Serbest Sistemde Yetiştirilen Beyaz ve Kahverengi Yumurtacı Tavuklarda Yumurtlama Zamanı ve Oranının Yumurta Kalitesi Üzerine Etkisi&

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 308 - 319, 23.04.2022

İsmail Altun Turgay Şengül Ahmet Yusuf Şengül

https://doi.org/10.30910/turkjans.1038924

Öz

Bu araştırma, serbest sistemde yetiştirilen ticari beyaz (Isa Tindet) ve kahverengi yumurtacı (Lohmann) tavuklarda yumurtlama zamanının, yumurta kalitesi ve yumurtlama oranı üzerine etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Deneme, 3.5 dekarlık bir arazi üzerinde kurulu bir çadır kümeste yürütülmüş olup, toplam 680 adet beyaz ve kahverengi genotip kullanılmıştır. Yumurtalar, 84, 85, 86 ve 87 haftalık yaşlarda 4 hafta süreyle toplanmıştır. Genotiplere ait yumurtaların kalite özelliklerinin belirlenmesi için yumurtalar günün 4 farklı saat diliminde (7.30-9.30, 9.30-11.30, 11.30-13.30 ve 13.30-15.30) toplanmıştır. Yumurta kalitesinin belirlenmesinde, yumurta ağırlığı, şekil indeksi, kabuk ağırlığı, kabuk kalınlığı, kabuk oranı, ak ağırlığı, ak oranı, ak yüksekliği, sarı ağırlığı, sarı oranı, sarı rengi, kırılma direnci ve Haugh birimi gibi özellikler ele alınmıştır. Sonuç olarak, farklı saat dilimlerinin, yumurta ağırlığı, kabuk ağırlığı, kabuk kalınlığı, kabuk oranı, ak ağırlığı, sarı ağırlığı ve kırılma direncini önemli (P<0.01) düzeyde etkilediği, şekil indeksi, ak oranı, ak yüksekliği, sarı oranı, sarı rengi ve Haugh birimi üzerine ise etkili olmadığı saptanmıştır. Genotipin etkisi ise, kabuk ağırlığı, kabuk kalınlığı, kabuk oranı, ak ağırlığı, ak oranı, ak yüksekliği, sarı rengi, kırılma direnci ve Haugh birimi için önemli (P<0.01, P<0.05) bulunmuştur. Saat dilimleri*genotip interaksiyonu, sadece kabuk kırılma direncini önemli (P<0.01) düzeyde etkilemiş, incelenen diğer tüm özellikler bakımından önemli bir etkiye sahip olmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Yumurtacı, genotip, serbest sistem, yumurtlama saati, yumurtlama oranı, yumurta kalitesi.

