Dilkanatanın (Galium aparine L.) Çimlenme Biyolojisi ve Bazı Herbisitlere Tepkisi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 477 - 488, 23.07.2019

Nurcan Büyükkurt Ahmet Uludağ

https://doi.org/10.30910/turkjans.595359

Öz

Çok sayıda türü olan Galium cinsinden dilkanatan
(Galium aparine) birçok ülkede ve kültür bitkisinde yabancıot olarak önem
arzetmektedir. Özellikle ülkemizde son yirmi yılda herbisitlere dayanıklılık vakalarının
kaydedilmeye başlaması, bu rekabetçi yabancıotu daha fazla gündeme getirmektedir.
Sakarya ilinde de çiftçiler herbisitlerin bu yabancıotu kontrol etmede yetersiz
kalmaya başladığını bildirmektedirler. Bu bağlamda dilkanatanın çimlenme biyolojisini
ve herbisitlere tepkisini belirlemek amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Sakarya ilinden
dayanıklılık şüphesiyle alınan tohumlarla yapılan çimlendirme denemesinde 20℃’de
hiç çimlenme olmazken, 10℃’de %93,5 çimlenme kaydedilmiştir. Yavaş seyretmesine ve geç çimlenmeye başlamasına
rağmen 4℃’de çimlenme 21nci
günde %71,5’e ulaşmıştır ve bu değer 15℃’deki çimlenme oranının iki katından fazladır.
Sakarya populasyonu ile tarla dışından toplanan Düzce populasyonu petri denemelerinde
herbisit formulasyonlarına (tribenuron+tifensülfüron,
mezosülfüron+iyodosülfüron+mefenpir,
propoksikarbazon+mezosülfüron+mefenpir,
klorsülfüron ve 2,4-D amin) karşı denenmiş ve Sakarya populasyonunda özellikle düşük
dozlarda daha fazla kök uzaması tespit edilmiştir, bu durum Sakarya populasyonunda
etki düşüklüğü şüphesini doğrulayan bir veridir. Mezosülfüron+iyodosülfüron+mefenpir ile saksıda yapılan dozatepki denemesi sonucunda
Sakarya tarla populasyonu, Düzce tarla dışı alan popülasyonuna göre ED₅₀
seviyesinde 1,36 kat ve ED₉₀
seviyesinde 2,53 kat daha dayanıklı
bulunmuştur. Bu sonuç tam bir dayanıklılık olduğunu göstermese de herbisitin etkisindeki
azalmanın bir ifadesidir. Çimlenme özellikleri ve herbisitlerin etkilerindeki azalma
itibariyle dilkanatanın daha fazla mesele olabileceği bu sebeple daha fazla ve ayrıntılı
araştırmalara ihtiyaç olduğu kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

herbisitlere dayanıklılık, klorsülfüron, mezosülfüron+iyodo- sülfüron+mefenpir

Teşekkür

Bu makale Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstiüsünde yürütülen yüksek lisans tez çalışmasından üretilmiştir.

Germination Biology of Catchweed Bedstraw (Galium aparine L.) and Its Response to Some Herbicides

