Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Sorgum [Sorghum bicolor (L.) Moench] Bitkisinde Biçim Devresinin Hasıl Verimi ve Bazı Verim Ögelerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 167 - 175, 30.06.2018

Bilal Aydınoğlu , Sadık Çakmakçı

https://doi.org/10.19159/tutad.412588

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma biçim
devresinin ve farklı lokasyonların sorgum [Sorghum bicolor (L.) Moench] bitkisinin hasıl verimi ve bazı verim ögelerine
etkilerini incelemek amacıyla Antalya’da yürütülmüştür. Tarla denemeleri iki yetişme sezonunda, toprak özellikleri farklı olan Aksu ve Kampüs lokasyonlarında tesadüf blokları deneme desenine uygun şekilde üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Sorgum bitkileri her iki lokasyonda salkım başlangıcı, tam salkım, süt olum, hamur olum ve tam olum dönemi olmak üzere beş farklı devrede biçilmiştir.
Çalışmada; bitki boyu, yaprak oranı, salkım
oranı, gövde oranı, hasıl verimi, kuru madde oranı ve kuru madde verimi belirlenmiştir. Çalışma sonuçları; biçim
devresinin incelenen tüm özellikleri, lokasyonun ise gövde oranı dışında diğer tüm özellikleri istatistiki anlamda önemli derecede etkilediğini ortaya koymuştur. En yüksek hasıl verimleri her iki lokasyonda da hamur olum devresinden elde edilmiştir. Tüm biçim devrelerinde Aksu lokasyonundan elde edilen hasıl verimleri Kampüs lokasyonundan daha yüksek olmuştur. Toplamda elde edilen sonuçlar
bu çalışmanın yürütüldüğü koşullarda sorgumun hamur olum devresinde biçilmesinin uygun olduğunu; sorgum üretimi için Aksu lokasyonunun Kampüs lokasyonundan daha elverişli olduğunu göstermektedir. Ayrıca, burada sunulan sonuçlar belirli bir ekolojide
sorgumdan yüksek verim elde
etmek için arazi seçiminin de çok önemli olduğunu
göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Biçim dönemi, bitki boyu, kuru madde verimi, lokasyon

Effect of Cutting Stage on Herbage Yield and Related Traits of Sorghum [Sorghum bicolor (L.) Moench] Plant Grown in Different Locations

Öz

The study was conducted
to investigate the effects of cutting
stages and different locations on fresh herbage yield and related traits of sorghum in Antalya.
Field trials were established according to randomized complete block design with three replications in two locations
(Aksu and Kampüs) with different soil properties for two growing seasons. Sorghum plants were harvested at five different
cutting stages namely, panicle initiation, panicle emergence, milk, dough, and full-maturity stage. Plant height, leaf-stalk-stem ratio, fresh herbage yield, dry matter ratio and yield were determined in conducted
study. Results of the study indicated that cutting stage significantly affected all investigated traits, and the effect of location significantly affected all traits except stem ratio. The highest fresh herbage
yields were determined at dough
maturity stage in both locations. Fresh herbage yield in Aksu location was higher than Kampüs location
for all cutting stages. The results in total suggested
that, under the conditions this study was carried out, sorghum
could be cut at dough maturity
stage and Aksu location was more suitable
for sorghum production than Kampüs location. The results presented here also demonstrated that land selection
was
also very important
in order to obtain a high
yield from sorghum
in certain ecology.

