Farklı Kalsiyum ve Azotlu Gübre Uygulamalarının Domates Verimi ve Kalsiyum İçeriği Üzerine Etkisi

Year 2017, Volume: 4 Issue: 2, 213 - 219, 21.04.2017

Nurdan Özkan Nuray Mücellâ Müftüoğlu

Abstract

Domates yetiştiriciliğinde
gübreleme konusunda yapılan iki aşamalı bu tez çalışmasında; değişen dozlarda
kalsiyum ve farklı azotlu gübre kullanımlarının domatesin verimi ile meyvedeki
kalsiyum içerikleri üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İlk aşama olarak; Rio Grande çeşidi domates
fidelerinin kullanıldığı fide yetiştirme ortamlarına kalsiyum sülfat kaynaklı 4
doz Ca (0; 100; 200 ve 300 g/m²) uygulanarak fideler büyütülmüştür.
İkinci aşamada; bu fidelerin azot ihtiyaçları üç farklı azotlu gübre (amonyum
nitrat, kalsiyum nitrat, üre) kaynağından eşit miktarlarda azota eşdeğer olacak
şekilde karşılanmıştır. Yapılan çalışmada; domatesin meyve verimi ile yaprak ve
meyvesindeki Ca miktarı belirlenmiş ve ayrıca meyve ve yapraklardaki Ca
miktarlarının oranları incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara
göre domateste en yüksek meyve verimi; ilk aşamada 100 g/m² Ca
uygulanarak yetiştirilen fidenin, ikinci aşamada amonyum nitrat ile üst
gübrelenmesi sonucu elde edilmiştir. Yaprakta en yüksek kalsiyum değerine 300
g/m² Ca uygulanan ortamdan alınan fidenin, üre ile üst gübrelenmesi
sonucunda ulaşılmıştır. Meyvede ise en yüksek Ca birikimi fide yetiştirme
ortamına 100 g/m² Ca verilmesi ve üst gübrelemede ürenin
kullanılması sonucu elde edilmiştir. Meyvedeki
Ca miktarının yapraktaki Ca miktarına oranı en yüksek 100 g/m² Ca
uygulanan ortamdan alınan fidenin üre ile üst gübrelenmesi sonucunda elde
edilmiştir. Domates yetiştiriciliğinde fide yetiştirilen ortama CaSO₄
kökenli 100 g/m² Ca ilave edilmesi ve üst gübrelemenin de amonyum
nitrat gübresiyle yapılmasının verimi olumlu etkilediği belirlenmiştir.
Domateste kalsiyum eksikliği görülen tarım alanlarında fide yetiştirilirken
ortama CaSO₄ kaynağından 100 g/m² olacak şekilde Ca
eklenmesi aynı zamanda meyvedeki Ca miktarını olumlu etkilemiştir. Bu verilere
göre, domates meyvesinde Ca miktarını artırmak istendiği takdirde üst
gübrelemede üre gübresinin tercih edilmesi gerektiği belirtilebilir.

