Lise Öğrencilerinin Fiziksel Aktivitelere Katılımını Engelleyen Faktörlerin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 44 - 58, 29.06.2024

Halil İbrahim Akyayla , Pelin Gönkek , Volkan Unutmaz

https://doi.org/10.32706/tusbid.1493839

Öz

Araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin fiziksel aktivitelere katılımını engelleyen faktörlerin belirlenerek; yaş, cinsiyet, sınıf, lise türü, sporcu geçmişi ve spor sıklığı değişkenleri açısından analiz edilmesidir. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’de öğrenim gören lise öğrencileri oluştururken, örneklemini Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı’na ait İzmir ili Bornova ilçesindeki 2022-2023 Eğitim Öğretim yılında öğrenim gören 1389 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, “Lise Öğrencilerinin Fiziksel Aktivitelere Katılımını Engelleyen Faktörler Ölçeği” ile demografik verilere ilişkin kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizi için çalışmada temel alınan değişkenlere ilişkin betimsel istatistikler, iki bağımsız grup arasındaki farkın anlamlılığını belirlemek için bağımsız T-testi, üç veya daha fazla bağımsız değişken gruplar arasındaki farkın anlamlılığı için ise Tek Yönlü Varyans Analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularında lise öğrencilerinin fiziksel aktiviteye katılımını engelleyen faktörlerin başında, aile faktörünün geldiği görülürken yaş, cinsiyet, sınıf, lise türü, sporcu geçmişi ve spor sıklığı değişkenleri açısında farklılıklar ortaya çıkmıştır (* p<.05; **p<,01). Bu çalışma ile lise öğrencilerinin fiziksel aktivitelere katılmasını engelleyen etmenlerin belirlenmesini sağlarken aynı zamanda lise öğrencilerinin fiziksel aktiviteye katılımlarını arttırabilme konusunda alınabilecek öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite Katılımı, Fiziksel Aktivite Engelleri, Lise Öğrencileri

Etik Beyan

Bu çalışma Helsinki bildirgesi ile uyumludur. Çalışma için Ege Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği kurulundan 30.11.2022 tarihli ve 12/03 karar sayısı ile etik kurul izni alınmıştır.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Investigation of High School Students' Barriers to Participation in Physical Activities According to Various Variables

Öz

The purpose of this research is to determine the factors that barrier high school students from participating in The aim of this study is to determine the factors that prevent high school students from participating in physical activities and to analyze them in terms of age, gender, grade, high school type, athletic background and frequency of doing sports. Quantitative research method was used in the study. The population of the research consists of high school students studying in Turkey, and the sample consists of 1389 high school students studying in Bornova district of Izmir province under the Ministry of National Education of the Republic of Turkey in the 2022-2023 academic year. In the study, the “Factors Preventing High School Students' Participation in Physical Activities Scale” and a personal information form regarding demographic data were used as data collection tools. In the analysis of the data, descriptive statistics were used for the variables based on the research, independent T-test was used to determine the significance of the difference between two independent groups, and One-Way ANOVA test was used to determine the significance of the difference between three or more independent variable groups. In the findings of the study, family factor was found to be the main factor preventing high school students from participating in physical activity, while differences emerged in terms of age, gender, grade, high school type, athlete background and frequency of doing sports (* p<.05; **p<,01). This study helps determine the factors that prevent high school students from participating in physical activities, while also providing suggestions for increasing the participation of high school students in physical activity.

Anahtar Kelimeler

Participation in Physical Activities, Physical Activity Barriers, High School Students