Anahtar Kelimeler

Cutting stage, plant height, dry matter yield, location

Kaynakça

• Açıkgöz, E., 1995. Yembitkileri. Uludağ Üniversitesi Basımevi, Yayın No: 7-025-0210, Bursa.
• Açıkgöz, E., Turgut, İ., Filya, İ., 2003. Silaj Bitkileri Yetiştirme ve Silaj Yapımı. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul.
• Akdeniz, H., Karslı, M.A., Nursoy, H., Yılmaz, İ., 2003. Bazı tane sorgum çeşitlerinin besin madde kompozisyonu ve sindirilebilir kuru madde veriminin belirlenmesi. Türk Veteriner ve Hayvancılık Dergisi, 27(6): 1349-1355.
• Al-Rokayan, S.A., Naseer, Z., Chaudhry, S.M., 1998. Nutritional quality and digestibility of sorghum- broiler litter silages. Animal Feed Science and Technology, 75(1): 65-73.
• Amzallag, G.N., Seligmann, H., 2000. Plant to plant interactions during physiological adaptation to salinity in Sorghum bicolour. Israel Journal of Plant Sciences, 48(4): 247-254.
• Anonim, 2001. Genel Tarım Sayımı, Tarımsal İşletmeler (Hanehalkı) Anketi. (www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do%3Fistab_id%3D56), (Erişim tarihi: 12.05.2018).
• Anonim. 2017. Hayvansal Üretim İstatistikleri, Haziran 2017. (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24656), (Erişim tarihi: 12.05.2018).
• Anonim. 2018. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2017. (http://www.tuik.gov.tr/PreHaber Bultenleri.do?id=27585), (Erişim tarihi: 12.05.2018).
• Anonymous, 2016. FAOSTAT Statistical Database. (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC), (Erişim tarihi: 12.05.2018).
• Argillier, O., Barriere, Y., Traineau, R., Emile, J.C., Hebert, Y., 1997. Genotype x environment interactions for digestibility traits in vivo measurements with standard sheep. Plant Breeding, 116(5): 423-427.
• Aslangiray, C., Tansı, V., Sağlamtimur, T., 1991. Çukurova koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen mısır (Zea mays L.) ve sorgum (Sorghum sp.) tür ve çeşitlerinin gelişme dönemlerine göre biyolojik üretimlerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 28- 31 Mayıs, İzmir, s. 369-378.
• Avcıoğlu, R., Soya, H., Geren, H., Cevheri, A.C., 1998. Ege Bölgesinde çayır-mer’aların durumu, sorunları ve çözüm önerileri. Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi, 7- 11 Eylül, Aydın, s. 235-349.
• Ayan, İ., Acar, Z., Manga, İ., Özyazıcı, M.A., 1997. Samsun koşullarında engebeli ve yüzlek topraklarda sulanmaksızın bazı çok yıllık yembitkileri karışımlarının yetiştirilebilme olanakları üzerinde bir araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, s. 386-390.
• Ayana, A., Bekele, E., 2000. Geographical patterns of morphological variation in sorghum [Sorghum bicolor (L.) Moench] germplasm from Ethiopia and Eritrea: quantitative characters. Euphytica, 115(2): 91-104.
• Aydın, G., Grant, R.J., O’Rear, J., 1999. Brown midrib sorghum in diets for lactating dairy cows. Journal of Animal Science, 82(10): 2127-2135.
• Ball, D.M., Collins, M., Lacefield, G.D., Martin, N.P., Mertens, D.A., Olson, K.E., Putnam, D.H., Undersander, D.J., Wolf, M.W., 2001. Understanding Forage Quality. American Farm Bureau Federation Publication 1-01, Park Ridge, IL.
• Bhale, N.L., Borikar, S.T., 1982. Male-sterile single crosses for hybrid seed production in grain sorghum. Seed Science & Technology, 10(3): 373-378.
• Blümmel, M., Zerbini, E., Reddy, B.V.S., Hash, C.T., Bidinger, F., Ravi, D., 2003. Improving the production and utilization of sorghum and pearl millet as livestock feed: Methodological problems and possible solutions. Field Crops Research, 84(1-2): 123-142.
• Bruinenberg, M.H., Valk, H., Korevaar, H., Struik, P.C., 2002. Factors affecting digestibility of temperate forages from semi-natural grasslands: A Review. Grass and Forage Science, 57(3): 292-301.
• Chattha, M.U., Iqbal, A., Hassan, M.U., Chattha, M.B., Ishaque, W., Usman, M., Ullah, M.A., 2017. Forage yield and quality of sweet sorghum as influenced by sowing methods and harvesting times. Journal of Basic and Applied Sciences, 13: 301-306.
