Çay [Camellia sinensis (L.) O. Kuntze] Bitkisi Verimine Farklı Gübre ve Kaolin Uygulamalarının Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 29 - 38, 28.01.2023

Keziban Yazıcı , Burcu Göksu Karaoğlu , Yusuf Şavşatlı , Mustafa Akbulut , Fatih Seyis , Halil Sarı , Yusuf Atay , Ahmet Karaoğlu , Enes Üst

https://doi.org/10.30910/turkjans.1137413

Cited By: 1

Öz

Ülkemiz Çay tarım alanlarında bilinçsizce yapılan gübrelemeler toprak yapısının bozulmasına ve ürün kalitesinin azalmasına neden olmaktadır. Bu çalışma, toprak ve yaprak analizleri yapılarak, elde edilen sonuçlar doğrultusunda çay üreticilerine örnek olabilecek bir gübreleme programının oluşturulması amacıyla yapılmıştır. Çay üreticilerinin yaygın olarak kullandığı 100 kg da-1 25-5-10 kompoze gübre yanında, 70 kg da-1 25-5-10 kompoze gübre, 70 kg da-1 25-5-10 kompoze gübre + (Fe, Zn, Cu, Mn), 70 kg da-1 25-5-10 kompoze gübre + (Kalsiyum karbonat), 70 kg da-1 25-5-10 kompoze gübre + (Magnezyum karbonat + Kalsiyum karbonat) ve 70kg da-1 25-5-10 kompoze gübre + (Fe, Zn, Cu, Mn, Kalsiyum karbonat) uygulamaları yapılmıştır. Kompoze gübreye ek olarak verilen mikro elementler yapılan toprak analizleri dikkate alınarak hesaplanmıştır. Doğal kil minerali olan kaolinin % 3 ve % 6’lık dozlarının da denendiği çalışmada, yapılan tüm uygulamaların yaş ve kuru çay verimi üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışma sonucunda, üreticinin çayda kullanmış olduğu gübre miktarı %30 oranında azaltıldığı halde yaprak ve toprak analizleri doğrultusunda uygulanan mikro besin elementlerinin ilavesi ve kaolin uygulamaları ile verim ve kalite kayıplarının yaşanmadığı görülmüştür. Yapılan gübre uygulamaları içerisinde özellikle 70 kg da-1 25-5-10 kompoze gübre + (Kalsiyum Karbonat), ile 70 kg da-1 25-5-10 kompoze gübre + (Fe, Zn, Cu, Mn) ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

çay, kaolin, gübre, verim, kalite, hasat

Destekleyen Kurum

Unilever Sanayi ve Ticaret Türk Anonim Şirketi, İstanbul, Türkiye

Proje Numarası

ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ PROJESİ

Teşekkür

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Unilever San. ve Tic. Türk A.Ş., Omya Madencilik A.Ş. ve Pazar Ziraat Odası işbirliği ile yürütülen bu proje özel sektör işbirliği projesi olup, proje sonucunda elde edilen bulguların yeni araştırmalara vesile olacağına inanıyor, tüm paydaşlara proje süresince verdikleri katkı ve desteklerinden dolayı teşekkür ediyoruz.