Kaynakça

• Adak, S. ve Yüksel, M. F. (2021). Lise öğrencilerinin akademik öz yeterlik ve fiziksel aktivitelere katılımını engelleyen faktörlerin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 507-519.
• Allison, K. R., Dwyer, J. J. and Makin, S. (1999). Perceived barriers to physical activity among high school students. Preventive Medicine, 28(6), 608-615.
• Alpar, R. (2010). Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik: Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle. Detay Yayıncılık.
• Ayan, S. ve Ergin, M. (2017). Özel gereksinimli bireylerin fiziksel aktivite programlarına katılımlarını engelleyen faktörlerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(25).
• Aydoğan, H. ve Kurt, H. (2023). Lise Öğrencilerinin Benlik Saygıları ile Beden Eğitimi ve Spor Dersine İlişkin Tutumları. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(2), 641-652.
• Bay, Ü. S. ve Yılmaz, E. (2021). Ruhsal Bozukluklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersizin Etkileri ile İlgili Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 437-447.
• Bayir, I. ve Eskiler, E. (2023). Dijital oyun bağımlılığında fiziksel aktivite tutum ve davranışları ile kişisel özelliklerin rolü. Journal of ROL Sport Sciences, 4(4), 1237-1251.
• Blair, S. N. and Morris, J. N. (2009). Healthy hearts—and the universal benefits of being physically active: physical activity and health. Annals of Epidemiology, 19(4), 253-256.
• Bonett, D. G. ve Wright, T. A. (2015). Cronbach's alpha reliability: Interval estimation, hypothesis testing, and sample size planning. Journal of Organizational Behavior, 36(1), 3-15
• Boufous, S., Finch, C. and Bauman, A. (2004). Parental safety concerns–a barrier to sport and physical activity in children?. Australian and New Zealand journal of public health, 28(5), 482-486.
• Cengiz, C. and Tılmac, K. (2018). High school students’ exercise-related stages of change and physical activity self-efficacy. Eurasian Journal of Educational Research, 18(73), 59-76.
• Cengiz, Ş. Ş. ve Delen, B. (2019). Gençlerde fiziksel aktivite düzeyi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 110-122.
• Cheng, M., Wang, S., Wang, Y., Zhang, R. And Qin, L. (2023). Physical activity reduces internet addiction among “post-00” college students: The mediating role of coping styles. Frontiers in Psychology, 13, 1052510.
• Coşkun, A. ve Karagöz, Ş. (2021). Adölesan Dönemdeki Çocuklarda Obezite Sıklığı, Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının İncelenmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 63-72.
• Çalışkanoğlu, Ş. (2018). İmam-hatip lisesi öğrencilerinin sorun ve beklentileri (Çorum örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çorum.
• Çelik, T. (2020). İnternet Bağımlılığı Sosyal Uyum İlişkisi: İlköğretim örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dambros, D. D., Lopes, L. F. D. and Santos, D. L. D. (2011). Perceived barriers and physical activity in adolescent students from a Southern Brazilian city. Revista Brasileira de Cineantropometria & Desempenho Humano, 13, 422-428.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2022, 5 Kasım). Physical activity Erişim adresi:. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity.
• Ekti̇ri̇ci̇oğlu, C., Arslantaş, H. ve Yüksel, R. (2020). Ergenlerde çağın hastalığı: Teknoloji bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29(1), 51-64.
• Emir, E., Küçük Kılıç, S., Gürbüz, B. ve Öncü, E. (2022). Türk kadınlarının serbest zaman aktivitelerine katılımı: engeller ve kolaylaştırıcılar. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 14(1), 69-78.
• Erdem, H. R., Sayan, M., Gökgöz, Z. ve Ege, M. R. (2021). Yaşlılarda fiziksel aktivite: Derleme. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 16-22.
• Esatbeyoğlu, F. (2016). Yeti yitimi olan gençler için fiziksel aktivitenin önemi. Journal of Exercise Therapy & Rehabilitation, 3.
• Esatbeyoğlu, F. ve Karahan, B. G. (2014). Engelli bireylerin fiziksel aktiviteye katılımlarının önündeki engeller. Spor Bilimleri Dergisi, 25(2), 43-55.
• Eskiler, E., Küçükibiş, F., Gülle, M. and Soyer, F. (2016). The cognitive behavioral physical activity questionnaire: A study of validity and reliability Bilişsel Davranışçı Fiziksel Aktivite Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 13(2), 2577-2587.
• Farias Júnior, J. C. D., Lopes, A. D. S., Mota, J. and Hallal, P. C. (2012). Prática de atividade física e fatores associados em adolescentes no Nordeste do Brasil. Revista de Saúde Pública, 46, 505-515.
• Gonzalez, N. I. V., Kee, J. Y., Palma, M. A. and Pruitt, J. R. (2024). The relationship between monetary incentives, social status, and physical activity. Journal of Behavioral and Experimental Economics, 108, 102155.
• Gordon-Larsen, P., Griffiths, P., Bentley, M. E., Ward, D. S., Kelsey, K., Shields, K. and Ammerman, A. (2004). Barriers to physical activity: qualitative data on caregiver–daughter perceptions and practices. American Journal of Preventive Medicine, 27(3), 218-223.
