Basınçlı Sulama Sistemi Hibe Destek Programından Faydalanan Çiftçilerin Mevcut Durumu: Bingöl ili örneği

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 1218 - 1231, 12.10.2024

Yoldaş Ektiren , Hasan Değirmenci

https://doi.org/10.30910/turkjans.1552688

Öz

Bu çalışma, Bingöl ilinde Tarım ve Orman Bakanlığının 2006 yılında başlattığı basınçlı sulama sistemi
hibe destek programından faydalanan üreticilerin mevcut durumunu değerlendirmek ve sıkça karşılaşılan üretici sorunlarının ortaya konulması amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, Bingöl İl Tarım Müdürlüğünün tarımsal üretimde yüzey sulama yöntemlerini kullanan çiftçilerin alışkanlıklarının değiştirilerek basınçlı sulama yöntemlerinin kullanımının yaygınlaştırılması, tarımsal sulamada verimliliği arttırılması ve uygun sulama tekniklerinin kullanılmasını teşvik etmek amacıyla düzenlediği “Tarımda Tasarruflu Su Kullanımı” adlı eğitime katılan çiftçiler ile yüz yüze yapılan anketlerden sağlanan veriler analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; Ankete katılan çiftçilerin yaşlarının ortalamasının 54.75 olduğu, eğitim düzeyinin yüksek oranda okuryazar olduğu, ortalama tarımla uğraşma süresinin 24.48 yıl ve ailedeki birey sayısı ortalamasının 5.98 kişi olduğu belirlenmiştir. Ankete katılan çiftçilerin tamamı Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)’ne kayıtlıdır. Tarımsal faaliyetler için danışmanlık hizmeti alan çiftçilerin oranı %31, danışmanlık hizmeti almayan çiftçilerin oranı ise %69 olarak belirlenmiştir. Danışmanlık alan çiftçilerin sulama, gübreleme, ilaçlama ve hastalık gibi bütün tarımsal faaliyetler için danışmanlık hizmeti aldıkları sonucuna varılmıştır. Ankete katılan işletmelerde basınçlı sulama yöntemlerinin ortalama 3.52 yıldır uygulandığı belirlenmiştir. Ankete katılan işletmelerin sulama sistemlerinde yüksek oranda tıkanma, aşınma, yıpranma ve sızma sorunlarının birlikte görüldüğü belirlenmiştir. Sonuç olarak, basınçlı sulama sistemlerinin daha etkin bir şekilde kullanılması amacıyla eğitim programları düzenlenmeli ve teknik bilgiler uzmanlar tarafından çiftçilere aktarılmalıdır. İşletmelerde etkili sulama yöntemlerinin kullanılması, ürün verimliliği ve kalitesini artırırken, girdi maliyetlerini de düşürerek çiftçilerin yaşam standartlarını yükseltmesi ve kırsal toplumun yapısını koruması ve sosyal, kültürel sürekliliğin devamı için son derece önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bingöl, Sulama, Basınçlı sulama sistemleri, Sulama problemleri, Tarımda tasarruflu su kullanımı

Current Sıtuatıon Of Farmers Benefıted From Pressurısed Irrıgatıon System Grant Support Program: The Case Of Bıngöl Provınce

Öz

This study was conducted to evaluate the current situation of the producers who benefited from the pressurized irrigation system grant support program initiated by the Ministry of Agriculture and Forestry in 2006 in Bingöl province, and to identify the common problems faced by the producers. The data were obtained from face-to-face surveys conducted with farmers who participated in the "Efficient Water Use in Agriculture" training organized by the Bingöl Provincial Directorate of Agriculture, aiming to promote the use of pressurized irrigation methods by changing the habits of farmers using surface irrigation methods, to increase efficiency in agricultural irrigation, and to encourage the use of appropriate irrigation techniques. According to the research findings, the average age of the farmers surveyed was 54.75, with a high literacy rate. The average farming experience was 24.48 years, and the average family size was 5.98. It was determined that all the farmers surveyed were registered in the Farmer Registration System (FRS). The rate of farmers receiving consultancy services for agricultural activities was 31%, while 69% did not receive any consultancy services. It was found that the farmers who received consultancy services were advised on all agricultural activities, such as irrigation, fertilization, pest control, and diseases. The pressurized irrigation method had been applied in the surveyed farms for an average of 3.52 years. It was also determined that the irrigation systems in these farms frequently experienced issues such as clogging, wear, tear, and leakage. As a result, to ensure the more efficient use of pressurized irrigation systems, training should be organized, and technical information should be provided by experts. The use of effective irrigation methods in farms is crucial not only for increasing product efficiency and quality but also for reducing input costs, thereby improving the living standards of farmers and preserving the structure of rural society while ensuring the continuity of social and cultural sustainability.

