AŞAĞI GÜLBAHÇE KÖYÜ (TUNCELİ-PERTEK) HALI DOKUMA ÖRNEKLERİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 11, 18 - 33, 15.12.2017

Eylem Güzel

Öz

Bu çalışmada, Tunceli-Pertek İlçesi Aşağı Gülbahçe Köyü’nde bulunan halı örnekleri ele

alınmıştır. Araştırmada; halı ve Aşağı Gülbahçe Köyü konusunda bilgi verildikten sonra

örnek resimler ve çizimleri ile katalog oluşturulmuştur. Ayrıca yörede tespit edilen halı

örnekleri ile Anadolu’nun çeşitli yörelerinde yapılan halılar arasındaki benzerlikler üzerinde

de durularak konunun geniş bir çerçeveden değerlendirilmesi yapılmıştır.

Dokuma sanatı açısından zengin bir coğrafya olan Anadolu, her yörede, özgün ve bazen

de benzerlikleriyle ön plana çıkan dokuma ürünleriyle dikkat çekmektedir. Bu coğrafyada

dokuma konusunda zengin örneklere sahip kentlerden biri de Tunceli’dir. Kentte dokumanın

gelişiminde yaylak- kışlak yaşam tarzı gösteren Şavak Aşiretinin varlığı etkili unsurlardan

biridir. Dokuma konusunda dikkatleri üzerine çeken Şavak köylerinden biri, eski adı Kurmes

olan Aşağı Gülbahçe Köyü’dür. Köyde yapmış olduğumuz incelemeler sonrasında elde

edilen halı örneklerinin, sedir, yan, taban ve yastık gibi değişik formlarda dokunduğu

görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tunceli, Aşağı Gülbahçe Köyü, halı, dokuma, el sanatları

Kaynakça

• Acar, Belkıs (1975). Kilim ve Düz Dokuma Yaygılar, İstanbul: Ak Yayınları. Aksoy, Elif (2011). Şavak Havlı ve Havsız Kirkitli Dokumaları, (Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi), İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Alantar, Hüseyin (2007). Motiflerin Dili, İstanbul: Yorum Yayıncılık. Aliyeva, Minara (2012). “Ahıska Türklerinde Halı Kültürü” Arış, Halı, Düz Dokuma, Kumaş, Giyim, Kuşam ve İşleme Sanatları Dergisi, Sayı, 8, Kasım, (Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma (Kilim-Cicim-Zili-Sumak) Sempozyumu (01-04 Kasım Alanya) Özel Sayısı 4. , 16-25. Aslanapa, Oktay, (1987). Türk Halı Sanatının Bin Yılı, İstanbul: Eren Yayıncılık ve Kitapçılık. ---------------. (1997). “Türk Halı Sanatının Tarihi Gelişmesi”, Arış, Halı, Düz Dokuma, Kumaş, Giyim, Kuşam ve İşleme Sanatları Dergisi, Sayı, 3, Aralık, 25-27. Deniz, Bekir (1985). “Geçmişten Günümüze Halıcılık”, Türk Halı Sanatı I. Bilim, Birlik, Başarı, S.46, İzmir, 18-32. ---------------. (2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları, İstanbul: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Diyarbekirli, Nejat, (1984) “Pazırık Halısı”, Türk Dünyası Araştırmaları, Türk Halıları Özel Sayısı, Sayı 32, İstanbul, 1-8. Erbek, Mine, (2002). Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri, Ankara: T.C.Kültür Bakanlığı Yayınları. Gültekin, Ahmet Kerim, (2013)“Kültürel Kimliklerin Çeşitleri bağlamında Özgün Bir Örnek: “Şavak Aşireti”, Antropoloji, Sayı: 26, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi, 130-156. Güzel, Eylem- Kulaz, Mehmet, (2016).“Tunceli-Çemişgezek- Doğan Köyü Halı Dokuma Örnekleri”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Aralık 2016 20(4): 1321- 1335 Karacağ, Abdullah, (2011) “Karapınar (Konya) Yöresi Göbekli Halıları”, Arış, Halı, Düz Dokuma, Kumaş, Giyim, Kuşam ve İşleme Sanatları Dergisi, Sayı, 5, Mart, ( Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma (Kilim-Cicim-Zili-Sumak) Sempozyumu (01-04 Kasım Alanya) Özel Sayısı 1. , 72-87. Karpuz, Emine, (2012). “ Lâdik (Konya) Halıcılığının Günümüzdeki Durumu” Arış, Halı, Düz Dokuma, Kumaş, Giyim, Kuşam ve İşleme Sanatları Dergisi, Sayı, 7, Mart, ( Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma (Kilim-Cicim-Zili-Sumak) Sempozyumu (01-04 Kasım Alanya) Özel Sayısı 3. , 42-73. Kırzıoğlu, Neriman, (t.y.). Doğu Yöresi Halıları, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. -----------Görgünay (2001). Altaylardan Tuna Boyuna Türk Dünyasında Ortak Yanışlar (Motifler), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları Kutlu, M. Muhtar, (1987). Şavaklı Türkmenlerde Göçer Hayvancılık, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları:84. Türkmen, Nalan. (2001), Orta Asya Türkmen Halıları İle Tarihi Anadolu-Türk Halılarının Ortak Özellikleri, Ankara : Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı. Yetkin, Şerare, (1991). Türk Halı Sanatı, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları. 2. Baskı.