• Cherney, D.J.R., Mertens, D.R., Moore, J.E., 1990. Intake and digestibility by wethers as influenced by forage morphology at three levels of forage offering. Journal of Animal Science, 68(1): 4387-4399.
• Crovetto, G.M., Galassi, G., Rapetti, L., Sandrucci, A., Tamburini, A., 1998. Effect of the stage of maturity on the nutritive value of whole crop wheat silage. Livestock Production Science, 55(1): 21-32.
• Curt, M.D., Fernandez, J., Martine, M., 1998. Productivity and radiation use efficiency of sweet sorghum [Sorghum bicolor (L.) Moench] Cv. Keller in Central Spain. Biomass and Bioenergy, 14(2): 169- 178.
• Çakmakçı, S., Gündüz, İ., Çeçen, S., Aydınoğlu, B., Tüsüz, M.A., 1999. Sorgum (Sorghum bicolor L.)’un silajlık kullanımında farklı biçim devrelerinin verim ve kalite üzerine etkileri. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 23(3): 603-611.
• Di Marco, O.N., Aello, M.S., Nomdedeu, M., Van Houtte, S., 2002. Effect of maize crop maturity on silage chemical composition and digestibility (in vivo, in situ and in vitro). Animal Feed Science and Technology, 99(1-4): 37-43.
• Delciotti, I., Mambelli, S., Grandi, S., Venturi, G., 1998. Comparison of two sorghum genotypes for sugar and fiber production. Industrial Crops and Products, 7(2- 3): 265-272.
• Fageria, N.H., Baligar, V.C., Jones, C.A., 1997. Growthand Mineral Nutrition of Field Crops. Second Edition. New York: Marcel Dekker, Inc.
• Filya, İ., 2002. Laktik asit bakteri inokulantlarının mısır ve sorgum silajlarının fermantasyon, aerobic stabilite ve in situ rumen parçalanabilirlik özellikleri üzerine etkileri. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 26(4): 815-823.
• Geren, H., Kır, B., Erekul, O., Cevheri, A.C., 1998. Silaj yapımı ve kalitesini belirleme yöntemleri. Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi, 7-11 Eylül, Aydın, s. 272- 279.
• Getachew, G., Putnam, D.H., De Ben, C.M., De Peters, E.J., 2016. Potential of sorghum as an alternative to corn forage. American Journal of Plant Sciences, 7: 1106-1121.
• Habyarimana, E., Bonardi, P., Laureti, D., Di Bari, V., Cosentino, S., Lorenzoni, C., 2004. Multilocational evaluation of biomass sorghum hybrids under two stand densities and variable water supply in Italy. Industrial Crops and Products, 20(1): 3-9.
• Holou, R.A.Y., Stevens, G., 2012. Juice, sugar, and bagasse response of sweet sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench cv. M81E) to N fertilization and soil type. Global Change Biology Bioenergy, 4(3): 302- 310.
• Johnson, L.M., Harrison, J.H., Davidson, D., Robutti, J.L., Swift, M., 2002. Corn silage management I: Effects of hybrid, maturity and mechanical processing on chemical and physical characteristics. Journal of Dairy Science, 85(4): 833-853.
• Kaufman, R.C., Wilson, J.D., Bean, S.R., Xu, F., Shi, Y.C., 2017. Sorghum starch properties as affected by growing season, hybrid, and kernel maturity. Journal of Cereal Science, 74: 127-135.
• Kılıç, A., 1986. Silo Yemi (Öğretim, Öğrenim ve Uygulama Önerileri). Bilgehan Basımevi, Bornova- İzmir.
• Kipnis, T., 2001. Production of high quality forage sorghum under limited water supply. Turkey-Israeli Workshop on Silage and By-Products for High Lactating Cows, July 24-26, Bet Degan, Israel, s. 39- 41.
• Larcher, W., 1995. Physiological Plant Ecology. Third Edt. Springer-Verlag, Berlin.
• Mandal, D.K., Mandal, C., Velayutham, M., 2001. Development of a land quality index for sorghum in Indian Semi-arid Tropics (SAT). Agricultural Systems, 70(1): 335-350.
• Mascagni, H.J., Keisling, T.C., Sabbe, W.E., 1991. Nitrogen efficiency of grain sorghum grown on flat and raised seedbeds on poorly drained soil. Journal of Plant Nutrition, 14(10): 1119-1131.
