Çeltik Üreticilerinin Sürdürülebilir Tarım Algılamalarının Faktör Analiziyle İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 216 - 224, 28.08.2024

Buse Avkıran , Hasan Yılmaz

https://doi.org/10.19159/tutad.1472020

Öz

Bu çalışmada çeltik üreticilerinin sürdürülebilir tarım algılamalarının faktör analizi ile incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ana materyalini, Türkiye’nin Marmara Bölgesi´nin Trakya kısmında yer alan Edirne ilinin İpsala ilçesinde faaliyet gösteren 89 çeltik üreticisinden anket yöntemiyle elde edilen birincil veriler oluşturmuştur. Çeltik üreticilerinin sürdürülebilir tarım algılamalarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla, üreticilerin 60 önermeye katılma dereceleri likert ölçek kullanılarak saptanmıştır. Yapılan ön analiz sonucunda faktör yükü 0.50’den büyük 30 önerme ile faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi sonuçlarına göre; 30 değişkene ait öz değerlerden (Eigen value) 9 faktöre ait öz değerin 1’den büyük olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle faktör analizi sonuçları 9 faktör dikkate alınarak incelenmiştir. Bu 9 faktör toplam varyansın % 72.35’ni açıklamaktadır. Bu faktörler ve toplam varyansı açıklama oranları sırasıyla; Faktör1 “Çevresel duyarlılık faktörü (% 15.97)”, Faktör2 “Eğitim ve bilinç faktörü (% 11.64)”, Faktör3 “Çeltik üretimi ve kadın faktörü (% 8.47)”, Faktör4 “Tohum tercihi ve risk yönetim faktörü (% 7.01)”, Faktör5 “Tarımsal amaçlı elde edilen finans kaynaklarının çeltik üretiminde kullanılması faktörü (% 6.60)”, Faktör6 “İşbirliği ve çevresel iyileştirme faktörü (% 6.44)”, Faktör7 “Çevresel bozulma ve verimlilik faktörü (% 6.08)”, Faktör8 “Sağlık faktörü (% 5.38)”, Faktör9 “Verimlilik faktörü (% 4.77)” olarak belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen bu sonuçlar, çeltik üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için; çevre dostu sürdürülebilir tarımsal tekniklerin devlet tarafından teşvik edilmesi ve çiftçilerin sürdürülebilir tarım teknikleri konusunda eğitilmesi hususunda, politika yapıcılar ve karar alıcılar için önemli veriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çeltik, algılama, sürdürülebilirlik, faktör analizi, İpsala

Examining the Sustainable Agriculture Perceptions of Paddy Farmers with Factor Analysis

Öz

In this study, it was aimed to examine the sustainable agriculture perceptions of paddy farmers using factor analysis. The main material of the study consisted of primary data obtained through a survey method from 89 paddy farmers operating in the İpsala district of Edirne province, located in the Thrace part of the Marmara Region of Türkiye. In order to determine the factors affecting the sustainable agriculture perceptions of paddy farmers, 60 propositions were presented to the farmers and the degree of agreement with each proposition was determined using a likert scale. As a result of the preliminary analysis, factor analysis was conducted with 30 propositions with factor loadings greater than 0.50. According to the results of the factor analysis, it has been determined that the eigenvalues for 9 factors are greater than 1 among the eigenvalues of 30 variables. For this reason, factor analysis results were examined taking into account 9 factors. These 9 factors explain % 72.35 of the total variance. These factors and their total variance explanation ratios were determined as; Factor1 “Environmental sensitivity factor (15.97%)”, Factor2 “Education and awareness factor (11.64%)”, Factor3 “Paddy production and women factor (8.47%)”, Factor4 “Seed preference and risk management factor (7.01%)", Factor5 "Use of financial resources obtained for agricultural purposes in paddy production factor (6.60%)", Factor6 "Cooperation and environmental improvement factor (6.44%)", Factor7 "Environmental degradation and productivity factor (6.08%)”, Factor8 “Health factor (5.38%)”, Factor9 “Productivity factor (4.77%)”, respectively. These results obtained from the study indicate that in order to ensure sustainability in paddy production; It provides important data for policy makers and decision makers regarding the promotion of environmentally friendly sustainable agricultural techniques by the government and the training of farmers on sustainable agricultural techniques.

