TARİHSELCİ VE YORUMSAMACI YAKLAŞIM IŞIĞINDA “SULTAN/ ÜRYAN HIDIR/HIZIR” SÖYLENCESİ ÜZERINE DÜŞÜNCELER

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 7, 7 - 19, 15.12.2015

Ahmet Kerim Gültekin

Öz

Bu makalede, Dersim Aleviliğinin önemli bir boyutunu oluşturan söylencelerden bir

örnek ele alınmaktadır. Yerel sözlü kültürün önemli öğelerinden birisi olan Sultan Hıdır

söylencesinin antropolojik perspektiften irdelenmektedir. Kolektif hafızanın günümüzde

yaşattığı temel kimlik belirteçlerinden hareketle, Dersim Aleviliğinin oluşum dönemindeki

bir tarihsel kesite dair sembolik-yorumsamacı yaklaşım temelinde düşünceler

geliştirmek hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dersim, Alevilik, Antropoloji, Sözlü Kültür, Mit, Söylence

Kaynakça

• Bahadır, İbrahim (der.) 2003. Bilgi Toplumunda Alevilik. Bielefeld Alevi Kültür Merkezi Yayınları: Bielefeld. Bates, Daniel G. 2013. 21. Yüzyılda Antropoloji - İnsanın Doğadaki Yeri. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul. Birdoğan, Nejat. 1992. “Anadolu Alevi Ocaklarının Kuruluşu, İşlevleri, Yayılmaları”, IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri. Ankara, s. 5 - 17 Bozarslan, Hamit. 2005. “Araştırmanın Mitosları ya da Aleviliğin Tarihsel ve Sosyal Bir Olgu Olarak Değerlendirilmesinin Zorunluluğu Üzerine”. Kırkbudak – Anadolu Halk İnançları Araştırmaları Dergisi. Sayı: 1, s. 5 – 20. Bruniessen, Martin Van. 1992. Kürdistan Üzerine Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları. Bruniessen, Martin Van. 2004. Türklük Kürtlük Alevilik – Etnik ve Dinsel Kimlik Mücadeleleri. İstanbul: İletişim Yayınları. Bulut, Faik. 2002. Kürt Dilinin Tarihçesi. İstanbul: Berfin Yayınları. Danık, Ertuğrul. 2006. Öteki Tanrılar – Alevi ve Bektaşi Mitolojisi. İmge Kitabevi: Ankara. Deniz, Dilşa. 2012. Yol/Re: Dersim İnanç Sembolizmi – Antropolojik Bir Yaklaşım. İstanbul: İletişim Yayınları. Gezik, Erdal ve Özcan, Mesut (der.) 2013. Alevi Ocakları ve Örgütlenmeleri. Ankara: Kalan Yayınları. Gezik, Erdal. 2004. Alevi Kürtler. Kalan Yayınları: Ankara. Gültekin, Ahmet Kerim. 2014. “Dört Dağa Sığmayan Kent: Dersim Üzerine Ekonomi Politik Yazılar”, Praksis, Sayı: 34 (2014/1), s.183 – 187. Gültekin, Ahmet Kerim. 2010. Tunceli’de Sünni Olmak – Ulusal ve Yerel Kimlik Öğelerinin Tunceli Pertek’te Etnolojik Tetkiki. İstanbul: Berfin Yayınları. Gültekin, Ahmet Kerim. 2005. “Beyşehir Gölü Havzasından Tunceli Dağlarına, İnsan Toplumsallığının İzdüşümü Olarak, Söylenceler Üzerine Bir Deneme”, Kırkbudak – Anadolu Halk İnançları Araştırmaları Dergisi. Ankara, s. 75 Gültekin, Ahmet Kerim. 2004. Tunceli’de Kutsal Mekân Kültü. Kalan Yayınları: Ankara. Melikoff, Irene vd. (der.) 1998. Anadolu Aleviliği ve Pir Sultan Abdal. Öteki Matbaası: Ankara. Ocak, Ahmet Yaşar. 1997. Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menakıbnameler. Türk Tarih Kurumu: Ankara. Ocak, Ahmet Yaşar. 2002. Türk Sufiliğine Bakışlar. İletişim Yayınları: İstanbul. Okan, Murat. 2004. Türkiye’de Alevilik. İmge Kitabevi: Ankara. Olsson, Tord, Elisabeth Özdalga ve Cathariana Raudvere (ed.) 1996. Alevi Identity – Cultural, Religious and Social Perspectives.Swedish Research Institute in İstanbul Transactions: İstanbul. Şenel, Alâeddin. 2009. Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi. İmge Kitabevi Yayıncılık: Ankara.