Türkiye’de COVID-19 Pandemisi Yönetimi ve Sağlık Politikası Stratejileri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 54 - 65, 31.08.2021

Elif İşlek , Yonca Özatkan , M. Kardelen Bilir Uslu , Hakan Oğuz Arı , Hüseyin Çelik Hasan Hüseyin Yıldırım

Öz

Salgın hastalıklar özellikle pandemiler sağlık sistemi ve diğer sektörler üzerinde büyük bir baskı oluşturması sebebiyle karar vericiler için en zorlu mücadele alanlarından biridir. Tarihte birçok pandemi ile karşılaşan insanlık son olarak 2019 yılının Aralık ayında Çin’de başlayan COVID-19 pandemisi ile mücadele etmek durumunda kalmıştır. Küresel boyutta yaşanan COVID-19 pandemisine maruz kalan ülkeler çok çeşitli önlem, politik karar ve stratejileri uygulamaya koymuşlardır. Bu çalışmada Türkiye’de COVID-19 pandemisi süresince sağlık sistemi bağlamında alı-nan önlemler, salgına yanıtta kullanılan politik stratejiler sekiz ana başlık altında incelenerek değerlendirilmiş ve ileriye yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Pandemi,, Sağlık politikası, Pandemi stratejileri, Covid-19