Anahtar Kelimeler

Bingöl, Irrigation, Pressurized irrigation systems, Irrigation problems, Economical water use in agriculture

Kaynakça

• Anonim. 2010. The International Commission on Irrigation and Drainage. www.icid.org (Erişim tarihi: 18.09.2024)
• Anonim. 2021. Kırsal kalkınma destekleri kapsamında bireysel sulama sistemlerinin desteklenmesi hakkında tebliğ. (Tebliğ no: 2021/7)
• Ayçiçek, M., & Karakaya, E. (2022). Bingöl İli Kuru Fasulye Üreten İşletmelerin Mevcut Durumu ve Ekonomik Analizi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 129-138. https://doi.org/10.54975/isubuzfd.1172761
• Aydın Eryılmaz, G., Kılıç, O., & Gülser, C. (2022). Sinop İlinde Çiftçilerin Sulama Yöntemleriyle İlgili Tercihleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 209-215. https://doi.org/10.19159/tutad.1077848
• Aydın, B. 2014. Trakya Bölgesinde Faaliyet Gösteren Tarım İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Etkinliklerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, T.C. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ 2014 s. 150
• Aydın, B., Öztürk, O., Özer, S., Çebi, Ü., Özkan, E., 2020. Üreticilerin damla sulama yöntemi üzerine yargılarının karşılaştırmalı analizi: Edirne ili örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(4): 959-971.
• Aydoğdu, M.H., 2020. Çiftçilerin tarımsal sulamalarda su kullanım davranışları üzerine bir araştırma: Şanlıurfa örneklemesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74): 602-610.
• Bayramoğlu, Z. Bozdemir, M. 2018. Dane Mısır Üretiminde Kaynak Kullanım Etkinliğinin Belirlenmesi: Konya İli Örneği. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. ISBN: 978-605-82785-9-2, 1. Basım, Mart 2018, Atlas Akademi, s. 237.
• Bayramoğlu, Z., Ağızan, S., 2018. Sulama sistemlerinin tercihini etkileyen faktörlerin analizi. Uluslararası Su ve Çevre Kongresi, Bildiriler Kitabı, 22-24 Mart, Bursa, s. 1082-1087.
• Çakır A., Karakaya E., Kuzu K. (2014a). Diyarbakır İli Eğil İlçesi Bağcılığının Mevcut Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(4): 490–500.
• Çakır, A., Karaca Sanyürek, N., Karakaya, E., Ay, Ş. (2017). Nusaybin (Mardin) İlçesi Bağcılığı Sorunları ve Çözüm Önerileri. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 34(1), 15-25. https://doi.org/10.13002/jafag975
• Çakır, A., Karakaya, E., Işıkırık, M., Çelik, Maraşlı, R. (2014). Lice (Diyarbakır) İlçesi Üzüm Üreticilerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türk. Doğa ve Fen Dergisi. − Tr. J. Nature Sci. 2014 Vol. 3 No. 2.
• Çakır, A., Karakaya, E., Uçar, K.H. (2015). Mardin İli Savur İlçesi Bağ İşletmelerinin Mevcut Durumu ve Potansiyeli. Iğdır Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Dergisi. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 5(1): 9-19, 2015.
• Çakırlı, C. 2017. Mersin İli Tarsus İlçesi Narenciye İşletmelerinin Sosyoekonomik Analizi. T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. Kahramanmaraş, 2017, s. 70
• Çelik, A., & Karakaya, E. (2017). Bingöl İli Adaklı İlçesi Elma Üreticilerinin Tarımsal İlaç Kullanımında Bilgi Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi ve Ekonomik Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4(2), 119-129. https://doi.org/10.30910/turkjans.307405
