Yarı Kurak İklim Koşullarında Farklı Ekim Zamanı ve Bitki Sıklıklarının İkinci Ürün Susam (Sesamum indicum L.)’da Verim ve Bazı Parametreler Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 232 - 240, 31.10.2017

Servet Abrak , Ahmet Yılmaz

https://doi.org/10.19159/tutad.302238

Cited By: 1

Öz

Bu
araştırma, 2015 ve 2016 yetiştirme sezonlarında, yarı kurak iklim koşullarında
ikinci ürün susam (Sesamum indicum L.)’da farklı ekim zamanı ve bitki sıklıklarının verim ve bazı verim
unsurları üzerine etkilerinin belirlenmesi amacı ile Şanlıurfa’da bulunan GAP
Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Talat Demirören Araştırma İstasyonu’nda
yürütülmüştür. Araştırmada bitki materyali olarak Arslanbey susam çeşidi
kullanılmış olup, denemeler tesadüf
bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak
yürütülmüştür. Araştırmada; ana parselleri ekim zamanları (01 Haziran, 15 Haziran ve 01 Temmuz), alt parselleri 2 farklı sıra arası mesafe (35 ve 70
cm) ve alt alt parselleri ise 4 farklı sıra üzeri mesafe (5, 10, 15 ve 20 cm)
oluşturmuştur. Çalışmada elde edilen bulgulara göre; denemenin
her iki yılında da, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı, yağ oranı ve tohum
verimi, ekim zamanları açısından istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.
Uygulama konusu olan farklı sıra arası mesafelerin bitkide kapsül sayısı, yağ
oranı ve tohum verimine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunurken, kapsülde
tane sayısına etkisi önemsiz bulunmuştur. Sıra üzeri mesafelerin ise; bitkide
kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı (2016 yılı hariç), yağ oranı ve tohum
verimine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Sonuç olarak; yarı
kurak iklim koşullarında ikinci ürün susam yetiştiriciliğinde en yüksek yağ
oranı ve tohum verimlerinin 01 ve 15 Haziran tarihli ekimlerdeki 35x5 cm ile
35x10 cm ekim sıklıklarından elde edildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Susam, ekim zamanı, bitki sıklığı, yarı kurak iklim, verim

Determination the Effects of Different Sowing Time and Plant Densities on Yield and Some Parameters of Second Crop Sesame (Sesamum indicum L.) under Semi-Arid Climate Conditions

Öz

This research was conducted in order to determine the effects of different sowing times and plant densities on
yield and some yield components of second crop sesame under semi-arid climate conditions at the GAP Agricultural
Research Institute, Talat Demirören Research Station in 2015 and 2016 growing seasons in Şanlıurfa. Arslanbey sesame cv.
seeds were used as material and the trial was carried out according to randomized blocks split plots experimental design with
3 replications. The main parcels were consisted of planting times (01 June, 15 June and 01 July), sub-parcels were divided
into 2 different inter-row spaces (35 and 70 cm), and sub-sub plots were divided into 4 different intra-row spaces (5, 10, 15
and 20 cm). According to the findings in the study; the number of capsules per plant, number of seeds per capsule, oil ratio
and seed yield were found statistically significant in terms of planting time in two years. Although the number of capsules
per plant, oil ratio and seed yield were found significant in terms of inter-row distances, the number of seeds per capsule
were found insignificant. The number of capsules per plant, number of seeds per capsule (except 2016), oil rate and seed
yield were found statistically significant in terms of intra-row distances. As a result, it has been determined that the highest
seed yields and oil ratio in second crop sesame cultivation obtained from the sowing densities of 35x5 and 35x10 cm in
sowing dates of 1 and 15 of June under semi-arid climatic conditions.

Anahtar Kelimeler

Sesame, sowing time, plant density, semi-arid climate, yield

Kaynakça

• Aghili, P., Sinaki, J.M., Nourinia, A.A., 2015. The effects of organic fertilizer and planting date on some traits of sesame varieties. International Journal of Biosciences, 6(5): 16-24.
• Anonim, 2002. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı [Aspir (Carthamus tinctorius L.), Keten (Linum usitatissimum L.), Susam (Sesamum indicum L.), Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.), Şerbetçiotu (Humulus lupulus L.)]. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim, 2014. Susam Pazar Araştırma Raporu. Ticaret ve Sanayi Odası, Şanlıurfa.
• Anonim, 2017a. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara (http://www.tuik.gov.tr) (Erişim Tarihi: 05.07.2017).
• Anonim, 2017b. Susam Çeşitlerimiz. GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa http://arastirma.tarim.gov.tr/gaptaem/Menu/28/Susam-Cesitlerimiz) Erişim Tarihi: 15.07.2017).
• Arslan, H., 2003. Harran ovası koşullarında ikinci ürün susam (Sesamum indicum L.) tarımında farklı azot ve fosfor dozlarının verim ve yağ içeriğine etkileri. Doktora tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa,
• Baydar, H., 2001. Susam (Sesamum indicum L.) çeşitlerinin agronomik, fizyolojik ve teknolojik özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5: 39-48.
• El Naim, A.M., El Day, E.M., Ahmed, A.A., 2010. Effect of plant density on the performance of some sesame (Sesamum indicum L.) cultivars under rainfed. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 6(4): 498-504.
• Nath, R., Chakraborty, P.K., Chakraborty, A., 2001. Effect of climatic variation on yield of sesame (Sesamum indicum L.) at different dates of sowing. Journal of Agronomy & Crop Science, 186(2): 97-102.
• Noorka, I.R., Hafiz, S.I., El-Bramawy, M.A.S., 2011. Response of sesame to population densities and nitrogen fertilization on newly reclaimed sandy soils. Pakistan Journal of Botany, 43(4): 1953-1958.
• Sarkar, M.N.A., Salim, M., Islam, N., Rahman, M.M., 2007. Effect of sowing date and time of harvesting on the yield and yield contributing characters of sesame (Sesamum indicum L.) seed. International Journal of Sustainable Crop Production, 2(6): 31-35.
• Söğüt, T., 2009. Effect of main and second cropping on seed yield, oil and protein content of sesame (Sesamum indicum L.) genotypes. Turkish Journal of Field Crops, 14(2): 64-71.
• Şaman, O., Öztürk, Ö., 2012. İkinci ürün susamda farklı bitki sıklıklarının verim ve verim unsurları üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 118-123.
• Tahir, M., Saeed, U., Ali, A., Hassan, I., Naeem, M., Ibrahim, M., Rashad Javeed, H.M., 2012. Optimizing sowing date and row spacing for newly evolved sesame (Sesamum indicum L.) variety th-6. Pakistan Journal of Life & Social Sciences, 10(1): 1-4.
• Yadav, R.A., Mishra, A., Singh, D., 2007. Response of sesame cultivars under various plant spacing and seed rates. Plant Archives of Azad University of Agriculture & Technology, 7(1): 287-288.