Öz

Catchweed
bedstraw (Galium aparine L.) that is one of the many species which
belong to genus Galium is among important
weeds of many crops in many countries. It became more prominent especially in the
last decade due to herbicide resistance cases as well as its competitive ability.
Farmers from the Sakarya Province of Turkey have already complained about herbicides
that has become inefficient in catchweed bedstraw control. The study on germination
biology of catchweed bedstraw and its response to herbicides has been carried out
under this context. There was no germination at 20℃ while 93.5% was recorded at 10℃ for the seeds of Sakarya population which was suspected herbicide resistant.
Although
it was started late and occurred slowly, the germination reached 71.5%
at 4℃, which is more than twice of germination at 15℃ at 21^st day. Both populations from Sakarya
and Düzce Provinces, of which seeds of latter were collected from non-agricultural
areas were undergone dose-response experiments in petri dishes for five different
herbicide formulations namely; mesosulfuron+iodosulfuron,
propoxycarbazone+mesosulfuron, chlorsulfuron,
tribenuron+thifensulfuron and 2,4-D amine in petri dishes, which is resulted
in less radicle elongation especially in lower rates of herbicides in Sakarya population
as compared to Düzce population that implies loss of effectiveness of herbicides
in Sakarya population. Sakarya population from wheat field was found 1.36 times
more resistant at ED₅₀ and 2.53 times at ED₉₀ to mesosulfuron+iodosulfuron+ mefenpir as
compared to Düzce population from non-agricultural areas in a pot experiment. The
result was interpreted as loss in efficiency of herbicide although it shows a partial
resistance. It is concluded that the problem of catchweed bedstraw could increase due to its germination features and loss
of herbicide efficiencies, which requires more and detailed researches.

