FROM EMPIRE HERITAGE TO REPUBLIC CULTURAL HEGEMONY AND TURKISH NATIONALISM IN TURKEY

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 357 - 387, 31.12.2024

Alper Bakıcı

https://doi.org/10.59281/turkiz.1522264

Öz

In this study, by taking the concept of cultural hegemony to the center, it has been tried to examine how the political and political developments in the last period of the Ottoman Empire and the Early Republic period affected cultural developments and how the Turkish nationalist idea system was affected by these developments. In terms of the intelligibility of the study, the factors that give rise to Turkish nationalism, the thoughts of people of thought and politics, and their perspectives on culture are mentioned. It has been tried to make an inference on how Turkish nationalism has contributed to the cultural, political and social structure of Turkey from past to present, and in particular how the institutional identity of the Nationalist Movement Party can contribute to the intellectual and cultural infrastructure of the Today's Leader Country Turkey and Turkey Century discourse.

Anahtar Kelimeler

Westernization, Cultural Hegemony, MHP, Politics, Turkish Nationalism

İMPARATORLUK MİRASINDAN CUMHURİYETE TÜRKİYE’DE KÜLTÜREL HEGEMONYA VE TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ

Öz

Bu çalışmada kültürel hegemonya kavramı merkeze alınarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde ve Erken Cumhuriyet döneminde yaşanan politik ve siyasi gelişmelerin, kültürel gelişmelere ne şekilde etki ettiği ve Türk milliyetçiği fikir sisteminin bu gelişmelerden ne şekilde etkilendiğine dair bir irdelemede bulunulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın anlaşılabilirliği açısından Türk milliyetçiliğini doğuran faktörler, fikir ve siyaset insanlarının düşünceleri ve kültüre olan bakış açılarına değinilmiştir. Türk milliyetçiliğinin, dünden bugüne Türkiye’nin kültürel, siyasi ve toplumsal yapısına ne şekilde katkı sağladığı ve özelde Milliyetçi Hareket Partisi’nin kurumsal kimliğinin günümüzde Lider Ülke Türkiye ve Türkiye Yüzyılı söyleminin düşünsel ve kültürel alt yapısına ne şekilde katkı sağlayabileceği üzerine bir çıkarımda bulunulmaya çalışılmıştır. Milliyetçi muhafazakâr düşüncenin, imparatorluk mirasından, günümüze kültürel hegemonya tarafından bir olumsuzlanma ve manipülasyona maruz bırakılmak istendiği, hegemonyanın genel olarak eski gücünü kaybettiği, özelde Milliyetçi Hareket Partisi’nin 2016-2023 yılları arasında Türk milliyetçiliği fikrini hâkim düşünce haline getirmek konusunda politikalar ürettiği ve Türkiye Yüzyılı söyleminin düşünsel ve kültürel alt yapısına katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Batılılaşma, Kültürel Hegemonya, MHP, Siyaset, Türk Milliyetçiliği

Etik Beyan

Makale yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakalrı kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Kaynakça

