Karpuz Genotiplerinde [Citrullus lanatus (Thunb.) Mansf.] Tohum ve Fide Yaprak Özellikleri ile Tuz Toleransı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 3, 259 - 267, 31.10.2017

Özlem Üzal , Fikret Yaşar

https://doi.org/10.19159/tutad.308982

Öz

Tuza
tolerans ile tohum ve fide özellikleri arasındaki ilişkiyi belirleyebilmek
amacıyla Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden toplanan 16 adet karpuz genotipi ile
3 adet standart ve 2 adet F1 hibrit çeşit çalışmada materyal olarak
kullanılmıştır. Fideler atmosfer kontrollü iklim odasında
su kültüründe Hoagland besin çözeltisi kullanılarak yetiştirilmiş, fideler 4-5
gerçek yapraklı oldukları zaman ortama 100 mM’lık NaCl tuz stresi uygulanmıştır.
Karpuz genotipleri içinden tuz stresine karşı fide gelişimi
ve iyon alımında farklı tepkiler ortaya koyduğu anlaşılmıştır. Tohum ağırlıkları ve kotiledon yaprakları büyük olan 18, 22,
28, 31ve 41 no’lu karpuz genotipleri iyon alımında daha seçici davranarak tuz
zararından daha az etkilenmişlerdir. Tohum ağırlıkları ve kotiledon yaprak
ağırlıkları az olan 33, 38, 39. 40 ve 44 no’lu karpuz
genotipleri iyon alımında seçici davranamamış ve tuz zararından daha çok
etkilenmişlerdir. Çalışmada kullanılan parametrelerin birbirleriyle yüksek
düzeyde korelasyon gösterdikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Karpuz genotipi, tuz stresi, iyon birikimi, tohum ağırlığı, kotiledon yaprak ağırlığı

Determination of the Relationship Between Seed and Seedling Leaf Characteristics and Salt Tolerance in Watermelon [Citrullus lanatus (Thunb.) Mansf.] Genotypes

Öz

In order to determine the relationships between salt tolerance, seed and seedling characteristics, 16 watermelon
genotypes collected from various regions of Turkey, and 3 standard and 2 F1 hybrid varieties were used as material in the
study. The seedlings were grown in Hoaglands nutrient solution in aqua culture in an atmospheric controlled climatic
environment, and 100 mM NaCl salt stress was applied when the seedlings had 4-5 true leaves,. It has been understood that
watermelon genotypes have different responses to salt stress in seedling growth and ion uptake. The watermelon genotypes
18, 22, 28, 31 and 41, with large seed weights and large cotyledon leaves were less affected from salt damage by being more
selective in ion uptake. Watermelon genotypes 33, 38, 39, 40 and 44 with low seed weights and cotyledon leaf weights were
not selective on ion uptake and were more affected by salt damage. It has been observed that the parameters used in the
study have a high correlation with each other.

Anahtar Kelimeler

Watermelon genotype, salt stress, ion accumulation, seed weight, cotyledon leaf weight