• Çolak, YB., Yazar, A., Alghory, A. ve Tekin, S. 2021. Evaluation of crop water stress index and leaf water potential for differentially irri gated quinoa with surface and subsurface drip systems. Irrig Sci 39:81–100. https://doi.org/10.1007/s00271-020-00681-4
• Çoşkun, Z. 2008. Basınçlı Sulama Yöntemleri ve Su Tasarrufu. T.C Çevre ve Orman Bakanlığı, 5. Dünya Su Formu Bölgesel Hazırlık Süreci DSİ Yurtiçi Bölgesel Su Toplantıları, Sulama-Drenaj Konferansı Bildiri Kitabı 10-11 Nisan, 228 s.
• Daş, A., İnci, H., Karakaya, E., Şengül, A. (2014). Bingöl İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine Bağlı Sığırcılık İşletmelerinin Mevcut Durumu. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(3).
• Demircioğlu, M., Çakmak, B. 2016. Ziraat bankası Destekli Basınçlı Sulama Destek Sisteminin Değerlendirilmesi. GOP Ziraat Fakültesi Dergisi, 33, 181-188.
• DSİ. 2015. www.dsi.gov.tr (Erişim tarihi:06.09.2024)
• Doğan, T., Cengil, B., 2019. Çankırı İli Kırsal Kalkınma Yatırımları Kapsamında Basınçlı Sulama Sistemleri Destek Kredilerinin Değerlendirilmesi. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi 5(1): 1-6.
• Duramaz, A.T. 2022. Manisa İli Akhisar ve Saruhanlı İlçelerinde Zeytin Yetiştiriciliği Yapan Çiftçilerin Sulama Alışkanlıklarının Belirlenmesi. T.C. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı Ocak-2022 Konya, s. 71.
• Gence, F. 2019. Kahramanmaraş İlinde Çerezlik Ayçiçeği Üretim Faaliyetinin Ekonomik Analizi. T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Kahramanmaraş, 2019, 51s.
• Gözener, B. 2013. Tr83 Bölgesinde Sığır Yetiştiriciliğine Yer Veren İşletmelerin Ekonomik Analizi ve Teknik Etkinlik. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Hazneci, K. 2015. Şeker Pancarı ve Buğday Tohumluğu Üretiminde Teknik Etkinlik Ve Fiyat Değişkenliğinin İşletme Organizasyonuna Etkisi. T.C. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Samsun, 2015 s.253
• Joshi, D. 2013. A study on farmers’ perception towards usage of drip irrigation system. International Conference at GTU and Parul Group of Institutes, January 23-26, ISBN978-93-820629-12
• Kaçıra, ÖÖ. 2007. Mısır Üretiminde Etkinlik Analizi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Adana.
• Karakaya E, Kızıloğlu S 2022. Elma Üretiminin Ekonomik Analizi: TRB1 Bölgesi Örneği. KSÜ Tarım ve Doğa Derg 25 (3): 589-597. DOI: 10.18016/ksutarimdoga.vi.880521.
• Karakaya, E., & Ayçiçek, M. (2022). Bingöl İli Silajlık Mısır Üretim Faaliyetinin Mevcut Durumu ve Ekonomik Analizi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2), 254-266. https://doi.org/10.33202/comuagri.1177119
• Karakaya, E., & Kızıloğlu, S. (2014). Küçükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Örgütlenme Yapısı Bingöl İli Örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(4).
• Karakaya, E., & Kızıloğlu, S. (2021). TRB1 Bölgesinde Elma Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu (Bingöl, Elâzığ ve Malatya İlleri). Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(2), 470-483. https://doi.org/10.30910/turkjans.888986
• Karakaya, E., Kızıloğlu, S., & Bilgiç, A. (2021). TRB1 Bölgesi’ndeki Elma Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerin Teknik Etkinliğinin Belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 95-104.
