Üreticilerin Yem Bitkileri Desteğine İlişkin Memnuniyet Düzeyini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Tokat İli Merkez İlçe Örneği

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 143 - 151, 28.01.2023

Merve Ayyıldız Adnan Çiçek

https://doi.org/10.30910/turkjans.1193620

Öz

Tarımsal desteklemelerin etkinliğinin değerlendirilmesinde üreticilerin memnuniyeti önem arz etmektedir. Bu çalışmada üreticilerin kaba yem ihtiyacını karşılamada önemli bir yer tutan yem bitkisi desteklerinden memnuniyet durumu etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ana materyalini 2021 yılında Tokat ili Merkez ilçede yem bitkisi üretimi yapan 80 üreticiden yüz yüze anket yoluyla elde edilen veriler oluşturmaktadır. Elde edilen bulgulara göre desteklerden memnun olan üreticilerin oranı %56.25 olarak belirlenirken, %75.00’nin ise destekleme miktarını yeterli görmediği tespit edilmiştir. Bölgede yem bitkisi üretimi yapma amacı ağırlıklı olarak hayvan yetiştiriciliğinde kaba yem ihtiyacını karşılamaya yöneliktir. Bu nedenle üreticilerin büyük çoğunluğunun desteklemelere bağlı olmaksızın üretim yaptığı gözlenmiştir. Buna karşın yeter destek sağlanması durumunda yem bitkisi üretimini arttıracakları görüşünün hakim olduğu söylenebilir. Üreticilerin memnuniyet düzeyini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde binary logit modelden yararlanılmıştır. Model sonuçlarına göre üreticilerin desteklemelerden memnun olma olasılığının işletmelerde ekilebilir arazi miktarı artışına bağlı olarak yükseldiği belirlenmiştir. Buna karşın işletme ölçeği büyüdükçe ve büyükbaş hayvan varlığı artıkça üreticilerin memnuniyet düzeyinin azaldığı saptanmıştır. Bunun yanında yem bitkileri desteklerine bağlı olarak üretim yapanlar ile yonca ve fiğ ekimi yapanlarda da memnuniyet düzeyinde azalmalar olduğu sonucuna varılmıştır. Üreticilerin yem bitkisi tarımında kalması ve üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması için desteklemelerde iyileştirme ve geliştirmelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda son üç yılda stabil kalan alan bazlı destek miktarlarının maliyetler dikkate alınarak düzenli olarak arttırılmasının, nadas yılı ve ekim nöbetinde yem bitkisi ekimine teşvik edici destek kalemlerinin geliştirilmesinin yem bitkisi üretimini arttırmada etkili olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yem bitkileri, tarımsal desteklemeler, üretici memnuniyeti

Determining the Factors Affecting the level of Satisfaction with the Forage Plant Support of the Producers: The Example of the Central District of Tokat Province

Öz

The effectiveness of agricultural support is related to the satisfaction of the producers. This study determines the factors affecting the satisfaction of producers with forage plant support. The research material consists of data obtained from 80 producers producing forage crops in the central district of Tokat province in 2021. According to the findings, the rate of producers who are satisfied with the support was determined as 56.25%, while 75.00% did not find the amount of support sufficient. However, producers stated that they would increase forage crop production if sufficient support was provided. The binary logit model was used to determine the factors affecting the satisfaction of the producers. According to the results, it was determined that the probability of the producers being satisfied with the support increased depending on the increase in the amount of arable land in the enterprises. However, the satisfaction level of the producers decreases as the scale of the enterprise grows and the presence of cattle increases. Additionally, it was concluded that there was a decrease in the level of satisfaction of those who produce depending on the support of forage crops and those who plant alfalfa and vetch. Improvements and developments are needed to support for the producers to remain in forage crop agriculture and to ensure sustainability in their production. In this context, the amount of field-based support should be increased regularly by considering the costs, and policies that encourage forage planting in fallow year and crop rotation are needed.

Anahtar Kelimeler

Forage crops, agricultural supports, producer satisfaction

Kaynakça

• Aksu, N. ve Dellal, İ. 2016. Afyonkarahisar ilinde yem bitkileri desteğinin büyükbaş hayvancılık faaliyetleri ile ilişkisinin değerlendirmesi. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 26(1): 52-60.
• Altıntaş, G., Altıntaş, A., ve Çakmak, E. 2017. Yem Bitkisi Desteklerinin Yem Bitkisi Üretimine Etkisi (Sivas İli Örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(2): 116-127.
• Anonim, 2021. Yem sektör politika belgesi 2020-2024. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim, 2022. Yem bitkileri üretimi, mevcut durumu ve iklim değişikliği kapsamında alınacak önlemleri değerlendirme” çalıştayı sonuç raporu. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Balabanlı, C., Cirit, Y., Kayacan, S., Bıçakçı, E., ve Yüksel, O. 2016. Yem bitkileri tarımında üretici davranışlarının belirlenmesi: Isparta İli Örneği. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(ÖZEL SAYI-2), 259-264.
• Budak, F., ve Budak, F. 2014. Yem bitkilerinde kalite ve yem bitkileri kalitesini etkileyen faktörler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (1): 1-6.
• Cevheri, A.C., ve Polat, T. 2009. Şanlıurfa'da yem bitkileri tarımının dünü, bugünü ve yarını. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1): 63-76.
• Çelik, A., ve Şahin Demirbağ, N. 2013. Türkiye'de tarımsal desteklemelerin yem bitkileri ekiliş ve üretim üzerine etkisi. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Yayın No: 215. Ankara, 43 s.
• Çiçek, A. ve Erkan, O., 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:12. Ders Notları Serisi No:6, Tokat.
• Gujarati, D. N. 2016. Örneklerle Ekonometri. (Çeviren: N. Bolatoğlu), Ankara: BB101 Yayınları, 595 s.
• Kutlar, A., 2009. Uygulamalı Ekonometri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 440 s.
• Okcu, M. 2020. Türkiye ve Doğu Anadolu Bölgesi çayır-mer’a alanları, hayvan varlığı ve yem bitkileri tarımının mevcut durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(3): 321-330.
• Özer, H., 2004. Nitel Değişkenli Ekonometrik Modeller Teorik Bir Uygulama. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 236 s.
• Sayar, M.S, Anlarsal, A.E. ve Basbağ, M. 2010. Güneydoğu Anadolu bölgesinde yem bitkileri tarımının mevcut durumu sorunları ve çözüm önerileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 14(2): 59-67.
• Şahin, K. ve Yılmaz, İ.H. 2008. Van ili Gürpınar ilçesinde yem bitkileri üretimi ve sorunları üzerine bir araştırma. Journal of Agricultural Sciences, 14(01): 16-22.
• Temel, S., ve Şahin, K. 2011. Iğdır ilinde yem bitkilerinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 21(1): 64-72.
• Yavuz, G., ve Ceylan, İ.C. 2005. Polatlı ilçesinde üreticilerin yem bitkileri üretimine karar verme sürecinde etkili faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(2): 133-138.
• Yavuz, T., Kır, H. ve Gül, V. 2020. Türkiye’de Kaba Yem Üretim Potansiyelinin Değerlendirilmesi: Kırşehir İli Örneği. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(3): 345-352.