• Mastrorilli, M., Katerji, N., Rana, G., 1999. Productivity and water use efficiency of sweet sorghum as affected by soil water deficit occurring at different vegetative growth stages. European Journal of Agronomy, 11(3- 4): 207-215.
• McGinty, D.D., 1972. Sorghum in animal nutrition. In: C. Sullivan, N.G.P. Rao, L.R. House (Eds.), Sorghum in Seventies, Oxford and IBH Publishing Co., New Delhi, s. 465-485.
• Muchow, R.C., 1998. Nitrogen utilization efficiency in maize and grain sorghum. Field Crops Research, 56(1-2): 209-216.
• Olufayo, A.A., Ruele, P., Baldy, C., Aidaoui, A., 1997. Biomass of grain sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) under variable water regime. Biomass and Bioenergy, 12(5): 383-386.
• Özen, N., 1991. Türkiye hayvancılığının sorunları ve bunların çözümü için öneriler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1): 141-154.
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Sağlam, M., 2013. Artvin ilinde yonca (Medicago sativa L.) tarımı yapılan toprakların verimlilik durumu ve potansiyel beslenme problemlerinin ortaya konulması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(2): 225-238.
• Pasha, T.N., Prigge, E.C., Russell, R.W., Bryan, W.B., 1994. Influence of moisture content of forage diets on intake and digestion by sheep. Journal of Animal Science, 72(9): 2455-2463.
• Phipps, R., Wilkinson, M., 1985. Maize Silage. Chalcombe Publications, 13 High Woods Drive, Marlow Bottom, Marlow, Bucks SL73PU.
• Powell, J.M., Hons, F.M., McBee, G.G., 1991. Nutrient and carbohydrate partitioning in sorghum stover. Agronomy Journal, 83(6): 933-937.
• Rego, T.J., Monteith, J.L., Singh, P., Lee, K.K., Rao, V.N., Srirama, Y.V., 1998. Response to fertilizer nitrogen and water of post-rainy season sorghum on a vertisol. 1. Biomass and light interception. Journal of Agricultural Science, 131(4): 417-428.
• Sauer, S.M., Johnson, J.J., McMaster, G.S., Vigil, M.F., 2014. Agronomic factors affecting dryland grain sorghum maturity and production in Northeast Colorado. Agronomy Journal, 106(6): 2001-2012.
• Sher, A., Hassan, F.U., Ali, H., Hussain, M., Sattar, A., 2016. Enhancing forage quality through appropriate nitrogen dose, seed rate and harvest stage, in sorghum cultivars grown in Pakistan. Grassland Science, 63(1): 15-22.
• Singh, P., Monteith, J.L., Lee, K.K., Rego, T.J., Wani, S.P., 1998. Response to fertilizer nitrogen and water of post-rainy season sorghum on a vertisol. 2. Biomass and water extraction. Journal of Agricultural Science, 131(4): 429-438.
• Tansı, V., 1989. An investigation on the effect of the seeding rates on the yields of sudangrass and sorghum x sudangrass hybrids in Çukurova. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4: 25-37.
• Tolera, A., Sundstol, F., Said, A.N., 1998. The effect of stage of maturity on yield and quality of maize grain and stover. Animal Feed Science and Technology, 75(2): 157-168.
• Tolk, J.A., Howell, T.A., Steiner, J.L., Evett, S.R., 1997. Grain sorghum growth, water use, and yield in contrasting soils. Agricultural Water Management, 35(1-2): 29-42.
• Turan, N., Altuner, F., 2014. Van ilinde kaba yem üretim potansiyeli, sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 1(1): 91-97.
• Turan, N., Özyazıcı, M.A., Tantekin, G.Y., 2015. Siirt ilinde çayır mera alanlarından ve yem bitkilerinden elde edilen kaba yem üretim potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 69-75.
• Weinberg, Z.G., Ashbell, G., 2003. Engineering aspects of ensiling. Biochemical Engineering Journal, 13(2- 3): 181-188.
• Yurdakul, O., Akdemir, Ş., Yeniçeri, C., 1989. Aşağı Seyhan Ovasında süt sığırcılığının yapısal değişimi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(5): 38-45.
• Zerbini, E., Thomas, D., 2003. Opportunities for improvement of nutritive value in sorghum and pearl millet residues in South Asia through genetic enhancement. Field Crops Research, 84(1-2): 3-15.