ARNAVUTLUK’TA TÜRKÇE ÖĞRETİMİ, DİLİN İÇ VE DIŞ FORMLARINDAKİ GÖZLEMLERE DAYANARAK

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1 - Cilt: 2 Sayı: 1, 10 - 16, 04.06.2016

Adriatik Derjaj

Öz

Her dil kendi sözdizimsel yapısına göre, belirli dilsel görüşünü, diğer dillerden farklı olarak ifade eder. Bütün dillerin kendilerine has veya özel, kavrama ve düşünme tarzları vardır. Diğer yandan ise cümle kurmak için dilin kendine özgün yapılara başvurulur. Farklı dillerin sözcükleri aynı kavramı gösterseler bile hiçbir zaman gerçekten eşanlamlı değildirler. Dil öğrenimini yavaşlatan ve dolayısıyla öğretimini zorlaştıran en büyük etkenlerden birisi de bütün dillerin özel bir dünya görüşünün ve iç düşünme yapısının olmasıdır. Aynı zamanda, dillerin çeşitli oluşları yalnızca onlardaki öğelerin, göstergelerin, seslerin çeşitli olmasından kaynaklanmaz. Dünya görüşlerinin çeşitliliği de dillere ayrı bir karakter verir, onları çeşitli yapar. Bir insanın yabancı bir dil öğrenmesi, onun için yeni ve onun için farklı dış bir düşünme sistemine girmesi demektir. Arnavutça ve Türkçe de şüphesiz bu kuralın dışında değildir. Üstelik Türkçe zengin çokanlamlılığıyla bambaşka bir dünya. Bildirmizde, Arnavutça ve Türkçe arasındaki dil ilişkisinden doğan birliktelik dünya görüşünün türkçe öğretimini nasıl kolaylaştırdığını ortaya çıkarmaya ve sözdizimsel yapılarındaki farklılıklarından yaşanan zorluklar ve çözüm önerileri üzerinde durmaya çalışacagız

Anahtar Kelimeler

Dilin İç ve Dış Formu, Sözdizimi, Deyimbilim, Türkçe, Arnavutça

TURKISH TEACHING IN ALBANIA, BASED ON OBSERVATIONS OF INNER AND OUTER FORMS OF LANGUAGE

Öz

According to its syntactic structure each language, refers certain linguistic views unlike other languages. All the languages have their own understanding and thinking styles. On the other hand to establish a simple sentence language is resorted to its original structure. Even the words of the different languages shows the same concept although they are never really synonymous. One of the most reasons who slows and makes difficult the language learning phenomena, is the fact that languages have own world views and structure of the internal thinking. At the same time, the variety of languages it does not consists only in the differences of the items, indicators, sounds est. The diversity of world views gives a different character of the language, and makes them various. Learning a new language, means entering in a new and a different thinking system. Albanian and Turkish undoubtedly don’t have exception in this rule. Moreover, the Turkish which is rich in polysemy has a completely different world. In this article, first we will try to show the differences on syntactic level between Turkish and Albanian and difficulties on understanding the specified structures of them, and second, we will try to show, how makes the unified word view between this languages more easier the teaching process of Turkish.

Anahtar Kelimeler

Internal and External form of language, Syntax, Phraseology, Turkish, Albanian

Kaynakça

• Akarsu, B. (1998). W. Von Humboldt‟ta Dil-Kültür Bağlantısı. İstanbul: İnkılap Kitabevi, s. 64.
• Akarsu, B. (1998). W. Von Humboldt’ta Dil-Kültür Bağlantısı, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Aksan, D. (1995). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, TDK, Ankara.
• Banguoglu, T. (2007). Türkçenin Grameri, TDK, Ankara.
• Bauman, Z. (2015). Sosyolojik Düşünmek, Ayrıntı Yayınları, Istanbul.
• Chomsky, N. (2001). Dil ve Zihin, Çev. Ahmet Kocaman, Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Derjaj, A. (2015). On Albanian Turkish Borrowings From Domestic Life And Related Phraseology. ANAS Alb- Shkenca, 9-10, Makedonya.
• Derjaj, A. (2010). Arnavutça Türkçe Dil İlşkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 991-996.
• Derjaj, A. (2014). Arnavutçadaki Türkçe kökenli deyimlerin sınıflandırlıması. Dialogue Between Balkan Languages, UT. Arnavutluk.
• Derjaj, A. (2007). Rreth Drejtshkrimit të turqizmave dhe emrave vetjakë me origjıne turke. 40 vjetori i konsultës së Prishtinës, Kosova.
• Ergin, M. (1998). Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul.
• Gencan, T. N. (1975). Dil Bilgisi, TDK Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
• Gramatika e Gjuhës Shqipe 2. (2002). (Sintaksa). Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë.
• Günay, D. (2003). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Historia e popullit shqiptar. (2004). V. III Akademia e Shkencave Tirane.
• Jackendoff, R. (1994). Patterns in the Mind, Language and Human Nature. USA: BasicBooks
• Jackendoff, R. (1998). Linguaggio e natura umana, Bologna, İtalya.
• Martin, L. (1986). Eskimo Words for Snow: A Case Study in the Genesis and Decay of an Anthropological Example. American Anthropologist, LXXXVIII.
• Polisi, M. (2006). Leksiku İslam, Pjesë përbërëse e leksikut të shqipes. Terminologjia İslame, ASHAK, Prishtinë.
• Rifat, M. (2005). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları–2 /Temel Metinler, İstanbul, YKY, 2.Baskı, Ankara.
• Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri, Multilingual Yayınları, İstanbul.
• Shkurtaj, G. (2003). Kahe dhe dukuri të kulturës së gjuhës shqipe, Tiranë.
• Slobin, D. (1996). From Thought and Language to Thinking for Speaking in: J. Gumperz, S. Levinson (a cura di), Rethinking Linguistic Relativity, USA: Cambridge.