Test istem zamanı ve numune kabul zamanına göre hesaplanan acil sonuç verme sürelerinin karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 1 - 11, 31.12.2022

Şerif Ercan

https://doi.org/10.54537/tusebdergisi.1132755

Öz

Sonuç verme süresinin hesaplanmasında kullanılabilecek birçok başlangıç ve bitiş zaman noktası mevcuttur. Bu çalışmada, başlangıç zamanı olarak test istem zamanı veya numune kabul zamanı seçilmesi durumunda hesaplanan sonuç verme sürelerinin karşılaştırılması amaçlandı. 1 Mart-30 Eylül 2021 tarihleri arasında acil birimi tarafından istemi yapılan troponin, potasyum ve tam kan sayımı testlerinin test istem zamanı ile sonuç onay zamanı ve numune kabul zamanı ile sonuç onay zamanı arasındaki süre farkı ayrı ayrı hesaplandı. İlave olarak, troponin ve potasyum için 1 saat ve tam kan sayımı için 45 dk. hedef sonuç verme süresi esas alınarak bu süreyi aşan test sayısının toplam test sayısına oranı her iki hesaplama yöntem için belirlendi. Her üç test için de test istem zamanı ile sonuç onay zamanı arasındaki süre farkı numune kabul zamanı ile sonuç onay zamanı arasındakinden istatistiksel olarak anlamlı daha uzun bulundu. Ayrıca, başlangıç zamanı olarak numune kabul zamanı seçildiğinde hedef süreyi aşan testlerin tüm testlere oranı, troponin için %15.3, potasyum ve tam kan sayımı için sırasıyla %8 ve %3.5 olarak hesaplanırken, test istem zamanı olarak seçildiğinde bu oranlar troponin, potasyum ve tam kan sayımı için sırasıyla %43.1, %26 ve %18.7 olarak belirlendi. Acil sonuç verme süresinin performansı hesaplama için başlangıç zamanı olarak test istem zamanı veya numune kabul zamanı seçilmesine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Test istem zamanına göre değerlendirme hem laboratuvar içi hem de laboratuvar dışı faaliyetleri kapsayarak daha etkin bir değerlendirme sağlama potansiyeli taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kalite göstergeleri, postanalitik evre, sonuç verme süresi

Kaynakça

• Chung, H.J., Lee, W., Chun, S., Park, H.I., Min, W.K. (2009). Analysis of turnaround time by subdividing three phases for outpatient chemistry specimens, Annals of Clinical and Laboratory Science, 39(2), 144-149.
• College of American Pathologists. (2019). Driving excellence: Tools and strategies for managing quality. http://appsuite.cap.org/appsuite/learning/AP3/LMD/Quality/01_LQM101/story_content/external_files/QM%20101_Proof.pdf adresinden elde edildi.
• Collet, J.P., Thiele, H., Barbato, E., Barthélémy. O., Bauersachs, J., Bhatt, D.L., ve diğerleri. (2021). 2020 ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation, European Heart Journal, 42(14), 1289-1367.
• Fei, Y., Zeng, R., Wang, W., He, F., Zhong, K., Wang, Z. (2015). National survey on intra-laboratory turnaround time for some most common routine and stat laboratory analyses in 479 laboratories in China, Biochemica Medica, 25(2), 213-221.
• Forsman, R.W. (1996). Why is the laboratory an afterthought for managed care organizations?, Clinical Chemisty, 42(5), 813-816.
• Gambino, S.R. (1970). Met and unmet needs of the automated clinical laboratory, Transactions of the New York Academy of Sciences, 32(7), 816-820.
• International Federation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine. (2017). The model of quality indicators. http://www.ifcc-mqi.com/MqiWeb/resources/doc/Quality_Indicators_Key_Processes.pdf adresinden elde edildi.
• International Organization for Standardization. (2012). ISO 15189:2012 Medical laboratories – requirements for quality and competence.
• Lundberg, G.D. (1981). Acting on significant laboratory results, The Journal of the American Medical Association, 245(17), 1762-1763.
• McKillop, D.J., Auld, P. (2017). National turnaround time survey: professional consensus standards for optimal performance and thresholds considered to compromise efficient and effective clinical management, Annals of Clinical Biochemistry, 54(1), 158-164.
• Novis, D.A., Jones, B.A., Dale, J.C., Walsh, M.K., College of American Pathologists. (2004). Biochemical markers of myocardial injury test turnaround time: a College of American Pathologists Q-Probes study of 7020 troponin and 4368 creatine kinase-MB determinations in 159 institutions, 2004, 128(2),158-164.
• Steindel, S.J., Howanitz, P.J. (2001). Physician satisfaction and emergency department laboratory test turnaround time, Archives of Pathology and Laboratory Medicine, 125(7), 863-871.
• Stotler, B.A., Kratz, A. (2012). Determination of turnaround time in the clinical laboratory: "accessioning-to-result" time does not always accurately reflect laboratory performance, American Journal of Clinical Pathology, 138(5), 724-729.
• The Royal College of Pathologists. (2013). Key performance indicators – proposals for implementation. https://www.rcpath.org/uploads/assets/a428b2af-7ae9-42da-bf9343e184ee05cf/Key-Performance-Indicators-Proposals-for-implementation-Current-version.pdf adresinden elde edildi.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). Sağlıkta Kalite Standartları (SKS) Hastane (Sürüm 6.1).