Kaynakça

• Aktaş, H., 2002. Biberde tuza dayanıklılığın fizyolojik karakterizasyonu ve kalıtımı. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Alsabbagh, M.H.A., Türkmen, Ö., Seymen, M., 2016. Citrillus lanatus var. lanatus ve Citrillus lanatus var. citroides kaynaklı bazı karpuz genotiplerinin tuza tolerans düzeylerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1): 24-38.
• Anonymous, 1985. SAS-INSTITUE, Sas/ State User’s Guide, Version 6.03 Edition Cary, SAS Institue, North Carolina, USA.
• Boyer, J.S., 1982. Plant productivitiy and enviroment. Science, 218: 443-448.
• Daşgan, H.Y., Koç, S., 2009. Evaluation of salt tolerance in common bean genotypes by ion regulation and searching for screening parameters. Journal of Food, Agriculture Environment, 7(2): 363-372.
• Dölek, M.N., Eker, S., 2010. Değişik karpuz genotiplerinin tuz stresine tolerans düzeylerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(3): 177-187.
• Greenway, H., Munns, R., 1980. Mechanisms of salt tolerance in nonhalophytes. Annual Review of Plant Physiology, 30: 149-190.
• Hasegawa, P.M., Bressan, R.A., Handa, A.V., 1986. Cellular mechanisms of salinity tolerance. Horticultural Science, 21: 1317-1324.
• Hoagland, D.R., Arnon, D.I., 1938. The Water Culture Method for Growing Plants Without Soil. Circular California Agricultural Experiment Station, pp. 347-461.
• Maas, E.V., 1990. Crop salt tolerance. In: Agricultural Salinity Assessment and Management, ed. K.K. Tanji, American Society of Civil Engineers Manuals and Reports on Engineering Practice No. 71: 263-326.
• Kuşvuran, Ş., 2004. Kavunda (Cucumis melo L.) tuz stresine toleransın belirlenmesinde antioksidant enzim aktivitesi ve lipid peroksidasyonundan yararlanma olanakları. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kuşvuran, Ş., Ellialtıoğlu, S., Abak, K., Yasar, F., 2007. Responses of some melon (Cucumis sp.) genotypes to salt stress. Journal of Agricultural Sciences, 13(4): 395-404.
• Kuşvuran, Ş., 2010. Kavunlarda kuraklık ve tuzluluğa toleransın fizyolojik mekanizmaları arasındaki bağlantılar. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Levitt, J., 1980. Responses of plants to environmental stresses. Vol. II, 2nd ed., Academic Press, New York, p. 607.
• Sykes, S.R., 1987. Apparent variation in chloride accumulation between Vines of cultivars Italia and Matoro grown under furrow irrigation. Australian Salinity Newsletter, 38: 156-158.
• Taleisnik, E., Grunberg, K., 1994. Ion balance in tomato cultivars differing in salt tolerance. I. Sodium and potassium accumulation and fluxes under moderate salinity. Physiologia Plantarum, 92: 528-534.
• Taleisnik, E., Peyrano, G., Arias, C., 1997. Respose of chloris gayana cultivars to salinity. 1. Germination and early vegetatif growth. Tropical Grasslands, 31: 232-240
• Üzal, Ö., 2009. Tuz stresi altında yetiştirilen bazı çilek çeşitlerinde jasmonik asitin bitki gelişimi ve antioksidant enzim aktiviteleri üzerine etkisi. Doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür Sebzeleri. Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova, İzmir.
• Yaşar, F., 2003. Tuz stresi altındaki patlıcan genotiplerinde bazı antioksidant enzim aktivitelerinin in vitro ve in vivo olarak incelenmesi. Doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Yaşar, F., 2007. Effects of salt stress on ion and lipid peroxidasion content in green beans genotypes. Asian Journal of Biochemistry, 19(2): 1165-1169.
• Yaşar, F., Ellialtıoğlu, S., Yıldız, K., 2008. Effect of salt stress on antioxidant defense systems, lipid peroxidation and chlorophyll content in geen bean. Russian Journal of Plant Physiology, 55: 782-786.
• Yaşar, F., Özpay, T., Üzal, Ö., Ellialtıoğlu, Ş., 2006. Karpuzun tuz stresine olan tepkisinin belirlenmesi. VI. Sebze Tarımı Sempozyumu, 19-22 Eylül, Kahramanmaraş, s. 250-252.
• Yaşar, F., Üzal, Ö., Özpay, T., Ellialtıoğlu, Ş., 2008. Tuz stresinin karpuzda [Citrullus lanatus (Thinb.) Mansf.] antioksidatif enzim (SOD, CAT, APX ve GR) aktivitesi üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1): 51-55.
• Yaşar, F., Üzal, Ö., Yaşar, Ö., 2016. Antioxidant enzyme activities and lipidperoxidation amount of pea varieties (Pisum sativum sp. aevense L.) under salt stress. Fresenius Environmental Bulletin, 25(1): 37-42.
• Yu, B., Gong, H., Liu, Y., 1998. Effects of calcium on lipit composition and function of plasma membrane and tonoplast vesicles isolated from roots of barley seedlings under salt stress. Journal of Plant Nutrition, 21: 589-160.