• Atsız, N. (1997). “Millî Birlik”. Makaleler III. İstanbul: İrfan Yayınları.
• Bilgin, O. (2022). “Türkiye’de Kültürel Hegemonya”. Kültürel İktidar. İstanbul: Diplomasi Vakfı Yayınları, 1-43.
• Bilgin, O. (2018). Türk Milliyetçiliği ve Kemalizm Meselesi: Hegemonya, Asimilasyon, Mücadele. Akademik Hassasiyetler, 5(10): 331-360.
• Danişment, İ.H. (1966). Türklük Meseleleri. İstanbul: İstanbul Kitapçılık.
• Erdal, İ. (2019). MHP’nin Türk Kimliği ve Türk Milliyetçiliği Anlayışı ve Türk Dünyasına Bakışı. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(3): 185-200.
• Ersoy, R. (2020). Geçmişten Günümüze Milletin İradesinin Devletin İdaresine Dönüşüm Mücadelesi. Vesayetten Demokrasiye Millî İrade Sempozyumu konuşma metni.
• Ersoy, R. (2018). Kültür, Siyaset ve Millî Burjuvazi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16): 1547-1565.
• Gramsci, A. (1971). Selections from the prison notebooks of Antonio Gramsci: Ed. and Transl. By Quintin Hoare and Geoffrey Nowell Smith. G. Nowell-Smith, & Q. Hoare (Eds.). International Publishers.
• Güngör, E. (1992). Kültür Değişmeleri ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Güngör, E. (1980). Türk Kültürü ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Kutlu, S. (2004). Didâr-ı Hürriyet: Kartpostallarla İkinci Meşrutiyet. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Mert, N. (2007). Merkez Sağın Kısa Tarihi. İstanbul: Selis Kitapları.
• MHP. (2022). Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin TBMM Grup Toplantısında yapmış oldukları konuşma. 24.05.2022 https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/5012/index.html (erişim: 15.08.2023)
• MHP. (2022). Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin Merkez Yönetim Kurulu, Merkez Disiplin Kurulu ve Milletvekilleri Ortak Toplantısı sonrasında yapmış oldukları konuşmanın metni. 06.02.2022 https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4953/index.html (erişim: 15.08.2023)
• MHP. (2020). Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin Danıştay 10. Dairesi’nin Ayasofya Camisi’yle ilgili vermiş olduğu karar hakkında yaptıkları yazılı basın açıklaması. 10.07.2020 https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4697/index.html (erişim: 15.08.2023)
• MHP. (2020). Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin, Demokrasi ve Özgürlükler Adasının açılışında yapmış oldukları konuşma. 27.05.2020 https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4679/index.html (erişim: 15.08.2023)
• MHP. (2017). Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin Siyaset ve Liderlik Okulu’nun 14. Dönem Sertifika Töreninde yapmış oldukları konuşma. 16.12.2017 https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4345/index.html (erişim: 15.08.2023)
• MHP. (2016). Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin TBMM Grup Toplantısında yapmış oldukları konuşma. 26.07.2016 https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4113/index.html (erişim: 15.08.2023)
• Öztürkmen, A. (2009). Türkiye’de Folklor ve Milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• TBMM. (1977). Milliyetçi Hareket Partisi 1977 Seçim Beyannamesi. https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/bitstream/handle/11543/872/197904005_1977.pdf sequence=1&isAllowed=y (erişim: 16.08.2023)
• T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2017). 15 Temmuz’un En Büyük Kahramanlarından Biri de Gençlerimizdir. 28.05.2017 https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/77378/15-temmuzun-en-buyuk-kahramanlarindan-biri-de-genclerimizdir (erişim: 30.08.2024)
• TRT Haber. (2023). 2022’nin En Çok Tercih Edilen İsimleri. 01.01.2023 https://www.trthaber.com/haber/gundem/2022nin-en-cok-tercih-edilen-isimleri-734949.html (erişim: 16.08.2023).
• TRT Haber. (2023). Millî Muharip Uçak’ın Adı Kaan Oldu. 01.05.2023 https://www.trthaber.com/haber/gundem/milli-muharip-ucakin-adi-kaan-oldu-764020.html (erişim: 16.08.2023).
• TRT Haber. (2019). Bahçeli’den Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Anlamlı Hediye. 25.10.2019 https://www.trthaber.com/haber/turkiye/bahceliden-cumhurbaskani-erdogana-anlamli-hediye-437528.html (erişim: 16.08.2023).
• Turhan, M. (1987). Kültür Değişmeleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Türkeş, A. (1975). Temel Görüşler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Yılmaz, M. (2001). “Dündar Taşer”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yücel G ve Bölükbaşı, Y.Z. (2022). Türkiye’de Kültürel İktidarın İdeolojik Ötekisi: Milliyetçilik. Kültürel İktidar. İstanbul: Diplomasi Vakfı Yayınları, 233-259.