• Gürsel, N., Güzel, P. ve Yıldız, K. (2019). Kadınların rekreasyonel faaliyetlere katılımında motivasyon ve engelleri ile ilgili durum tespiti; Manisa ili örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 10(2), 164-174.
• Irmak, A. Y. Ve Erdoğan, S. (2016). Digital game addiction among adolescents and young adults: A current overview. Turkish Journal of Psychiatry, 27(2), 1-10.
• İlhan, A. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal destek ile fiziksel aktivite düzeylerini arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Batman.
• Kanatsız, D. ve Gökçe, H. (2020). Ergenlerin fiziksel aktiviteye katılım durumuna göre beden memnuniyeti ve sosyal görünüş kaygı düzeylerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1863-1870.
• Kapıkıran, N. A. (2008). Başarı sorumluluğunun ve başarı kaygısının psikopatolojik belirtilerle ilişkisinin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 140-149.
• Kargün, M., Togo, O. T., Biner, M. ve Pala, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 61-72.
• Kılıç, S. K. 2020. Lise öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısı ve fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu ilişkisi. International Journal of Active Learning, 5(2), 69-85.
• Leech, N., Barrett, K. and Morgan, G. A. (2013). SPSS for İntermediate Statistics: Use and İnterpretation. Routledge.
• Lindo, J. M., Swensen, I. D. and Waddell, G. R. (2012). Are big-time sports a threat to student achievement?. American Economic Journal: Applied Economics, 4(4), 254-274.
• Martínez-Sánchez, S. M., Martínez-Sánchez, L. M., andMartínez-García, C. (2024). Gender differences in barriers to physical exercise among university students studying physical activity and sports sciences. Health Education Journal, 00178969231226383.
• Martins, J., Marques, A., Sarmento, H. And Carreiro da Costa, F. (2015). Adolescents’ perspectives on the barriers and facilitators of physical activity: a systematic review of qualitative studies. Health Education Research, 30(5), 742-755.
• Mullis, R. L., Graf, S. C. and Mullis, A. K. (2009). Parental relationships, autonomy, and identity processes of high school students. The Journal of Genetic Psychology, 170(4), 326-338.
• Özbek, S. ve Yoncalık, O. (2019). Lise öğrencilerinin fiziksel aktivitelere katılımını engelleyen faktörler ölçeğinin geliştirilmesi FİZAKEFÖ. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(19), 171-215.
• Özdoğru A. A. (2018). Çocuk ve ergenlerin okul dışı zamanlarda spor aktivitelerine katılımı. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 86-101.
• Pehlivan, Z. (2009). Spora katılan çocuklara yönelik ailelerin beklentileri, çocuklarda gözlenen davranış değişimleri ve spora katılımın önündeki engeller. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 69-76.
• Piggin, J. (2020). What is physical activity? A holistic definition for teachers, researchers and policy makers. Frontiers in Sports and Active Living, 2, 72.
• Rhodes, R. E., Janssen, I., Bredin, S. S., Warburton, D. E. and Bauman, A. (2017). Physical activity: Health impact, prevalence, correlates and interventions. Psychology & Health, 32(8), 942-975.
• Sarı, S. Ç., Ceylan, A. ve Yaman, Ç. (2020). Çocuk sağlığı ve fiziksel aktivite ilişkisi. Multidisipliner Bakış, 289.
• Satman, M. C. (2018). Fiziksel aktivite: Bilinenin çok ötesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 158-178.
• Süzük, E. ve Akınci, T. (2022). Lise öğrencilerinin akran zorbalığına maruz kalma düzeylerini yordayan değişkenlerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 62-79.
• Tannehill, D., MacPhail, A., Walsh, J. and Woods, C. (2015). What young people say about physical activity: the Children's Sport Participation and Physical Activity (CSPPA) study. Sport, Education and Society, 20(4), 442-462.
• Tavazar, H., Erkaya, E., Yavaş, Ö., Zerengök, D., Güzel, P. ve Özbey, S. (2016). Lise eğitimi alan genç erişkinlerin fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi arasındaki farklılıklarının incelenmesi (Manisa ili örneği). International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 1), 496-510.
• Topp, R. V. (1988). The Effect of Relaxation Exercises or Physical Exercise on Test Anxiety in Undergraduate Students. The Ohio State University.
• Ulukan, M. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin fiziksel aktiviteye katılım motivasyonları ve sürekli umut düzeylerinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 202-218.
• Ünal, D. (2018). Ergenlerde davranış problemleri ve yaşam doyumunun anne baba tutumlarına göre incelenmesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yeşilfidan, D. (2016). Obezite açısından riskli ergenlere verilen olumlu sağlık davranışları geliştirme eğitiminin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve fiziksel aktivite üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Yılmaz, E. B., Bilgin, E. ve Demirhan, G., (2017). Üniversite Öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi . 15. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresine Sunulmuş Bildiri.
• Yılmaz, N. (2023). Lise öğrencilerinin fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu ile katılım engellerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.