Türkiye Sosyal Güvenlik Harcamalarının Kapsamı ve Finansman Yapısı

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 11 - 27, 30.01.2020

Ferhat Bolukçu

Öz

Küresel kriz, demografik değişim ve ekonomik
şoklar karşısında sosyal güvenlik kurumlarının varlıklarını sürdürebilmeleri
zorlaşmaktadır. Sosyal güvenliğe ayrılan kaynakların optimal kullanılması,
harcamaların gelir-gider dengesinin sağlanması ve sosyal güvenlik fonlarının
verimliliklerini maksimum seviyelere çıkarmak için hiç kuşkusuz iyi konumlanmış
kurumlara ihtiyaç duyulmaktadır. Sosyal sigorta sistemi ile bütün vatandaşların
yararlanabileceği şekilde kapsamlı bir genel sağlık sigortasının oluşumu sağlanılmalıdır.
Ayıca her ülke iktisadi ve sosyal gelişimine uygun finansal yöntemleri
benimseyerek sosyal güvenlik hizmetlerini kesintisiz bir şekilde sağlamalıdır. Bununla
beraber bireyin asgari düzeyde yaşamını sürdürmesine yönelik olarak sosyal
güvenlik sigorta teşkilatının sağlanması Türkiye özelinde ve bütün dünya
ulusları için büyük bir önem taşımaktadır. Bu amaçla, sosyal güvenlik kavramı,
Türkiye’de sosyal güvenlik harcamalarının genel durum analizi, sağlık ve sosyal
koruma harcamaları ile sosyal güvenliğin finansmanı hakkında önemli tespitlerde
bulunulması hedeflenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal güvenlik harcamaları, Finansman yöntemi, Türkiye

Scope and Financing of Social Security Expenditure of Turkey

Öz

In the face of
global crisis, demographic change and economic crises, it becomes difficult for
social security institutions to maintain their existence. There is no doubt
that well-established institutions are needed to optimize the use of resources
allocated to social security, to ensure the income-expenditure balance of
expenditures and to maximize the efficiency of social security funds. In this
context, the number of passive insured per active insured should be reduced and
the financial balance of social security institutions should be maintained. The
formation of a comprehensive general health insurance system should be ensured
so that all citizens can benefit through the social insurance system. In
addition, each country should adopt financial methods appropriate to its
economic and social development and provide social security services without
interruption. This compilation, highlights the financial repercussions of
social security expenditures and public health expenditures in Turkey and the
issues related to the financing and financing model of the Turkish social
security system and was written to provide an overview of literature in the
relevant field.