Kaynakça

• Ali, S. A, Baloch M., Ahmed, N., Ali, A. A., & Iqbal, A. (2020). The outbreak of coronavirus disease 2019 (COVID-19) - An emerging global health threat. Journal of Infection and Public Health, 13(4), 644-646.
• Ağartan, T. (2020). Cracks in COVID-19 treatment reveal need to bolster primary care. The Conversation. (https://theconversation.com/cracks-in-COVID-19-treatment-reveal-need-to-bolster-primary-care-135413, Erişim tarihi: 22.04.2020).
• Alp Meşe, E. (2020). COVID-19 in the caspian region: ımplications for health policy. Presentation in Caspian Policy Center Zoom Meeting.
• Anadolu Ajansı. (2020a). Türkiye’nin Koronavirüsle Mücadelesine Bilim Kurulu Yön Veriyor. (https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/turkiyenin-koronaviruslemucadele-politikasina-bilim-kurulu-yon-veriyor/1777215, Erişim tarihi: 24.03.2020).
• Anadolu Ajansı. (2020b). Milli Eğitim Bakanı Selçuk: Uzaktan Eğitim 30 Nisan’a Kadar Devam Edecek. (https://www.aa.com.tr/tr/egitim/milli-egitim-bakani-selcukuzaktan-egitim-30-nisana-kadar-devam-edecek/1779414, Erişim tarihi: 27.03.2020).
• Aubrey, A. (2020). Who’s hit hardest by COVID-19? why obesity, stress and race all matter. NPR. (https://www.npr.org/sections/healthshots/2020/04/18/835563340/whos-hit-hardest-by-COVID-19-why-obesitystress-and-race-all-matter, Erişim tarihi: 18.04.2020).
• BBC. (2020). Coronavirus: The Hospital Built in a Matter of Days. (https://www.bbc. com/news/in-pictures-51280586, erişim: 02.02.2020).
• Biten, AA. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık İnsangücü Politikaları. Türkiye Sağlık Politikaları Zirvesi 2021: COVID-19 Pandemisi ve Sağlık Politikaları. TÜSEB Türkiye Sağlık Politika-ları Enstitüsü. 24-25 Mart 2021.
• Buck, T. (2020). Germany’s coronavirus anomaly: high ınfection rates but few deaths. Financial Times. (https://www.ft.com/content/c0755b30-69bb-11ea-800d-da70cff6e4d3, erişim: 20.04.2020).
• Cesari, M., & Proietti, M. (2020). COVID-19 in Italy: ageism and decision-making in a pandemic. Journal of the American Medical Directors Assocition, 21(5), 576.
• Chazan, G. (2020). Oversupply of Hospital Beds Helps Germany to Fight Virus. Financial Times. (https://www.ft.com/content/d979c0e9-4806-4852-a49abbffa9cecfe6,erişim: 12.04.2020).
• Cumhuriyet Gazetesi (2021). Sağlık Çalışanlarının Covid-19'a Yakalanma Oranları Açıklandı. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/saglikcilarin-covid-19a-yakalanma-oranlari-aciklandi-koronadan-olen-74-kisiden-1i-saglikci-1816420, erişim: 13.07.2021.
• Dünya Gazetesi. (2020). https://www.dunya.com/kose-yazisi/o-solunum cihazinin-seri-uretimine-saglik-bakanligi-damgayi-vuruyor/465908, Erişim tarihi: 27.05.2020.
• Dyer, O. (2020). COVID-19: Black people and other minorities are hardest hit in the US. BMJ. (https://doi.org/10.1136/bmj.m1483, Erişim tarihi: 18.04.2020)
• Ferguson, N.M., Laydon, N., Nedjati-Gilani, G. & (2020). Impact of non-pharmaceutical ınterventions (NPIs) to reduce COVID-19 mortality and healthcare demand. London: Imperial College COVID-19 Response Team. (https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/Imperial-College, Erişim tarihi: 25.04.2020).
• Hagemann, H. (2020). New Survey Highlights Racial Disparities In The Coronavirus Pandemic. NPR. (https://www.npr.org/sections/coronavirus-liveupdates/2020/04/14/834466606/new-survey-highlights-racial-disparities-inthe-coronavirus-pandemic, Erişim tarihi: 24.04.2020).
• Köş, M. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecin-de Sağlık Hizmetleri Sunumu Politikaları. Türkiye Sağlık Politikaları Zirvesi 2021: COVID-19 Pandemisi ve Sağlık Politikaları. TÜSEB Türkiye Sağlık Politikaları Enstitüsü. 24-25 Mart 2021.
• Özlü, T. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Hizmetleri Sunumu Politikaları. Türkiye Sağlık Politikaları Zirvesi 2021: COVID-19 Pan-demisi ve Sağlık Politikaları. TÜSEB Türkiye Sağ-lık Politikaları Enstitüsü. 24-25 Mart 2021.
• Sharma, A., Borah, S. B., & Moses, A. C. (2021). Responses to COVID-19: the role of governance, healthcare infrastructure, and learning from past pandemics. Journal of Business Research, 122, 597-607.
• Lai, C.C., Wang, C.Y., Wang, Y.H., Hsueh, S., & Hsueh, P. (2020). Global epidemiology of coronavirus disease 2019: disease ıncidence, daily cumulative ındex, mortality, and their association with country healthcare resources and economic status. International Journal of Antimicrobial Agents, 55(4), 105946.
• Li, J.Y., You, Z., Wang, Q., Zhou, Z.J., Qiu, Y., Luo, R., & Ge, X.Y. (2020). The epidemic of 2019 novel-coronavirus (2019-nCoV) pneumonia and in-sights for emerging infectious diseases in the future. Microbes and Infection. 22(2), 80-85.
• Patent Effect. (2020). https://www.patenteffect.com/ Erişim tarihi: 28.05.2020.