Kaynakça

• Aksoy, T. Yılmaz, M. and Tuna, Y.T., 2001. Ticari yumurtacılarda yumurtlama zamanının yumurta niteliği üzerine etkisi ve yumurta kabuk ağırlığının bağıntı yardımı ile hesaplanabilirliği konusunda bir araştırma. Turkish Journal of Veterinary and Anımal Sciences, 25, 811-816.
• Alltane, J.K., Nuridin, M., Muhamet, K. and Halil, B., 2011. Effect of hen age and oviposition time on egg quality parameters, EggMeat Symposia 2011, DOI: 10.13140/RG.2.1.1675. 2808.
• Altan, Ö. and Oğuz, İ., 1995. Japon bıldırcınlarında yaşın ve yumurtlama zamanının kimi yumurta özelliklerine etkisi. Turkish Journal of Veterinary and Anımal Sciences, 19: 405-408.
• Appleby, M.C., 1991. Do hens suffer in battery cage? Institute of Ecology and Resource Management. The University of Edinburg.
• Appleby ,M.C., Hughes B.O. and Elson H.A., 1992. Poultry Production Systems: Behaviour Management and Welfare. CAB International. Edinburgh, UK, p.238.
• Baysal, A., 2007. Genel Beslenme. 12. Baskı, Hatipoğlu Yayın evi, Ankara.
• Belyavin, C. G., Boorman, K. N. and Volynchook, J.,1987. Egg quality in individual birds. In egg quality-current problems and recent advances. Poultry Science Symposium Series Number Twenty. Butterworth’s, Borough Green, Sevenoaks, Kent TN 15 8PH, 105-122, England.
• Çelebi, Ş. and Karaca, H., 2006. Yumurtanın besin değeri, kolesterol içeriği ve yumurtayı n-3 yağ asitleri bakımından zenginleştirmeye yönelik çalışmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37:(2), 257-265.
• Eleroğlu, H. and Taşdemir, A.N., 2020. Effect of laying time and age-related change on egg characteristics in brown layer pure lines. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(11): 2498-2506.
• Harms, R. H. 1991. Specific gravity of eggs and egg shell weight from commercial layers and broiler breeders in relation to time of oviposition. Poultry Science, 70: 1099-1104.
• Hrnčár, C., Hässlerová, M. and Bujko, J., 2013. The effect of oviposition time on egg quality parameters in Brown Leghorn, Oravka and Brahma Hens, Animal Science and Biotechnologies, 46 (1).
• İşcan, K.M. and Akcan, A., 1995. Broyler parent yumurtalarında yumurta ağırlığı, yumurta özgül ağırlığın ve hacim yumurta kısımları arasındaki ilişkiler. Hayvancılık Araşırma Dergisi, 5, 49-52.
• Leeson, S. and Summers, J.D., 1997. Commercial Poultry Nutrition. Published by University Books, P.O. Box 1326, Guelph, Ontario, Canada, N1H 6N8.
• Leyendecker, M., Hamann, H., Hartung, J., Kamphues, J., Ring, C., Glunder, G., Ahlers, C., Sander, I., Neumann, U. and Distl, O., 2001. Analysis of genotype-environment interactions between layer lines and hen housing systems for performance traits. Egg quality and bone breaking strength-3rd communication: Bone breaking strength. Zuchtungskunde 73 (5). 387-398.
• Matt, D., Veromann, E. and Luik, A., 2009. Effect of housing systems on biochemical composition of chicken eggs. Agronomy Research 7 (Special issue): 662-667.
• Onbaşılar, E.E. and Avcılar, Ö. V., 2011. Kahverengi yumurtacı tavuklarda yaş ve yumurtlama zamanının yumurta ağırlığı ve kabuk kalitesi üzerine etkileri. Lalahan Hayancılık Araşırma. Enstitüsü Dergisi, 51 (1) 15-19.
• Roland, D. A., Sloan, D. R. and Harms, R. H. 1973a. Calcium metabolism in the laying hen. 4. The calcium status of the hen at night. Poultry Science, 52:351-345.
• Roland, D. A., Sr., Sloan, D. R. and Harms, R. H. 1973b. Calcium metabolism in the laying hen. 6. Shell quality in relation to time of oviposition. Poultry Science, 52: 506-510.
• Sarıca, M., Yamak, U.S. and Boz, M.A., 2010. Changes in egg quality parameters due to age in laying hens from two commercial and three local layer genotypes. Journal of Poultry Research, 9 (1).
• Shaker, A.S., Nidhal, A.M., Questan, A.A., Mardin, A.S., Aveen, A.R. and Shanga, R.A., 2019. Effect of hen oviposition time on some egg characteristics. Journal of Animal and Poultry Production, Vol.10 (6):171-174.
• Sossidou, E.N., Dal Bosco, A., Elson, H.A. and Fontes, C.M.G.A., 2011. Pasture-based systems for poultry production: Implications and perspectives. World’s Poultry Science Journal, 67:47-58.
• Şekeroğlu, A., Duman, M., Tahtalı, Y. and Yıldırım, A., 2014. Effect of cage tier and age on performance, egg quality and stress parameters of laying hens. South African Journal of Animal Science, 44(3):288-297. DOI:10.4314/sajas.v44i3.11.
• Sözcü, A. and Yılmaz, E., 2014. Yumurta tavuğu yetiştirme sistemlerinde refah problemleri. Hayvansal Üretim 55 :(2) 38-42.
• Tayar, M. and Korkmaz, N.H., 2007. Beslenme Sağlıklı Yaşam. 2. Baskı. Nobel Yayın Dağıtım. 295-327.
• Tullet, S.G., 1987. Egg shell formation and quality. In egg quality current problems and recent advances. Poultry Science Symposium Series Number Twenty. Butterworths, Borough Green, Sevenoaks, Kent TN 15 8PH, 123-146, England.
• Tumová, E., Zita, L., Hubeni, M., Skřivan, M. and Ledvinka, Z., 2007. The effect of oviposition time and genotype on egg quality characteristics in egg type hens. Czech Journal of Animal Science, 52: 26-30.
• Tumová, E. and Ebeid, T., 2005. Effect of time of oviposition on egg quality characteristics in cages and in a litter housing system. Czech Journal of Animal Science, 50: 129-134.
• Tumová, E. and Ledvinka, Z., 2009. The effect of time of oviposition and age on egg weight, egg components weight and egg shell quality. Archiv fur Geflugelkunde, 73(2):110-115.
• TÜİK, 2020. Hayvansal Üretim İstatistikleri. Ankara.
• Türkoğlu, M. and Sarıca, M., 2009. Tavukçuluk bilimi yetiştirme, besleme, hastalıklar. 3. Baskı. Bey Ofset Matbacılık. 600 s. Ankara.