SOSYOLOJİK BAĞLAMDA FİTNESS SPORUNUN BEDEN ALGISI ÜZERİNE ETKİSİ: BURSA ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 56 - 79, 31.12.2021

Murat Durmaz , Ali Kemal Özcan

Öz

Günümüzde beden medya, pazarlama ve reklamcılık gibi tüketimin yönlendirici araçları etkisiyle çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Spor, geniş kitlelere ulaşıp yerel bir aktivite olmanın dışına çıkarak kitlesel ve küresel bir ekonomik güç haline gelmiştir.
Bu anlamda fitness, sosyo-kültürel, ekonomik, eğitim, yaş ve diğer kişisel özellikleri ne olursa olsun bütün bireylere hizmet veren kentsel mekanlardır.
Bu çalışma, sosyolojik bağlamda fitness sporunun beden algısı üzerine etkisi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu bağlamda Bursa ilinde belirlenen fitness merkezlerinde, kişisel bilgi formu, beden algısı ölçeği uygulanarak 118 katılımcının katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada nicel veri toplama yöntemi kullanılarak elde edilen bulgular sosyolojik kuramlar bağlamında değerlendirilmiştir.
Katılımcılar için bedenin dışarıdan görünümü, yarattığı algı ve bireye fayda sağlaması açısından önem taşıdığı, katılımcıların verdiği cevaplar doğrultusunda ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Beden, Beden Sosyolojisi, Beden Algısı, Tüketim Kültürü, Fitness