Anahtar Kelimeler

Health Costs, Financing, Social Security, Turkey

Kaynakça

• KAYNAKLAR1. Yurdadoğ, Volkan. (2017) Sosyal Güvenlik ve Yeniden Gelir Dağılımına Etkisinin Teorik Çerçevede Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:26,Sayı:1 s. 254-2692. Dilik, S. (1992). Sosyal Güvenlik, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.3. Dilik, S. (1991). Sosyal Güvenlik, Ankara.4. Talas, Cahit (1997). Toplumsal Ekonomi. 7. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.5. Arpa, T., Kolçak, M. (2017). Türkiye ve OECD Ülkelerinde Sosyal GüvenlikHarcamaları. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,5(3), 653.6. ILO, Erişim adresi: www.ilo.org7. Gökçeoğlu, Ş. (2015). İnsan Hakları Perspektifinden Sosyal Güvenlik Hakkının Anlamı Ve Kapsamı. (VII. Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.8. Taşçı, Faruk (2010), Sosyal Politikalarda Sosyal Yardım, Nobel yayınları, İstanbul.9. DODURKA, B. Z. (2014), “Türkiye’de Merkezi Devlet Eliyle Yapılan Sosyal Yardımlar Çalışma Raporu”, Aralık.10. Korkusuz Refik ve Suat UĞUR, Sosyal Güvenlik Hukukuna Giriş, Ekin Yayınevi, Bursa, 2010.11. Duygulu E., Pehlivan P. (2004), “Sosyal Güvenlik Kurumlarının Kaynak Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Sosyal Güvenlik Kurumlarının Kaynak Sorunları ve Çözüm Önerileri içinde: Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması, Ankara: Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayınları, Yayın No:17.12. Acar, İ.A., Kitapcı, İ. (2008). Sosyal Güvenliğin Demografik Boyutu: Türkiye’deki Emeklilik Sistemindeki Değişim. Maliye Dergisi, 154, 77-98.13. Myers, R.J. (1996). The Proposals of the Advisory Council on Social Security: Not Only Undesirable but Also Impossible of Enactment, VI. The Proposals of the Advisory Council on Social Securi O, The Old-Age Crisis-Actuarial Opportunities: The 1996 Bowles Symposium.14. Billig, A., and Ménard, J.D. (2013). Actuarial balance sheets as a tool to assess the sustainability of social security pension systems, International Social Security Review, 66 (2), 31-52.15. ALPER Yusuf (2011), “Sosyal Güvenlik Reformu ve Finansmanla İlgili Beklentiler”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Haziran 2011, Cilt 1, Sayı 1, Sayfa 7-4716. Kırmızı, E., Hüseyinli, N. (2019). Sosyal Güvenlik Hakkının Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme. Çalışma ve Toplum, 2, 1226.17. Alper, Y. (2015). VII. Sosyal İnsan Hakları Uluslararası Sempozyumu. Sosyal Güvenlik Hakkı ve Sosyal Güvenliğin Finansmanı, Denizli.18. TÜİK19. TÜİK, Haber Bülteni Erişim Adresi:http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBu ltenleri.do?id=2762220. TÜİK Sosyal Koruma İstatistikleri, 2017, https://www.haberler.com/sosyal-koruma- istatistikleri-aciklandi-11575971-haberi/21. 2016 Yılı Genel Faaliyet Raporu, 62 https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/04/107 412016-genel-faaliyet-raporupdf.pdf22. 2018 Yılı Genel Faaliyet Raporu, 51 http://www.sbb.gov.tr/wp- content/uploads/2019/06/2018-Genel- Faaliyet-Raporu.pdf23. SGK portal, Erişim adresi: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/ku rumsal/kurumumuz24. Sağlık Bakanlığı. (2004). OECD Sağlık Hesapları Sistemine Göre Türkiye Ulusal Sağlık Hesapları 1999-2000. Refik Saydam Hıfzısıhha Merkez Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Yayın No: SB-HM-2004/08.Ankara: İ. Aygül Ofset.25. Atalan, A. (2018). Türkiye Sağlık Ekonomisi İçin İtatistiksel Çok Amaçlı Optimizasyon Modelinin Uygulanması. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi,(1), 1- 18. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/download/article- file/41407626. OECD, (2016) Health spending. Retrieved from OECD Data: https://data.oecd.org/healthres/healthspend ing.htm15.27. TÜİK, 2017 Erişim Adresi: https://www.haberler.com/sosyal-koruma- istatistikleri-aciklandi- 11575971- haberi/28. Ke, X., Saksena, P. ve Holly, A. (2011). The Determinants of Health Expenditure: A Country-Level Panel Data Analysis. World Health Organisation, Working Paper, December.29. ILO, (2011). Social Securitty for Social Justice and A Fair Globalization, International Labour Office, Geneva, 184s.30. ARICI, K. ve ALPER, Y. 2013. Sosyal Güvenlik, Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir, s.258.31. YAZGAN, T., 2011. İktisatçılar İçin Sosyal Güvenlik, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, s.502.32. Cural, M. (2016). Türk Sosyal Güvenlik Sisteminin Mali Yapısı Ve Sisteme Yapılan Bütçe Transferlerinin Ekonomik Yansımaları Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:21, Sayı:2, (693- 706).33. Çelikoğolu, İ. (1994). Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Finansman Yöntemleri ve Türkiye Uygulaması, DPT Uzmanlık Tezi, Nisan, Ankara.34. DİLİK, 2004. “Sosyal Güvenliğin Finansmanında Yansıma Olayı-Primler ve Devlet Katkıları”, Kamu-İş. İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 7 (4), ss.39-62.35. Talas, C., 1976. Sosyal Ekonomi, İmge Kitabevi, Ankara, 727s.36. BROWN, R.L. (2008). “Optimal financing of social security pension schemes and its design Competing views of social security pension design and its impact on financing”, Technical Seminar for Social Security Actuaries and Statisticians, Limassol, Cyprus, ss. 1-8.37. Baylan, M. (2014). Sosyal Güvenlik Harcamalarının Gelir Dağılımı Üzerine Etkisi, (Doktora Tezi) Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/te zSorguSonucYeni.jsp38. Özmen, Z. (2017). Avrupa’da Sosyal Güvenlik Sisteminin Finansmanı: Farklı Refah Devletleri Üzerine Bir İnceleme. Karabük Üniversitesi Sosyal Enstitüsü Dergisi 7 (2), 600-620.39. Binhan, E.Y. (2006). “Türk Sosyal Güvenlik Sistemi: Krizler ve Arayışlar” (Proje Koordinatör, Esfender Korkmaz), Sosyal Güvenlikte Yeni Yaklaşım: Bireysel Emeklilik, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2006-21.40. BOYACIOĞLU, N., ÖÇAL, M. (2018) Sosyal Güvenlik Hizmetlerinin Finansman Yöntemleri: Türkiye’de Ve Dünyada Sosyal Güvenliğin Finansmanına Kısa Bir Bakış Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt:10 (26). 1-14.41. Egeli, H. ve Özen, A. (2009). Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sisteminin Yeniden Yapılandırılmasına Yönelik Reform Sürecinin Değerlendirilmesi, Mevzuat Dergisi, 12(142). http://www.mevzuatdergisi.com/2009/10a/ 01.htm (Erişim Tarihi, 31 Ekim 2014)42. Plamondon, P., Drouin, A., Binet, G., Cichon, M., McGillivray, W.R., Bédard, M., Perez Montas. H. (2002) Quantitative Methods in Socıal Protection Series, Actuarial practice in social security, International Labour Office, Geneva.