türk, İ. C. (2022). MİSYONERLİK VE OSMANLI EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ YERİ. Düşünce Dünyasında Türkiz, 12(60), 83-114.