Beden Eğitimi Dersinde Çocuklarda Algılanan Nedensellik Odağı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması (Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması)

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 28 - 38, 27.06.2023

Ali Haydar Serin , Elif Nilay Ada

https://doi.org/10.32706/tusbid.1174950

Öz

Bu araştırmanın amacı, beden eğitimi ve spor dersinde öğrencilerin güdülenme nedenlerini belirlemek için geliştirilmiş olan Çocuklarda Algılanan Nedensellik Odağı Ölçeği (Perceived Locus of Causality-Child Version) çocuk formunun geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmasının örneklemini Mersin ilinden araştırmanın amacına uygun olarak “amaçlı örnekleme” tekniği ile seçilen 5, 6 ve 7. sınıflar düzeyinde öğrenim gören yaşları 10 ile 13 arasında değişen 246 kız (Xyaş=11.65, Ss=0.94) ve 232 erkek (Xyaş=11.74, Ss=0.90) toplam 478 (Xyaş=11.69, Ss=0.92) öğrenci oluşturmuştur. Katılımcılara “Kişisel Bilgi Formu” ve “Çocuklarda Algılanan Nedensellik Odağı Ölçeği” uygulanmıştır. 13 maddeli 5 boyutlu ölçeğin yapı geçerliği Doğrulayıcı Faktör Analizi ile test edilmiştir. Birinci düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucunda elde edilen uyum iyiliği değerleri (x2 (168.02)/df (56)=3; RMSEA=.065; NNFI= .96; CFI= .97; GFI=.95) önerilen beş faktörlü modelin veri ile uyumlu ve kabul edilebilir olduğunu göstermiştir. İçsel güdülenme boyutu için .83, özdeşimle düzenleme boyutu için .78, içe yansıtılmış düzenleme boyutu için .78, dışsal düzenleme boyutu için .71 ve güdü yoksunluğu (güdülenmeme) boyutu için .80 iç tutarlık katsayıları elde edilmiştir. Elde edilen değerler neticesinde Çocuklarda Algılanan Nedensellik Odağı Ölçeğinin algılanan nedensellik odağını ölçmek adına geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi, Hür İrade Kuramı, Algılanan Nedensellik Odağı

Adaptation of Perceived Casuality Focus Scale in Children in Physical Education Lesson to Turkish (Validity and Reliability Study)

Öz

The purpose of this research is to conduct the validity and reliability study of the Perceived Focus of Causality-Child Version Scale, which aims to determine the motivation reasons of students in physical education and sports lessons. The sample of the validity and reliability study consists of a total of 478 students (Xage=11.69, Sd=0.92), 246 girls (Xage=11.65, Sd=0.94) and 232 boys (Xage=11.74, Sd=0.90), aged between 10 and 13 who study at the 5th, 6th and 7th grades, first selected by “Purposive Sampling” technique in accordance with the purpose of the research from Mersin city.“Personal Information Form" and “Perceived Causality Focus in Children Scale” were applied to the participants. The construct validity of the 13-item which have 5-dimensions were tested with Confirmatory Factor Analysis. Goodness of fit values obtained as a result of first level DFA (x2 (168.02)/df (56)=3; RMSEA=.065; NNFI= .96; CFI= .97; GFI=.95) have showed that the proposed five-factor model is compatible with the data and is acceptable. For intrisic motivation dimension .83, for identified regulation dimension .78, for introjected regulation dimension .78, for external regulation dimention .71, for amotivation dimention .80 internal consistency coefficients were obtained. As a result of the values obtained, it has been revealed that the Perceived Casuality Focus Scale in Children a valid and reliable measurement tool in order to measure the perceived causality focus.

Anahtar Kelimeler

Physical Education, Self Determination Theory, Perceived Focus of Causality

Kaynakça

• Aşçı, F. H. ve Erturan İlker, G. (2018). Algılanan öğretmen geribildirimi ve güdüsel iklimin beden eğitimi ve spor derslerinde zevk alma ve güdülenme üzerine yordayıcı etkisi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi / OMU Journal of Education Faculty, 37(2), 123-138.
• Başoğlu, B. (1995). Ankara ili devlet liselerinde görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki sorunları üzerine bir araştırma, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çapık, C., Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: güncellenmiş rehber. FNJN Florence Nightingale Journal of Nursing, 26(3), 199-210.
• Daşdan Ada, E. N., Aşçı, F. H., Kazak Çetinkalp., F. Z. ve Altıparmak, M. E. (2012). Durumsal güdülenme ölçeği’nin (DGÖ) beden eğitimi ders ortamı için geçerlik ve güvenirliği. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, X(1), 7-12
• Ersöz, G. (2011). Egzersize katılım güdüsü, sürekli optimal performans duygu durumu ve sosyal fizik kaygı düzeyinin egzersiz davranış basamağına ve fiziksel aktivite düzeyine göre irdelenmesi, (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Guay, F., Vallerand, R. J. ve Blanchard, C. (2000). On the assessment of situational intrinsic and extrinsic motivation: The situational motivation scale (SIMS). Motivation and Emotion, 2(43), 175-213.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemler. Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar
• Hagger, M. S., Chatzisarantis, N. L. D., Hein. V., Pihu, M., Soos, I. ve Karsai, I. (2007). The perceived autonomy support scale for exercise settings (PASSES): Development, validity, and cross-cultural invariance in young people. Psychology of Sport and Exercise, 8(5), 632-653.
• Hair, J. F., Risher, J.J., Sarstedt, M. ve Ringle, C. M. (2019). When to use and how to report the results of PLS-SEM. European Business Review, 31(1), 2-24.
• Hünük, D. (2006). Ankara ili merkez ilçelerindeki ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının sınıf düzeyi, öğrenci cinsiyeti, öğretmen cinsiyeti ve spora aktif katılımları açısından karşılaştırılması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• International Test Commission (ITN). (2018). Guidelines for translating and adapting tests. International Journal of Testing, 18(2), 101–134
• John Wang, C. K., Chatzisarantis, N. L. D., Spray, C. M. ve Biddle, S. J. H. (2002). Achievement goal profiles in school physical education: Differences in Self-Determination, sport abilitybeliefs, and physical activity. British Journal of Educational Psychology. 72, 433-445.
• Kline, R. B. (2013). Exploratory and confirmatory factor analysis, Içinde Y. Petscher ve C. Schatsschneider, (Ed.), Applied quantitative analysis in the social sciences (171-207). New York: Routledge.
• Nunnally, J. C. ve Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). New York. NY: McGraw-Hill, Inc.
• Özenç Uçak, N. (2010). Bilgi: Çok yüzlü bir kavram. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 705-722.
• Pannekoek, L., Piek, J. P. ve Hagger, M. S. (2014). The children’s perceived locus of causality scale for physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 33(2), 162-185.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları. 3(6), 49-74.
• Şahin, A. (2004). Yönetim kuramları ve motivasyon ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 523-547.
• Xiang, P., Bruene, A. ve McBride, R. E. (2004). Using achievement goal theory to assess an elementary physical education running program. Journal of School Health, 74(6), 220-225.