Farklı IBA (İndol-3-Bütirik Asit) Dozları ve Köklendirme Ortamlarının Bazı Tıbbi Bitkilerin Köklenmesi Üzerine Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 9 - 16, 29.02.2020

Mehmet Necat İzgi

https://doi.org/10.19159/tutad.590323

Cited By: 7

Öz

Bu çalışma; yağ gülü (Rosa damascena Mill.), kadıntuzluğu (Berberis thunbergii DC.), biberiye (Rosmarinus officinalis
L.) ve lavanta (Lavandula angustifolia Mill.) bitkilerine ait çeliklerde, farklı köklendirme ortamları [torf, perlit, torf-perlit
(1:1) ve kokopit] ve indol-3-bütirik asit (IBA) dozlarının (0, 1000, 2000, 3000, 4000, 5000 ppm) köklenmeye etkilerini
saptamak amacıyla yapılmıştır. Çelikler, sera ortamında farklı IBA çözeltilerine maruz tutularak dört farklı ortamda dikimleri
yapılmıştır. Yaklaşık 80 gün köklendirmeye bırakılan çeliklerde köklenme oranları, kök uzunlukları ve kök sayıları
belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, köklendirme ortamları ve farklı dozlardaki IBA uygulamalarının yağ gülü, kadıntuzluğu,
biberiye ve lavanta çeliklerinde köklenmeye etkisi anlamlı bulunmuştur. Yağ gülü, kadıntuzluğu, biberiye ve lavanta
bitkilerinde en yüksek köklenme oranları sırasıyla % 95.00, % 81.67, % 88.33 ve % 82.50; kök sayıları sırasıyla 19.28, 13.44,
26.12 ve 17.38 adet bitki-1 ve kök uzunlukları sırasıyla 18.89, 14.32, 25.58 ve 17.26 cm ile perlit köklendirme ortamında ve
4000-5000 ppm IBA çözeltisinde olduğu tespit edilmiştir. Bitki çeliklerinin köklendirme ortamı olarak perlit ortamından, IBA
dozu olarak ise adventif köklenmeyi teşvik eden 4000 ppm uygulamasından en iyi sonuçlar alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

İndol-3-bütirik asit, torf-perlit, köklenme oranı, kök sayısı, kök uzunluğu

Effects of Different Doses of IBA (Indole-3-Butyric Acid) and Rooting Media on Rooting of Some Medicinal Plants

Öz

This study was carried out to determine the effects of different rooting media (peat, perlite, peat-perlite (1: 1), and
cocopeat) and IBA doses (control, 1000, 2000, 3000, 4000, 5000 ppm) on rooting of damask rose (Rosa damascena Mill.),
Thunberg barberry (Berberis thunbergii DC), rosemary (Rosmarinus officinalis L.) and lavender (Lavandula angustifolia
Mill.) cuttings. The cuttings were exposed to different indole-3-butyric acid (IBA) solutions in the greenhouse and planted in
four different medium. Rooting percentage, root lengths, and the number of the roots were determined for the cuttings which
were left to rooting for approximately 80 days. As a result of the study, the effect of rooting medium and different doses of
IBA on rooting in damask rose, thunberg barberry, rosemary, and lavender cuttings were found to be statistically significant.
The highest rooting percentages for the damask rose, thunberg barberry, rosemary, and lavender were found to be 95.00%,
81.67%, 88.33%, and 82.50%; number of roots were 19.28, 13.44, 26.12 and 17.38 per plant; and root lengths were 18.89,
14.32, 25.58 and 17.26 cm, respectively, in perlite rooting medium and 4000-5000 ppm IBA solution. The best results for
rooting medium were obtained from perlite and the best results for the IBA dose were obtained from 4000 ppm application
that promotes adventitious rooting.