• Kaya, N., Çiftçi, N., 2016. Sulama birliklerinin tarımsal sulama işletmeciliğindeki rolü, Konya-Çumra Sulama Birliği örneği. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 5(2): 45-57.
• Keskin, A.H., Bostan Budak, D. 2010. Damla sulama yeniliğinin Yağcı köyü halkına etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (2): 7-10.
• Kılıç Yolal A, Değirmenci H 2020. Basınçlı Sulama Sistemleri Hibe Destek Uygulamalarının Değerlendirilmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Derg 23 (5): 1175-1183. DOI: 10.18016/ksutarimdoga.vi.656052.
• Lorcu, F. (2015). Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Mesci, O., Karlı, B., 2018. Isparta ilinde arazi toplulaştırması yapılan alanlardaki tarım işletmelerinin sosyo-ekonomik analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(1): 106-114.
• Narayanamoorthy, A. 2005. Economics of drip irrigation in sugarcane cultivation: case study of a farmer from Tamil Nadu. Indian Journal of Agricultural Economics, 60(2): 235-248.
• Öztürk, F., Kılıç, H., & Karakaya, E. (2023). Muş İli Buğday Üretiminin Mevcut Durum Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10(1), 116-132. https://doi.org/10.30910/turkjans.1181434
• Saçtı, H. 2016. Domates Üreten İşletmelerde Damla Sulama Sistemlerinin Kullanımı ve Etkileyen Faktörler (Kazova Yöresi Örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Suresh Kumar, D., Palanisami, K. 2010. Impact of drip irrigation on farming system: Evidence from Southern India. Agricultural Economics Research Review, 23: 265-272.
• Şener, S., Yıldırım, M. ve Demirel, K. 2007. Küresel Isınma ve Tarımda Suyun Etkili Kullanımı. 14. Ulusal Su Mühendisliği Sempozyumu, Gümüldür- İzmir
• T.C. Bingöl Valiliği. Bingöl İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Bingöl Orman İşletme Müdürlüğü, Bingöl Kadastro Müdürlüğü, İl/İlçe/Belde Belediyeleri, Harita Genel Müdürlüğü, 2021.
• T.C. Bingöl Valiliği. Bingöl İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Bingöl Orman İşletme Müdürlüğü, İl/İlçe/Belde Belediyeleri, Harita Genel Müdürlüğü, 2021.
• T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. 2021. Meteoroloji Genel Müdürlüğü.
• Tanriverdi, Ç., Atilgan, A., Degirmenci, H. ve Akyuz, A. 2017. Comparison of Crop Water Stress Index (CWSI) and Water Deficit Index (WDI) by Using Remote Sensing (RS). Commission of Technical Rural Infrastructure, Nr III/1/2017, Polish Academy of Sciences, Cracow Branch, PP. 879-894.
• TÜİK, 2021.T.C. Bingöl Valiliği/Bingöl İl Tarım ve Orman Müdürlüğü/Tarımsal Altyapı ve Arazi Değerlendirme Şube Müdürlüğü.
• Ulu Ö, Engindeniz S, Özden A, 2016. İzmir'de Bamya Üretiminde Girdi Kullanım Etkinliğinin Analizi, Tarım Ekonomisi Dergisi Cilt:22 Sayı:2 Sayfa:69-76
• Vanoğlu, M. 2022. Ova Sulama Birliği Üyesi Çiftçilerin Sosyo-Ekonomik Faaliyet Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Sulama Birliğine Yaklaşımları. T.C. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Aralık- 2022 Konya, s. 141.
• Yılmaz, B., & Topak, R. (2024). Türkiye’de Uygulanan Basınçlı Sulama Yöntemleri Destek Programının Ankara İli İçin Etki Değerlendirmesi. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 11(3), 835-848. https://doi.org/10.30910/turkjans.1453605