• Pueyo, T. (2020). Coronavirus: learning how to dance. Medium. (https://medium. com/@tomaspueyo/coronavirus-learning-how-to-dance-b8420170203e, Erişim tarihi: 20.04.2020).
• Rothan, H., & Byrareddy, S.N. (2020). The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease (COVID-19) outbreak. Journal of autoimmunity, 109, 102433.
• Saglietto, A., D’Ascenzo, .F, Zoccai, G.B., & Ferrari, G.M.D. (2020). COVID-19 in Europe: the Italian lesson. The Lancet. 395 (10230): 1110-1111.
• Sağlık Bakanlığı. (2018). Bulaşıcı Hastalıklar ile Mücadele Rehberi, 2018/22Genelgesi. (https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/27034,bulasicihastaliklarek39189df2-1e9b-4866-8c87-919b02695fd5pdf.pdf?0, Erişim tarihi: 05.04.2020).
• Sağlık Bakanlığı. (2021). Covid-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu. https://covid19asi.saglik.gov.tr/ Erişim tarihi: 12.07.2021.
• Sağlık Bakanlığı. (2020). Basın Açıklamaları. (https://www.saglik.gov.tr, Erişim tarihi: 11.03.2020-30.04.2020).
• Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2020). Yayınlanmamış Sağlık İstatistikleri, Ankara.
• Sanayi Gazetesi. (2020). http://www.sanayigazetesi.com.tr/uretim/yerlifirmalardan-tani-kiti-h21681.html, Erişim tarihi: 28.05.2020.
• Shaw, R., Kim, Y., & Hua, J. (2020). Governance, technology and citizen behavior in pandemic: Lessons from COVID-19 in East Asia. Progress in Disaster Science, 6, 100090.
• Smith, J.C., & Medalia, C. (2015). Health Insurance Coverage in the United States: 2014 Current Population Reports Health Insurance. U.S. Department of Commerce Economics and Statistics Administration. (https://www.census.gov/content/dam/Census/library/publications/2015/demo/p60-253.pdf, Erişim tarihi: 02.04.2020).
• Sun, S., Zhen, Y.K., & Pan, X.X. (2020). China Empowers Internet Hospital to Fight Against COVID-19. Journal of Infection. (https://doi.org/10.1016/j.jinf.2020.03.061, Erişim tarihi: 14.04.2020).
• Şahin, İ. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecin-de Sağlık Yönetimi Politikaları. Türkiye Sağlık Politikaları Zirvesi 2021: COVID-19 Pandemisi ve Sağlık Politikaları. TÜSEB Türkiye Sağlık Politika-ları Enstitüsü. 24-25 Mart 2021.
• Şahin, S. K. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Turizmi Politikaları. Türkiye Sağlık Politika-ları Zirvesi 2021: COVID-19 Pandemisi ve Sağlık Politikaları. TÜSEB Türkiye Sağlık Politikaları Ens-titüsü. 24-25 Mart 2021.
• Şimşek, A. (2020). COVID-19: More Recovered in Germany Than Still Infected. Anadolu Agency. (https://www.aa.com.tr/en/europe/COVID-19-morerecovered-in-germany-than-still-infected/1801865, Erişim tarihi: 12.04.2020).
• Tartak, J.C., & Khidir, H. (2020). Opinion: U.S. Must Avoid Building Racial Bias Into COVID-19 Emergency Guidance. NPR. (https://www.npr.org/sections/healthshots/2020/04/21/838763690/opinion-u-s-must-avoid-building-racial-biasinto-COVID-19-emergency-guidance, Erişim tarihi: 21.04.2020).
• Tekin, A. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Hizmetleri Sunumu Politikaları. Türkiye Sağlık Politikaları Zirvesi 2021: COVID-19 Pandemisi ve Sağlık Politikaları. TÜSEB Türkiye Sağ-lık Politikaları Enstitüsü. 24-25 Mart 2021.
• Topaloğlu, S. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Yönetimi Politikaları. Türkiye Sağlık Politikaları Zirvesi 2021: COVID-19 Pandemisi ve Sağlık Politikaları. TÜSEB Türkiye Sağlık Politika-ları Enstitüsü. 24-25 Mart 2021.
• Tosyalı, H. ve Sütçü, C. (2016). Sağlık İletişi-minde Sosyal Medya Kullanımının Bireyler Üze-rindeki Etkileri. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(2), 3-22.
• The Lancet. (2020). COVID-19 in the USA: a question of time. 18;395(10232): 1229.
• TRT Haber. (2020). Ülke Ülke Yoğun Bakım Yatak Kapasitesi. (https://www.trthaber.com/haber/saglik/ulke-ulke-yogun-bakim-yatak-kapasitesi-469647.html, Erişim tarihi: 08.04.2020).
• TÜSEB. (2020). Proje Çağrıları. (https://tbys.tuseb.gov.tr, Erişim tarihi: 09.06.2020).
• WHO. (2018). Managing Epidemics: Key Facts About Major Deadly Diseases. https://apps.who.int/iris/handle/10665/272442, Erişim tarihi: 08.04.2020.
• WHO. (2020). Rolling Updates on Coronavirus Disease (COVID-19). (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/, erişim: 10.06.2020).
• Worldometer. (2021). Age, Sex, Existing Conditions of COVID-19 Cases and Deaths. (https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-age-sexdemographics, Erişim tarihi: 07.07.2021).
• Wu, Z., & McGoogan, J.M. (2020). Characteristics of and important lessons from the coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in China: summary of a Report of 72.314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA. 323(13),1239–1242.
• Yıldırım, H.H. (2020). Health Tourism and Ana-tolian Blessings Medicine: A Strategic Business Model Proposal for Turkey’s Branding. JHESP Journal of Health Systems and Policies, 2(1): 1-32.