Keywords

Domates, gübre, kalsiyum, verim

References

• Anonim, 2015. 2015 Yılı Çanakkale Brifing Raporu. http://canakkale.tarim.gov.tr.
• Başer, A., Tüzüner, A. 1988. Toprak sıkışmasının azot dönüşümüne etkisi. Toprak ve Gübre Araş. Enst. Müdl. Genel Yayın No: 146, Rapor Seri No: R-70, Ankara.
• Budak, Z., Erdal, İ. 2016. Yapraktan kalsiyum uygulamasının farklı sera domates çeşitlerinde verim, meyve kalitesi ve mineral beslenmesine etkisi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 4(1): 1-10.
• Campbell, C.R. 2000. Reference Suffıciency Ranges for Plant Analysis in The Southern Region of The United States. http://www.clemson.edu/sera6/scsb394notoc.pdf.
• Ekinci, N., Kavdır, Y. 2002. Değişik formlarda ve düzeylerde kalsiyum uygulamalarının domates kalitesi üzerine etkileri. II. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu. Çanakkale.
• Geraldson, C.M., Klacan, G.R., Lorenz, O.A. 1973. Plant Analysis as an Aid in Fertilizing Vegetable Crops, Soil Testing and Plant Analysis. Soil Science of America Inc., Madison, Wisconsin, USA.
• Han, Ş. 2016. Manavgat yöresi domates (Solanum lycopersicum L.) seralarının Beslenme Durumunun Belirlenmesi ve Toprak Tuzluluğunun Dönemsel Değişiminin İzlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı. (Yayınlanmamış).
• Jones, Jr. J.B. 1999. Tomato Plant Culture, In the Field, Greenhouse, and Home Garden, USA, 199 p.
• Jones, Jr. J.B., Wolf, B., Mills, H.A. 1991. Plant Analysis Handbook. 1. Methods of Plant Analysis and Interpretation. ISBN: 1-878148-001, USA, 213 p.
• Kacar, B. 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. II. Bitki Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 453, Ankara, 646 s.
• Kacar, B., Katkat, A.V., Öztürk, Ş. 2002. Bitki Fizyolojisi. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 198, VİPAŞ A.Ş. Yayın No: 74, s. 171-172. Bursa.
• Kulaç S., Tarakçıoğlu, C. 2015. Asit Reaksiyonlu Toprağa Kireç Uygulamasının Aşılı ve Aşısız Domates Bitkisinin Gelişimi ile Bitki Besin Maddesi İçeriği Üzerine Etkisi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, 2015, Yüksek Lisans Tezi, 68 s.
• Küçükçelik, B., Varış, S. 2013. Soğuk Serada Perlit ve Cibrede Yetiştirilen Domates Çeşitlerinin Meyvelerine, Farklı Dozlarda Kalsiyum (Ca) Püskürtmenin, Çiçek Burnu Çürüklüğü ve Çatlamaya Etkisi. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı.
• Mills, H.A., Jones, Jr. J.B. 1996. Plant Analysis Handbook. 2. Plant Nutrition. ISBN: 1-878148-052, USA, 422 p. Müftüoğlu, N.M. 2008. Gübrelemenin Temel İlkeleri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayın No: 70. ISBN: 978–975–8100–76–7, Çanakkale, 91 s.
• Orman, Ş., Kaplan, M. 2004. Kumluca ve Finike yörelerinde serada yetiştirilen domates bitkisinin beslenme durumunun belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2004, 17(1): 19-29.
• Sungur, A., Müftüoğlu, N.M. 2004. Farklı kalsiyum kaynak ve dozlarının domates fidesinin bazı özellikleri üzerine etkisi. V. Sebze Tarımı Sempozyumu, 21-24 Eylül 2004, 231-234, Çanakkale.
• Sungur, A., Müftüoğlu, N.M. 2006. The effects of different nitrogen fertilizer treatments of tomato grown by applying different lime doses on some characteristics of fruit and blossom-end rot. 18th International Soil Meeting (ISM) on ‘‘Soil Sustaining Life on Earth Managing, Soil and Technology”. May 22-26, pp. 989-992, Şanlıurfa-Turkey.
• Tuna, A.L., Özer, Ö. 2005. Farklı kalsiyum bileşiklerinin karpuz (Citrullus lanatus) bitkisinde verim beslenme ve bazı kalite özellikleri üzerine etkisi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 42(1): 203-212 ISSN s. 1018-8851.
• Tuna, A., Müftüoğlu, N.M. 2013. Farklı kalsiyum kaynak ve dozlarının biber fidesinin gelişimi ve kalsiyum içeriğine etkisi. 6. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongresi, 03-07 Haziran 2013, Genişletilmiş Bildiri Özetleri Kitabı, s. 376-379, Nevşehir.
• Türkmen, Ö., Şensoy, S., Erdal, İ., Kabay, T. 2002. Kalsiyum uygulamalarının tuzlu fide yetiştirme ortamlarında domateste çıkış ve fide gelişimi üzerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 2002, 12(2): 3-7.
• Uçkan, A., İbiş, A., Yağmur, B., Oktay, M. 2000. Ege Bölgesinde Domateste Sorun Olan Çiçek Burnu Çürüklüğü Hastalığının Yayılışı ve Kontrolü Üzerinde Araştırmalar. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, Bornova, İzmir.