Visual Quality Analysis of Diyarbakır Sur District's Historical Buildings and Surroundings

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 1122 - 1133, 12.10.2024

Kübra Yazici , Bahriye Gülgün

https://doi.org/10.30910/turkjans.1487431

Öz

Historical sites are structures, monuments, or areas that carry the traces of the past and hold significant importance in the collective memory of society. The cultural, historical, and architectural value of historic places is important for visual perception. Visual quality analysis aims to assess the physical condition and appearance of these historic places and to identify their conservation and maintenance needs. This analysis plays an important role in the decisions to be taken for the preservation of the place. The parameters that influence visual quality reflect the preservation and maintenance of the place, the visitor experience, the importance of cultural heritage for conservation, tourism and economy, and social awareness. Visual perception of historic places refers to how people perceive these places and how this perception is associated with the historical, cultural, and architectural features of the place. The visual perception of historic places may vary depending on various factors. The visual perception of historic places is important for their preservation, visitor experience and the continuation of cultural heritage. While a positive visual perception of historic places can make them more valuable and important in society, a negative perception can damage their reputation and make it difficult to preserve them. For this reason, the visual perception of historical places is an important factor that should be taken into account in determining conservation and maintenance strategies and in the promotion of places. In this study, thirty historical places in Diyarbakır Sur District were evaluated by 10 experts according to visual quality parameters. As a result, with the scores obtained in the visual perception of historical places, suggestions were made for the protection of these places, their importance in terms of tourism and the continuation of cultural heritage.

Anahtar Kelimeler

Historical place, tourism, visual quality, visual perception, landscape.

Diyarbakır Sur İlçesinin Tarihi Yapı ve Çevresinin Görsel Kalite Analizi

Öz

Tarihi mekanlar, geçmişin izlerini taşıyan ve toplumun belleğinde önemli bir yere sahip olan yapılar, anıtlar veya alanlardır. Tarihi mekanların kültürel, tarihsel ve mimari açıdan büyük değere sahip olmaları görsel algı açısından önemlidir. Görsel kalite analizi, bu tarihi mekanların fiziksel durumunu ve görünüşünü değerlendirerek koruma ve bakım gereksinimlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu analiz, mekanın korunmasına yönelik alınacak kararlarda önemli bir rol oynamaktadır. Görsel kalitede etkili olan paramatlereler mekanın koruma ve bakımını, ziyaretçi deneyimini,kültürel mirasın korunması, turizm ve ekonomi açısından önemini ve toplumsal bilinci yansıtmaktadır. Tarihi mekanların görsel algısı, insanların bu mekanları nasıl algıladıkları ve bu algının mekanın tarihi, kültürel ve mimari özellikleriyle nasıl ilişkilendirildiğini ifade etmektedir. Tarihi mekanların görsel algısı, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Tarihi mekanların görsel algısı, bu mekanların korunması, ziyaretçi deneyimi ve kültürel mirasın devamı açısından önemlidir. Olumlu bir yöndeki görsel algı, tarihi mekanların toplumda daha değerli ve önemli bir konuma sahip olmasını sağlayabilirken, olumsuz bir algı ise mekanların itibarını zedeler ve korunmasını zorlaştırabilir. Bu nedenle, tarihi mekanların görsel algısı, koruma ve bakım stratejilerinin belirlenmesinde ve mekanların tanıtımında dikkate alınması gereken önemli bir faktördür.Bu çalışmada Diyarbakır Sur İlçe’sinde yer alan otuz tarihi mekan 10 uzman kişi tarafından görsel kalite parametrelerine göre değerlendirilmiştir. Sonuç olarak tarihi mekanların görsel algısında elde ettiği puanlamalarla , bu mekanların korunması, turzim açısından önemi ve kültürel mirasın devamı için öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarihi mekan, Turizm, görsel kalite, görsel algı, peyzaj