Anahtar Kelimeler

chlorsulfuron, herbicide resistance

Kaynakça

• Arslan, Z.F. 2018. Decrease in biodiversity in wheat fields due to changing agricultural practices in five decades. Biodiversity and Conservation, 27: 3267-3286.
• Aziz, A., Tanveer, A., Ali, A., Yaseen, M. 2009. Density dependent ınteractions between cleavers (Galium aparine) and wheat (Triticum aestivum) planted at different times. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 46(4): 258-265.
• Barralis, G., Chadoeuf, R.E.T., Lonchamp, J.P. 1988. Longevité des semences de mauvaises herbes annuelles dans un sol cultivé. Weed Research, 28: 407-418.
• Beckie, H.J., Lozinski, C., Shirriff, S., Clark, A.B. 2013. Herbicide-Resistant Weeds in the Canadian Prairies: 2007 to 2011. Weed Technology, 27(1): 171-183.
• Beckie, H.J., Shirriff, S.W., Leeson, J.Y. 2018. Manitoba Weed Survey of Herbicide Resistant Weeds in 2016. Agriculture and Agri-Food Canada, Saskatoon Research & Development Centre, Saskatoon, Saskatchewan, Canada 39 s.
• BKÜDB, 2019. Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, https://bku.tarim.gov.tr (Erişim tarihi: 01.06.2019).
• Bond, W., Davies, G., Turner, R. 2007. The biology and non-chemical control of Cleavers (Galium aparine L.). Henry Doubleday Research Association, Ryton Organic Gardens, Coventry, UK, https://www.gardenorganic.org.uk/sites/www.gardenorganic.org.uk/files/organic-weeds/galium%20aparine.pdf, (Erişim tarihi: 29.06.2019).
• Bozkurt, M., Tursun, N. 2018. Muş ilinde buğday ürününe karışan yabancı ot tohumları. Turkish Journal of Weed Science, 21(2): 1-15.
• Burton, N.R., Beckie, H.J., Willenborg, C.J., Shirtliffe, S.J., Schoenau, J.J., Johnson, E.N. 2017. Seed shatter of six economically important weed species in producer fields in Saskatchewan. Canadian Journal of Plant Science, 97(2): 266-276.
• CABI, 2019. Datasheet Galium aparine (cleavers). Invasive Species Compendium, https://www.cabi.org/isc/datasheet/24772, (Erişim tarihi: 06.03.2019).
• Christal, A. 2000. Intraspecific variation in seed dormancy and germination among populations of Stellaria media and Galium aparine. Doktora Tezi, University of Edinburgh, 358 p.
• Christoffoleti, P.J., Caetano, R.S.X. 1998. Soil seed banks. Scientia Agricola, 55: 74-78.
• Cirujeda, A., Aibar, J., Zaragoza, C. 2011. Remarkable changes of weed species in Spanish cereal fields from 1976 to 2007. Agronomy for Sustainable Development, 31: 675-688.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh University Press Vol: 10. Edinburgh, 590 p.
• Deroo, A.C., Eckstein, P., Benaragama, D., Beattie, A.D., Willenborg, C.J. 2018. Evaluation of Galium species and populations using morphological characters and molecular markers. Weed Research, 59(1): 28-38.
• Ehrendorfer, F., Schonbeck-Temesy, E. 1982. Galium L. “Alınmıştır: The Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Volume 7. (ed) Davis, P.H., University of Edinburgh, Edinburgh, UK, 767-849 pp.
• Gökalp, Ö., Üremiş, İ. 2015. Mardin buğday ekim alanlarında bulunan yabancı ot türlerinin, yaygınlıklarının ve yoğunluklarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1): 13-22.
• Heap, I. 2019. International Survey of Herbicide Resistant Weeds. http://www.weedscience.org, (Erişim tarihi: 12.04.2019).
• İnci, D., Galvin, L., Al-Khatib, K., Uludağ, A. 2019. Sumatran fleabane (Conyza sumatrensis) Resistance to glyphosate in peach orchards in Turkey. HortScience, 54(5): 873-879.
• Kaya Altop, E.K., Mennan, H., Işık, D., Haghnama, K. 2017. Resistance to acetolactate synthase (ALS) inhibitors herbicides of Galium aparine L. (Catchweed bedstraw). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(3): 91-99.
• Kolářová, M., Tyšer, L., Soukup, J. 2014. Weed vegetation of arable land in the Czech Republic: environmental a management factors determining weed species composition. Biologia, 69(4): 443-448.
• LeBaron, H.M. 1982. Introduction. “Alınmıştır: Herbicide Resistance in Plants. (ed) LeBaron, H.M. and Gressel, J., John Wiley and Sons, 1-8.
