Göç Sonrası Yeşil Kültürün Taşınmasına Kırsal Peyzaj Açısından Bir Bakış

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 4, 874 - 884, 20.10.2020

Mehmet Emin Daş Mehmet Akif Irmak

https://doi.org/10.30910/turkjans.788710

Öz

Bu çalışmada İskân Kanunu (1934) ile Erzurum/Tortum/Aksu Köyü’nden, Erzurum/Hınıs/Ovaçevirme Köyü’ne olan gönüllü göç incelenmiş, aradan geçen yaklaşık seksen yıllık süreçte bölgede yaşanan sosyal/kültürel peyzaj değişiklikleri izlenmiştir. Bu amaçla Aksu ve Ovaçevirme köyüne yapılan ziyaretlerde yerli halk ile sözlü mülakat ve anket yöntemleri kullanılarak alanların doğal ve kültürel peyzaj değerleri tespit edilmiş ve kendi aralarında karşılaştırılmış, Hınıs ilçesinin genel peyzaj karakteri ile olan farkı yorumlanmıştır. Ovaçevirme’de yapılan anket sonucuna göre katılımcıların büyük çoğunluğunun (%81,4) evlerinde avlu ve/veya bahçesi olduğu, konutlardaki bahçelerini daha çok meyve/sebze yetiştiriciliği (%31,4) ve rekreasyon (%22,9) amaçlı kullandıkları, evlerinde en çok bahçe (%42,9) ve balkonu (%31,4) kullandıkları ve bahçelerini düzenlerken daha çok atalarından öğrendikleri bilgileri (%48,6) kullandıkları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, göçün yaşandığı Aksu ve Ovaçevirme köylerinin yeşil kültür özelliklerinin birbirine yakın olduğu, Ovaçevirme köyü kültürel peyzajının Hınıs genelindekinden farklı olduğu, Ovaçevirme’ye yerleşenlerin göç ettikleri yerin kültürel peyzaj özelliklerinin bir kısmını yeni yerleşkelerine taşıdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal Peyzaj Karakteri, Kırsal Yerleşim, Kırsal Peyzaj, Peyzaj Karakteri, Göç, Yeşil Kültür

Kaynakça

• Anonim, (2014) İl ve i̇lçe yüz ölçümleri̇, Harita Genel Müdürlüğü. https://www.harita.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari.pdf Erişim tarihi: 11.03.2019
• Anonim, (2019a) Türkiye İstatistik Kurumu Resmi İnternet Sitesi. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr Accessed Erişim tarihi: 20.02.2019
• Anonim, (2019b) Hınısın Sesi İnternet Sitesi - Ovaçevirme Köyü. http://www.hinisinsesi.com/koy-tarihce.php?koyid=57. Erişim tarihi: 21.02.2019
• Cross, J. A., 2017. Ethnic Landscapes of America. Springer International Publishing, Oshkosh, WI, USA. Ekici S, Tuncel G, (2015) Göç ve İnsan. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1):9. https://doi.org/10.20493/bt.71783
• Ilgin, C. ve Hacıhasanoğlu, O., (2010). Göç - aidiyet ilişkisinin belirlenmesi için model: Berlin/Kreuzberg örneği. İTÜ Dergisi, 5(2) Kısım 1, 59-70.
• Karaca Z, Can H, Yarbaşı Y, Özdemir S, Gül Oral F, (2018) Erzurum ili Sosyo-Ekonomik Profili 2018. Erzurum Teknik Üniversitesi Yayınları, Erzurum.
• Kaynar, M. K., & Ak, G. (2015). 19. Yüzyılda Çokkültürlü İmparatorluktan Ulus-Devlete Geçişte Sürgün ve Göç: Malakanlar Örneği. Akademik İncelemeler Dergisi, 10(2), 1–22. https://doi.org/10.17550/aid.89133
• Krase J, (1997) Polish and Italian Vernacular Landscapes in Brooklyn. Polish American Studies, 54(1):9–31.
• Korhan, T., (2018). Kafkasya’dan Anadolu’ya Benzerlikleri ve Farklarıyla Bir Kültür Sembolü Olarak Çerkes Evleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, C. 2(12), 28–39.
• Kıyanç, S., (2014). Malakanlar. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Li, C., 2011. Chinatown and urban redevelopment: A spatial narrative of race, identity, and urban politics 1950-2000. Doctora Thesis, University of Illinois, Urbana, USA.
• Newbold, P. (1995). Statistics for Business and Economics, Prentice Hall Inc., USA. Pages 1016.
• Öğdül, H. (2013) Kırsal Alan Planlaması Tartışmaları 1999-2009. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları. MSGSÜ Basımevi.
• Özsüle Z, (2005) Geleneksel Yerleşimlerin Korunması Açısından Kültürel Peyzaj Değerlendirmesi: Mudanya Örneği. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul, 1 s
• Rath, J., 2008. Boş Zaman Geçirme, Tüketim Ve Fırsatlar Alanı Olarak: Etnik mahallelerin yükselişi. İstanbul Dergisi, (1), 84–87.
• Sağlam, S., (2017) Türkiye’de İç Göç Olgusu ve Kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (5):33–44.
• Tekeli, İ., (2008). Göç ve ötesi. 3. cilt, Tarih Vakfı.
• Yağanoğlu, E., (2016) Erzurum Hınıs İlçesinde Farklı Bitkilerin Yetiştirildiği Toprakların Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye. S. 20-21
• Yağanoğlu E., Aydın A., (2017) Erzurum İli Hınıs İlçesinde Farklı Bitkilerin Yetiştirildiği Toprakların Bazı Fiziksel Ve Kimyasal Özelliklerinin Araştırılması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2):125–131. https://doi.org/10.3929/ethz-b-000238666
• Yenigül, S. B., (2010). The Effects Of Mıgratıon On Urban. Gazi University Journal of Science, 18(2), 273–288.
• Yeşilyurt Alkan, A., (2016) Kırsal Alanların Kentsel Alanlara Dönüşümü: Burdur Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta
• Yılmaz, M., (2017) Türkiye’de Kırsal Nüfusun Değişimi (1927-2012). İller ve Belediyeler Dergisi, 46-50 s.