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Akkaya, C. (2015). Yaşam bağlamında spora yönelen bireylerin sosyo-ekonomik durumları: Antalya'da spor merkezlerinde sosyolojik bir araştırma, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Alagül, Ö. (2004). Farklı spor branşlarındaki sporcuların atılganlık ile beden algısı ilişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Altıntaş, A., Aşçı, F. H. (2005). “Fitnes uzmanlarının bedenlerine yönelik algıları”, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3, ss. 101-104.
• Aydın, Y. (2015). Alkol ve madde bağımlılığında beden algısı, benlik saygısı düzeyleri ve sosyal fobi görülme sıklığı: karşılaştırmalı bir çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Babal, A.F. (2015). Egzersiz yapan bireylerde beslenme durumu ve supleman kullanımının araştırılması, Doktora Tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme. Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Baudrillard, J. (2013). “En güzel tüketim nesnesi: Beden”, Tüketim toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Benzer, D. (2019). Fitness alanındaki kişisel antrenörlerin Instagram'daki bedensel sermaye sunumlarının Bourdieu ve Goffman'ın yaklaşımı çerçevesinde değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Canatan, K. (2016). “Medeniyet değişimi nefis terbiyesinden beden terbiyesine”, Beden sosyolojis, ed. Kadir Canatan, Açılım Kitap, İstanbul.
• Çelik, S. (2018). Geleneksel ve modern değerler bağlamında beden algısı ve tüketim, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Dever, A. (2013). Endüstriyel futbol ve taraftarlık: Kayseri ili örneği, Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Eke, N.P. (2013). Bedene müdahalenin bir yolu olarak moda ve medyada sunulan beden algısı, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ekmekçi, Y., Ekmekçi, R., İrmiş, A. (2013). “Küreselleşme ve spor endüstrisi”, Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4 (1), ss. 91-117.
• Ertan, C. (2017). Dövmeli bedenler: Bir beden sosyolojisi kitabı, Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin tarihi. (Çev.: Hülya Uğur Tanrıöver). Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Genç, S.Z., Eryaman, M. Y. (2008). “Değişen değerler ve yeni eğitim paradigması”, Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), ss. 89-102.
• Gündoğan, F. (2006). Sirozlu hastaların beden imajı ve benlik saygılarının değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Hovardaoğlu, S. (1993). “Vücut algısı ölçeği”, Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1 (1), ss. 26-27. Kalafat, T., Kıncal, R. Y. (2006). “Üniversite öğrencilerinin beden memnuniyeti düzeyleri ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 8: ss. 23.
• Kara, Z. (2016). “Beden sosyolojisinden ölüm sosyolojisine interdisipliner bir yaklaşım”, Beden sosyolojisi, ed. Kadir Canatan, Açılım Kitap, İstanbul, ss. 23-45.
• Karagöz, N. Karagün, E. (2015). “Profesyonel sporcuların beden imajı üzerine betimsel bir çalışma”, Sport Sciences, 10 (4), ss. 34-43.
• Karakuş, İ.G. (2016). Kronik hastalığı olan bireylerde beden algısı ve benlik saygısının değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Keskin, B. (2018). Estetik operasyon geçirmiş bireylerde beden algısı ve sosyal kaygı arasındaki ilişki, Yayınlanmamış doktora tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Kıvrak, B. (2008). Diyaliz ve Renal Transplantasyon hastalarında beden imaj algısının kişilerarası ilişkiler açısından incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Kızılelmas Mezarcı, F. (2018). Kadınların spor yapmasında toplumsal beden algısının etkisi: Düzce örneklemi, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Koca, C., Bulgu, N. (2005). Spor ve toplumsal cinsiyet, genel bir bakış. Spor Bilimleri. Academia, ss. 5.
• Kuru, E., Baştuğ, G. (2008). “Futbolcuların kişilik özellikleri ve bedenlerini algılama düzeylerinin incelenmesi”, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6 (2), ss. 95-101.
• Merdinoğlu, A. (2017). Aerobik egzersize bağlı yetişkin kadın ve erkek bireylerde beden algısı ve benlik saygısı değerlerinin araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Nar, M. Ş. (2015). “Küreselleşmenin tüketim kültürü üzerindeki etkisi: Teknoloji tüketimi”, Journal of International Social Research, 8 (37), ss. 18-20.
• Nazlı, A. (2009). “Sosyolojik bakışın eşiğindeki beden”, Toplumbilim Dergisi, 24, ss. 61-68.
• Öngören, B. (2015). “Sosyolojik açıdan sağlıklı beden imgesi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 34, ss. 25-45.
• Öztürk, B.N. (2016). “En güzel tüketim nesnesi: Beden”, In Congress Book, ss. 461-469.
• Pınar, R. (2002). “Obezlerde depresyon, benlik saygısı ve beden imajı: Karşılaştırmalı bir çalışma”, Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6 (1), ss. 30-41.
• Prichard, I., Tiggemann, M. (2008). “Relations among exercise type, self-objectification, and body ımage in the fitness centre environment: The role of reasons for exercise”, Psychology of Sport And Exercise, 9 (6), ss. 855-866.
• Pulur, A., Üstün, E., Karabulut, E. O. (2009). “Üniversiteli üst düzey halkoyunları sporcuların sigara ve alkol kullanımlarının bedenlerini algılama düzeylerine etkisi”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (3), ss. 833-850.
• Secord, P.F., Jourard, S.M. (1953). “The appraisal of body-cathexis: Body-cathexis and the self”, Journal of Consulting Psychology, 17 (5), ss. 343-347.
• Sağıroğlu, İ., Ayar, H. (2017). “Fitness ve crossfit merkezlerine rekreatif egzersiz amaçlı katılımda etkili olan motivasyon faktörlerinin incelenmesi”, Uluslararası Anadolu Spor Bilimleri, (3), ss. 175.
• Sümer, S. Z. (2009). Tarih içinde görünürlükten, kadınların tarihine: Amerikan kadın romanında feminist bilinç ve politika, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Swingewood, A., Akınhay, O. (2014). Sosyolojik düşüncenin kısa tarihi, Agora Yayınevi, İstanbul.
• Şahin, A. (2018). “Spor salonuna giden yetişkinlerin sosyal fiziki kaygı düzeylerinin incelenmesi”, Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 1 (1), ss. 14-26.
• Şişman, N. (2006). Emanetten mülke/ kadın, beden. Siyaset İz Yayıncılık, İstanbul.
• Uğurlu, O. (2019). Fitness merkezlerinde egzersiz yapan bireylerin fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Ulusoy, M. D. (2012). “Post-yapısalcılık: Micheal Foucault ve Jacques Derrida”, Çağdaş sosyoloji kuramları. AÜ Yayınları, Eskişehir, ss. 130.
• Yetim, G. (2014). Boş zaman ilgileniminin boş zaman tatmini ve sadakati üzerine etkisi: Eskişehir'deki fitness merkezleri üzerine araştırma, Yüksek Lisan Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yılmaz, Ş. (2009). Plastik ve Rekonstrüktif cerrahi hastalarında Preop ve Postop dönemde beden imajı ve benlik saygısının değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Yorulmaz, M., Kurutçu, Ş. (2019). “Vücut algısı ve sosyal görünüş kaygısı ilişkisinin incelenmesi”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6 (2), ss. 195-208.
• Yüksel, M. (2014). “Cinsiyet ve spor”, Tarih Okulu Dergisi, 7 (19), ss. 663-684.
• http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr, (20 Ağustos 2020)