Kaynakça

• Anonim. 2019a. Food and Agricultural Commodities Production Database, Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO).
• Anonim. 2019b. ÇAYKUR. Tea Industry Report, Rize
• Anonim. 2020a. Tea Industry Report. Rize Commodity Exchange, Rize
• Anonim. 2020b. Tea in the World. Turkish Ministry of Agriculture and Forestry, Ankara.
• Anonim. 2020c. 2020. Türkiye İstatistik Kurumu Veri Tabanı (TÜİK).
• Aykaç, G., Uzun, M.B., Özçelikay, G. 2014. Sosyal yönüyle çay “Camellia sinensis”. Lokman Hekim Tıp Dergisi, 4 (1): 1-5.
• Boss, C.B. ve Fredeen, K.J. 2004. Concepts, instrumentation and techniques in inductively coupled plasma optical emission spectrometry. PerkinElmer Life and Analytical Sciences, 710 Bridgeport. Avenue Shelton, CT 06484-4794 USA.
• Bouyocous, G.J. 1951. A Recalibration of the hydrometer methods for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal, 43: 434-438.
• Bray R.H. ve Kurtz, L.T. 1945. Determination of total, organic, and available forms of phosphorus in soils. Soil Science, 59(1).
• Bremner, J.M. 1965. Organic forms of nitrogen. “Alınmıştır: Methods of Soil Analysis. (ed) Black, C.A., Madison: American Society of Agronomy, 1238-1255.
• Horuz, A. ve Korkmaz, A. 2006. Farklı sürgün dönemlerinde hasat edilen çayın verimi, azot içeriği ve mineral madde kompozisyonu. Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21 (1): 49-54.
• Kacar, B. 1982. Gübreler ve Gübreleme Tekniği. Ziraat Bankası Kültür Yayınları No: 11, Ankara.
• Lindsay, W.L. ve Norvell, W.A. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, and copper. Soil Science Society of America Journal, 42: 421-428.
• Onurlubaş, E., Gözener, B., Aydemir, A. ve Gençoğlu, H. 2017. Çay tüketim tercihlerinin belirlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(16): 112-122.
• Özkutlu, F., Korkmaz, K., Özenç, N., Aygün, A., Taşkın, B., Şahin, Ö., Burkan, O. ve Kahraman, M. 2015. Ordu ve Samsun yörelerinde fındığın bor beslenme durumunun incelenmesi ve toprak ve yapraktan yapılan bor gübrelemesinin verime etkisinin belirlenmesi. Ulusal Bor Enstitüsü Başkanlığı 2012. Ç0366 nolu Proje Sonuç Raporu (yayınlanmamış).
• Pratt, P.F. 1965. Potassium. Methods of Soil Analysis Part 2. “Alınmıştır: Chemical and Microbiological Properties. (ed) Black, C.A., American Society of Agronomy, Inc., Madison, 1022-1030.
• Richards, L.A. 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. Soil Science: 78 (2): 154 s.
• Şavşatlı, Y., Özcan, A., Çatal, M.İ.Ç., Yurteri, E. ve Seyis, F. 2018. Organik çay tarımında budama yaşı ve diurnal varyabilitenin çay (Camellia sinensis (L.) O. Kuntz) yapraklarının antioksidan aktivitesi üzerine etkisi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2): 163-168.
• Taban, S., Turan, M. A., Soba, M. R., Taşkın, M. B., Balcı, M., Kabaoğlu, A., Özer, S.P., Kalcıoğlu, Z., & Müezzinoğlu, N. 2015. Çay tarımı yapılan toprakların bor durumu ile çay bitkisine uygulanacak bor form ve dozlarının belirlenmesi ve bor verim-kalite ilişkisi. Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) Proje No: 2012.30.06.20.007. Final Raporu, 117 sayfa, Ankara.
• Turan, M., Taban, Suleyman., Balcı, Meriç., Özer, P., Taskin, Mehmet., Soba, M., Kaya, E. 2016. Doğu Karadeniz Bölgesinde Çay Tarımı Yapılan Toprakların ve Çay Bitkisinin Bor Durumları İle Bor Uygulamasının Çayda Yaş Yaprak Verimi Üzerine Etkileri. Doi:10.13140/RG.2.2.11891.94247.
• Taban, S., Özer, P. ve Turan, M.A. 2006. Çay tarımı yapılan toprakların potansiyel beslenme problemleri ve çayda gübre kullanımı, gübre verim-kalite ilişkisi. I. Rize Sempozyumu, 16-17-18 Kasım, Rize, s. 86-93.
• Taban, S., Ozguven, N., Celik, H. ve Katkat, V. 1999. Effect of potassium on macroelements distribution in maize plant grown under salt stress. Dahlia Greidinger International Symposium Nutrient Management Under Salinity and Water Stress, 1-4 March, Hafia-Israel, s. 215-222.
• Taşkın, M.B., Balcı, M., Soba, M.R., Kaya, E.C., Özer, P., Tanyel, G., Kabaoğlu, A., Turan, M.A. ve Taban, S. 2015. Doğu Karadeniz Bölgesinde çay tarımı yapılan toprakların ve çay bitkisinin azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve kükürt durumları. Toprak Su Dergisi, 4 (2): 30-40.
• Urs, F., ve Fischer, A. 1994. Nitrogen metabolism in senescing leaves. Critical Reviews in Plant Sciences, 13 (3): 241-273.
• Walkley, A. ve Black, I.A. 1934. An examination of Degtjareff method for determining soil organic matter and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Science, 37: 29-37.
• Yazıcı, K. 2021. Tea agriculture in Turkey. “Alınmıştır: Current Studies of Fruit Science, (ed) Pakyürek, M., Ankara, Turkey, 281-300.