• Leeson, J.Y., Neeser, C., Kimmel, N., Vadnais, M. 2012. Alberta Weed Survey of Dryland Crops in 2010. Agriculture and Agri-Food Canada, Saskatoon Research Center, Saskatoon, Saskatchewan, 375 p.
• Lundkvist, A., Verwijst, T. 2011. Weed Biology and Weed Management in Organic Farming. “Alınmıştır: Research in Organic Farming. (ed) Nokkoul, R., ISBN: 978-953-307-381-1, InTech, 157-186 pp, http://www.intechopen.com/books/research-in-organic-farming/weed-biology-and-weed-management-inorganic-farming.
• Mennan, H. 1998. Samsun İli Buğday Ekim Alanlarında Önemli Zararlara Neden Olan Kokarot (Bifora radians Bieb.) ve Yapışkanotu (Galium aparine L.)’nun Ekonomik Zarar Eşiklerinin ve Bazı Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi, 137 s.
• Mennan, H., Işık, D. 2003. Invasive weed species in onion production systems during the last 25 years in Amasya, Turkey. Pakistan Journal of Botany, 35(2): 155-160.
• Mennan, H., Ngouajio, M. 2006. Seasonal cycles in germination and seedling emergence of summer and winter populations of catchweed bedstraw (Galium aparine) and wild mustard (Brassica kaber). Weed Science, 54: 114-120.
• Mennan, H., Streibig, J.C., Ngouajio, M., Cankaya, S. 2011. Response of two catchweed bedstraw (Galium aparine) populations to post-emergence herbicides in winter wheat. International Journal of Pest Management, 57(4): 347-356.
• Milanova, S., Baeva, G., Nakova, R., Maneva, S., Chavdarov, L., Stoimenova, G., Velichkova, T. 2007. Some changes and trends in the weed communities in last years in Sofia region. 9th Symposium on Flora of Southeastern Serbia and Neighbouring Regions, 1-3 September, Serbia, 55-61 pp.
• Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, 2019. Galium (Hızlı arama). Türkiye Bitkileri Listesi, https://www.bizimbitkiler.org.tr/, (Erişim tarihi: 27.06.2019).
• Novak, R., Dancza, I., Szentey, L., Karaman, J. 2009. Arable Weeds of Hungary. The fifth National Weed Survey (2007-2008). Ministry of Agriculture and Rural development, Budapest, Hungary.
• Özhatay, N. 2000. Galium L. “Alınmıştır: The Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Volume 11 (Suppl.). (ed) Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. and, Baser, K.H.C., University of Edinburgh, Edinburgh, UK, 218-219 pp.
• Royo-Esnal, A., Torra, J., Conesa, J.A., Recasens, J. 2010. Characterisation of emergence of autumn and spring cohorts of Galium spp. in winter cereals. Weed Research, 50: 572-585.
• Ryan, G.F. 1970. Resistance of common groundsel to simazine and atrazine. Weed Science, 18: 614-616.
• Saric, T., Ostojic, Z., Stefanovic, L., Milanova, S.D., Kazinczi, G., Tyser, L. 2011. The changes of the composition of weed flora in Southeastern and Central Europe as affected by cropping practices. Herbologia, 12(1): 5-27.
• Seefeldt, S.S., Jensen, J.E., Fuerst, E.P. 1995. Log-logistic analysis of herbicide dose-response relationships. Weed Technology, 9: 218-227.
• Shimono, Y., Konuma, A. 2007. Effects of human-mediated processes on weed species composition in internationally traded grain commodities. Weed Research, 48(1): 10-18.
• Sırma, M., Kadıoğlu, İ., Güncan, A. 1997. Tokat ve yöresinde tohumluk buğdayda selektörden önce ve sonra ürüne karışan yabancı ot tohumlarının ve yoğunluklarının belirlenmesi. Türkiye II. Herboloji Kongresi, İzmir, s. 1-4.
• Solak, H. 2007. Konya Yöresinde Yaygın Bazı Yabancı Ot Tohumlarının Çimlenme Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi, 124 s.
• Soylu, S., Sertkaya, E., Üremiş, İ., Bozkurt, İ.A., Kurt, Ş. 2017. Hatay ili marul (Lactuca sativa L.) ekim alanlarında görülen önemli hastalık etmenleri, zararlı ve yabancı ot türleri ve yaygınlık durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 23-33.
• Şin, B., Kadıoğlu, İ., Kamışlı, B. 2016. Tokat ilinde buğday ürünü içerisine karışan yabancı ot tohumlarının belirlenmesi. Turkish Journal of Weed Science, 19(2): 28‐37.
• Taştan, B., Erçiş, A., Yıldırım, A. 1993. Yapışkanotu (Galium tricornutum Dandy)’nun biyolojik ve çıkış özellikleri üzerine araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 33(1-2): 8-14. Taylor, K. 1999. Galium aparine L. Journal of Ecology, 87: 713-730.