Anahtar Kelimeler

Indole-3-butyric acid, peat-perlite, rooting percentage, number of roots, root length

Kaynakça

• Alp, Ş., Yıldız, K., Türkoğlu, N., Çığ, A., Aşur, F., 2010. Van ilindeki eski bahçe güllerinin değişik çelik tipleri ile çoğaltılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 20(3): 189-193.
• Ayanoğlu, F., Mert, A., Kaya, A., 2000. Hatay florasında yetişen karabaş lavantanın (Lavandula stoechas subsp. stoechas L.) çelikle köklendirilmesi üzerine farklı lokasyonların ve hormon dozlarının etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24(5): 607-610.
• Baydar, H., 2009. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 3. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Dergisi Yayınları, No: 51, Isparta.
• Bayraktar, A., Atar, F., Yıldırım, N., Turna, İ., 2018. Effects of different media and hormones on propagation by cuttings of European yew (Taxus baccata L.). Šumarski List, 142(9-10): 509-516.
• Dumitrascu, M., Stanica, F., Peticila, A.G., Davidescu V.E., Madjar, R.M., 2003. Rooting of evergreen stem cuttings in different substrates. Acta Horticulturae, 608(1): 267-271.
• Ercişli, S., Anapalı, Ö., Eşitken, A., Şahin, Ü., 2002. The effects of IBA, rooting media and cutting collection time on rooting of kiwifruit. Gartenbauwissenchaft, 67(1): 34-38.
• Gerçekcioğlu, R., 2009. Genel Meyvecilik. R. Gerçekcioğlu, Ş. Bilginer ve A. Soylu (Eds.), Çeliklerde Kök Oluşumu, Nobel Yayınları, s. 247-250.
• Gudeva, L.K., Trajkova, F., Mihajlov, L., Troicki, J., 2017. Influence of different auxins on rooting of rosemary, sage and elderberry, Annual Research & Review in Biology, 12(5): 1-8.
• Gümüşçü, A., Gümüşçü, G., 2015. Bazı sideritis (Dağçayı) türlerinde çeliklerin köklenmesine hormonların etkisi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 18(2): 49-55.
• Güneş, M., Şen, M., 2001. Bazı kuşburnu tiplerinin (Rosa spp.) odun çelikleriyle çoğaltılabilirlikleri üzerinde bir araştırma. Bahçe, 30(1-2): 17-24.
• Hartmann, H.T., Kester, D.E., 1983. Plant Propagation Principles and Practices, 4th Edition Prentice, Hall International, Inc., Englowood Cliffs, New Jersey.
• Kalyoncu, H.I., Ersoy, N., Alparslan, F., 2016. Ada çayı (Salvia officinalis L.)’nın yeşil çelikle çoğaltılması üzerine farklı nem ve hormon doz uygulamalarının etkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2): 171-176.
• Kara, N., Baydar, H., Erbaş, S., 2011. Farklı çelik alma dönemleri ve IBA dozlarının bazı tıbbi bitkilerin köklenmesi üzerine etkileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 28(2): 71-81.
• Kumar, S., Sharma, D.R., 2002. In vitro propagation of kiwifruit. Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 77(5): 503-508.
• Özcan, M., 1993. The effects of IBA dosages and time of preparing cuttings on rooting of wood cuttings of Hayward and Matua kiwi variety. Horticulture, 22(1): 85-90.
• Özcan, İ.İ., Arabacı, O., Öğretmen, N.G., 2013. Lavanta (Lavandula hybrida)’nın köklenmesi üzerine farklı hormon dozları ve köklendirme ortamlarının etkisi. V. Süs Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı, 06-09 Mayıs, Yalova, s. 529.
• Saffari, M., Saffari, V.R., 2012. Effects of media and indole butyric acid (IBA) concentrations on hopbush (Dodoneae viscosa L.) cuttings in green house, Annual Forestry Research, 55(1): 61-68.
• Sevik, H., Guney, K., Topacoglu, O., Unal, C., 2015. The influences of rooting media and hormone application on rooting percentage and some root characters in Schefflera arboricola. International Journal of Pharmaceutical Science Invention, 4(2): 25-29.
• Tınmaz, A.B., Polat, Z., Kaya, Y., 2014. Bazı origanum türlerinde biyolojik ajan uygulamalarının köklenme ve gelişme parametreleri üzerine etkisi. 2. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 23-25 Eylül, Yalova, s. 213-217.
• Ünal, O., Gökceoğlu, M., Topcuoğlu, Ş.F., 2004. Antalya endemiği origanum türlerinin tohum çimlenmesi ve çelikle çoğaltılması üzerinde araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2): 135-147.