Kaynakça

• Akten, M., Sunar, C. 2022. Tarihi Çevrelerin Kentsel Mekan Kalitesi Üzerine Etkisi: Gaziantep Bey Mahallesi Örneği. Turkish Journal of Forest Science, 6(1): 1-20.
• Asur, P., Aşur, F. 2020. Gamified Kit That Will Raise Children's Environmental Awareness and Reduce Visual Pollution in Urban Landscapes. International Journal of Scientific and Technological Research, 6(2), 22–28.
• Aykal, D.(2013). Diyarbakir Kiliseleri. Tarih - Kültür – İnanç Kenti Diyarbakır Kitabı.Isbn: 000-000-000-000-0, (Koordinatör Yusuf Kenan Haspolat).
• Aytaş, İ. ve Uzun, S. (2015). Determine visual landscape quality of pedestrian areas in Düzce city center. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 65(1), 11-29.
• Bandarin, F., Oers, R. V. 2012. The historic urban landscape: Managing heritage in an urban century. Willey and Blackwell Publishing.
• Clay, G.R., Smidt R.K. 2004. Assessing the Validity and Reliability of Descriptor Variables Used in Scenic Highway Analysis, Landscape and Urban Planning, 66.
• Culture Portal 2023. Erişim Linki: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/diyarbakir/genelbilgiler (In Turkish)Acesses: December 2023)
• Dal, İ., Kaymaz, I. 2021. Antakya Gazipaşa Caddesi Örneğinin Kentsel Tarihi Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23(2), 433-445.
• Demirbaş Özcan Y., Sezen I., 2023. Tarihi yapı ve çevrelerinin görsel peyzaj kalite analizi: Trabzon kenti örneği. Turkish Journal of Landscape Research, 6 (2), 201-214,
• Demirbaş, Y. 2022. Tarihi Yapı ve Çevrelerinin Görsel Peyzaj Kalite Analizi: Trabzon Kenti Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Erzurum.
• Demircan, H. (2005) Diyarbakır Evleri. Diyarbakır Blogspot.
• Erbay, D. 2020. Kent ve planlama: Kentsel bellek yitimine çare olarak tarihi kentsel peyzaj yaklaşımı. İçinde İ.Dinçer, Z. Enlil (Eds.), Kent ve Planlama (ss. 49-69). YEM yayın.
• Haspolat, Y.K. (2014). Diyarbakir Camileri 3, ISBN: 978-605-9064-03-3. (E Kitap).
• Gündoğan, V. (2013). Tarihi Açıdan Diyarbakır Köşkleri, Tarih - Kültür – İnanç Kenti Diyarbakır Kitabı.Isbn: 000-000-000-000-0, (Koordinatör Yusuf Kenan Haspolat).
• Gülgün, B., Güney, M. A., Aktaş, E., Yazici, K. 2014. Role of Landscape Architect in Interdıscıplinary Planing of Sustainable Cities. Journal of Environmental Protection and Ecology, 15(4), 1877–1880.
• Kapuci, U., Cengiz, C. 2023. Arkeolojik Peyzaj-Turizm Etkileşimi Açısından Kentsel Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği: İznik Kenti Örneği. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 6(1), 186-204.
• Karabudak Ertem, Z., Turgut, H. 2020. Kültürel Peyzaj Planlaması Kapsamında Tarihi Çevrelere Yönelik Kentsel Tasarım Önerileri: Tarihi İspir Kalesi ve İspir Evleri. Journal of the Institute of Science and Technology, 10(3), 2076-2089.
• Karakaş, S. 2007. Diyarbakır Suriçinde’deki Yığma Binaların Afet Potansiyeli Bakımından Değerlendirilmesi. Tmmob Afet Sempozyumu.
• Kiper, T., Korkut, A., Üstün Topal, T. 2017. Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi: Kıyıköy Örneği. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20(3), 258-269. https://doi.org/10.18016/ksudobil.289463
• Koçan, N. 2012. Kütahya-Eskigediz Tarihi Kent Dokusunun Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(1):81-96.
• LLitton Jr, R.B. 1977. River Landscape quality and its assessment. In: Proceedings of the symposium on River Recreation Management and Research. Gen. Tech. Rep. NC-28, Northcentral For. Exp. Stn. US Department of Agriculture, St. Paul, MN, pp. 46- 54.
• Parla, C. (2005). “Diyarbakır Surları ve Kent Tarihi”, ODTÜMFD, 2005/1, Ankara, s. 57- 84.
• Sezik, M. 2018. Kentsel Dönüşüm ( Kentsel Yenilenme) Sürecinde Kent Kimliğinin Önemi Ve Korunması: Diyarbakır Sur Örneği. Düsbed.
• Tülek, B., Atik, M. 2021. Çankırı Kalesi’nin Tarihi Kentsel Peyzaj Yaklaşımı (HUL) ile Değerlendirilmesi. Artium, 9(1), 21-27.
• Yardımcı, S., Sezen, I., Akpınar Külekçi, E. 2019. Tarihi Yapı ve Çevresinin Görsel Kalite Analizi: Diyarbakır Kenti Örneği. II. Uluslararası Mimarlık ve Mühendislik Kongresi, 22-24 Nisan 2019, Marmaris, Türkiye.
• Yazici, K., Gülgün, B. 2019. The Visual Quality Effect of Historical Building Gardens on Urban Texture ın The Sustainable Landscape. Fresenius Environmental Bulletin, 5(2), 3756–3767.
• Yılmaz, B., Aşur, F. 2020. Environmental Value of Housing Gardens on Urban Landscape A Case Study of Tusba Van Detached Home Gardens. International Journal of Scientific and Technological Research, 6(1), 61–73.
• Yücedağ, E., and Oğuz, H. (2022). Tarihi Yapilar İçin Web-Tabanli Bilgi Sisteminin Oluşturulmasi: Diyarbakir Örneği. Turkish Journal Of Forest Science, 6(2), 566-587.
• Yurdagül, H. 2005. Using Content Validity Indices for Content Validity in Scale Development Studies. XIV. National Congress of Educational Sciences, Pamukkale University Faculty of Education, September 28-30, 2005 DENİZLİ, 2005.