• Tursun, N. 2012. Buğday ekim alanlarında görülen kısır yabani yulaf (Avena sterilis L.)'ın fenoxaprop-p-ethyl etkili maddeli herbisitlere karșı dayanıklılığının hızlı test yöntemi ile belirlenmesine yönelik araștırmalar. Tarım Bilimleri Araștırma Dergisi, 5(2): 161-166.
• Ulber, L., Henning, S.H., Klimek, S. 2010. Using selective herbicides to manage beneficial and rare weed species in winter wheat. Journal of Plant Diseases and Protection, 117(5): 233-239.
• Uludağ, A. 1993. Diyarbakır ve Yöresinde Buğday, Mercimek Kültürlerindeki Önemli Yabancı Otların Dağılışı ve Bunların Biyolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat, 50 s.
• Uludağ, A., Katkat, M. 1993. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde meyve fidanlıklarında bulunan yabancı otlar ve yoğunluklarının belirlenmesi üzerine çalışmalar. Türkiye I. Herboloji Kongresi, 3-5 Şubat, Adana, s. 175-184.
• Uludağ, A., Özer, Z. 1999. Farklı sıcaklıklarda bazı mekanik işlem ve kimyasal madde uygulamalarının boynuzotu (Cerastium dichotomum L.), boynuzlu yoğurtotu (Galium tricornutum Dandy.), Çobantarağı (Scandix pecten-veneris L.) ve yapışkanotu (Asperula arvensis L)’nun çimlenmeye etkisi. Türkiye Herboloji Dergisi, 2(1): 6-16.
• Uludağ, A., Park, K., Mallory-Smith, C.A. 2005. Herbicide droplet test for detection of fenoxaprop resistance in wild oat. WSSA Abstract Book, 45: 19-20.
• Uludağ, A., Nemli, Y., Rubin, B. 2006. Seed and seedlings assays for rapid detection of fenoxaprop resistance in sterile wild oat (Avena sterilis). Journal of Agriculture and Biological Sciences, 2: 149-153.
• Uludag, A., Nemli, Y., Tal, A., Rubin, B. 2007. Fenoxaprop resistance in sterile wild oat (Avena sterilis) in wheat fields in Turkey. Crop Protection, 26(7): 930-935.
• Uludağ, A. 2017. Konuralp Çeltiği Bağlamında Tarım, Çevre, Kültür, Medeniyet. 3üncü Uluslararası Düzce Tarih, Kültür ve Sanat Sempozyumu, 05-07 Mayıs, Düzce, s. 476-487.
• Uluğ, E., Kadıoğlu, İ., Üremiş, İ. 1993. Türkiye’nin Yabancıotları ve Bazı Özellikleri. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 78, Adana.
• Üremiş, İ. 2005. Determination of weed species and their frequency and density in olive grovers in Hatay Province of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences, 8(1): 164-167.
• Üremiş, İ., Sertkaya, E., Sertkaya, G., Yıldırım, A.E. 2013. Hatay ili kayısı bahçelerinde bulunan yabancı ot türlerinin, yaygınlıklarının ve yoğunluklarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 47-54.
• Van den Brand, W.G.M. 1984. Biologie en ecologie van kleefkruid (Galium aparine). Agricultural University in Wageningen, The Netherlands, 31 p.
• Van der Weide, R.Y. 1993. Population dynamics and population control of Galium aparine L. Agricultural University in Wageningen, The Netherlands, 141 p.
• Vrbnicanin, S., Kresovic, M., Bozic, D., Simic, A., Maletic, R., Uludağ, A. 2012. The effect of ryegrass (Lolium italicum L.) stand densities on its competitive interaction with cleavers (Galium aparine L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 36: 121-131.
• Wilson, B.J., Wright, K.J. 1990. Predicting the growth and competitive effects of annual weeds in wheat. Weed Research, 30(3): 201-211.
• Yang, Li-E., Meng, Y., Peng, De-L., Nie, Ze-L., Sun, H. 2018. Molecular phylogeny of Galium L. of the tribe Rubieae (Rubiaceae) - Emphasis on Chinese species and recognition of a new genus Pseudogalium. Molecular Phylogenetics and Evolution, 126: 221-232.
• Yavuz, D.Ö. 2013. Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan Bazı Geniş Yapraklı Yabancı Otların Kimyasal Mücadelesinin Optimizasyonu. Doktora Tezi, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adnan Menderes Üniversitesi, 156 s.
• Yıldırım, A., Ekim, T. 2003. Orta Anadolu Bölgesi yabancı ot florası. Bitki Koruma Bülteni, 43(1-4): 1-98.
• Zel, M. 1994. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgeleri hububat Tarlalarında Bulunan Yabancı Otların Dağılımı ve Ortalama Yoğunlukları. Araştırma Projesi Nihai Raporu, Türkiye Fitopatoloji Derneği Yayınları, Yayın No:8, İzmir, 137 s.