Anahtar Kelimeler

Paddy, perception, sustainability, factor analysis, İpsala

Kaynakça

• Alamyar, R., Boz, İ., 2019. Afganistan’ın Tahar ilinde çeltik üretimi yapan çiftçilerin sorunları ve çözüm önerileri. Tarım Ekonomisi Araştırma Dergisi, 5(1): 44-54.
• Allen, P., Van Dusen, D., Lundy, J., Gliessman, S., 1991. Integrating social, environmental, and economic issues in sustainable Agriculture. American Journal of Alternative Agriculture, 6(1): 34-39.
• Aydın Eryılmaz, G., Kılıç, O., Boz, İ., 2019. Türkiye’de organik tarım ve iyi tarım uygulamalarının ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 29(2): 352-361.
• Aydın, B., Aktürk, D., Özkan, E., Kiracı, M.A., Hurma, H., 2018. Trakya bölgesinde iyi tarım uygulayan ve uygulamayan üreticilerin tarımsal yenilikleri benimsenmesi yönünden karşılaştırılması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(2): 90-99.
• Aydoğan, M., 2018. Tarımsal yenilik sistemleri ve iş birliği ağları: Samsun ili çeltik üreticileri örneği. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Başer, U., Bozoğlu, M., Kılıç Topuz, B., 2017. Tarım işletmelerinde çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliğinin ölçülmesi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2(3): 1-13.
• Bayramoğlu, Z., Kaya, S., Karakayacı, Z., 2013. Tarım işletmelerinde risk kaynakları ve risk yönetim stratejilerinin belirlenmesi; Çumra ilçesi örneği. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(1): 46-54.
• Büyüköztürk, Ş., 2002. Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32: 470-483.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş., 2010. Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik. Pegem Akademi Yayıncılık, 6. Baskı, Ankara.
• Çolak Kudal, G., 2019. Edirne ilinde çeltik destekleme politikalarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Çukur, T., Işın, F., 2008. İzmir ili Torbalı ilçesinde sanayi domatesi üreticilerinin sürdürülebilir tarım uygulamaları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 45(1): 27-36.
• Ewert, F., Baatz, R., Finger, R., 2023. Agroecology for a sustainable agriculture and food system: From local solutions to large-scale adoption. Annual Review of Resource Economics, 15: 351-381.
• Gupta, P.K., Sahai, S., Singh, N., Dixit, C.K., Singh, Sharma, D.P., Sharma, C., Tiwari, M.K., Gupta, R.K., Garg, S.C., 2004. Residue burning in rice wheat cropping system: Causes and implications. Current Science, 87(2): 1713-1717.
• Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L., Black, W.C., 1998. Multivariate Data Analysis (5th Ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. Newyork.
• Hayran, S., Gul, A., Sarıdas, M.A., 2018. Farmers’ sustainable agriculture perception in Turkey: The case of Mersin province. New Medit, A Mediterranean Journal of Economics, Agriculture and Environment, 3: 69-78.
• Hess, C.E., 1991. Sustainable Agriculture Research and Education in the Field a Proceedings. National Academy Press, Washington, DC.
• Kalaycı, Ş., 2006. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Khalaf, K., 2007. Faktör analizi ve bir uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Khoy, R., Nanseki, T., Chomei, Y., 2017. Farmers’ perceptions of organic rice farming in Cambodia: Opportunities and challenges. International Journal of Humanities and Social Science, 7(4): 92-103.
• Laurett, R., Paço, A., Mainardes, E.W., 2021. Measuring sustainable development its antecedents, barriers and consequences in agriculture: An exploratory factor analysis. Environmental Development, 37: 100583.
• Leech, L.N., Barrett, C.K., Morgan, A.G., 2009. SPSS for Intermediate Statistics. Lawrence Erlbaum Associates, New Jersey.
• Miran, B., 2003. Temel İstatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova-İzmir.
• Newbold, P., 1995. Statistics for Business and Economics. Prentice-Hall International, New Jersey.
• Oğuzhan, A., Özalp, A., 2005. Trakya’da çeltik üretiminin verimine ilişkin logit model denemesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1): 23-36.
• Öz, F., 2019. Çorum ili çeltik üreticilerinin iklim değişikliği algılamaları ve uyum stratejilerini etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Özkan, M., Armağan, G., 2019. Tarım işletmelerinde sürdürülebilirliğin ölçülmesi: Aydın ili örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(1): 109-116.
• Pagliarino, E., Orlando, F., Vaglia, V., Rolfo, S., Bocchi, S., 2020. Participatory research for sustainable agriculture: The case of the Italian agroecological rice network. European Journal of Futures Research, 8: 1-16.
• Shakiru, M., 2016. Farmer perceptions and determinants of sustainable agriculture at the farm level: A case study of Musanze. Master Thesis, Ondokuz Mayıs University, Samsun, Türkiye.
• Sharma, S., 1996. Applied Multivariate Techniques. John Wiley and Sons Inc., New York.
• Shiri, N., Hashemi, S.M.K., Asadi, A., Motamedinia, Z., 2012. Agricultural researchers’ attitudes toward sustainable agriculture and its determinants in Ilam province, Iran. International Journal of Agricultural Science and Research, 3(1): 17-30.
• Terano, R., Mohamed, Z.A., Shamsudin, M.N., Latif, I.A., 2013. Farmers sustainability index: Paddy farmer’s farm practices. In: 3rd International Conference on Management (3rd ICM 2013) Proceeding, 10-11 June, Penang, Malaysia, pp 483-487.
• Thanh, N.V., Sukprasert, P., Yapwattanaphun, C., 2015. Farmers’ sustainable agriculture perception in the Vietnam uplands: The case of banana farmers in Quang Tri province. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 10(8): 960-967.
• Tozlu, G., Uzundumlu, A.S., Gedikli, O., 2014. Çeltik üretiminde ilaçlama başarısızlığını etkileyen faktörlerin analizi: Samsun ili örneği. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 25(B): 13-22.
• Turhan, Ş., 2005. Tarımda sürdürülebilirlik ve organik tarım. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1): 13-24.
• Wezel, A., Herren, B.G., Kerr, R.B., Barrios, E., Gonçalves, A.L.R., Sinclair, F., 2020. Agroecological principles and elements and their implications for transitioning to sustainable food systems: A review. Agronomy for Sustainable Development, 40: 1-13.
• Yılmaz, H., 2015a. Analysis in terms of environmental awareness of farmers’ decisions and attitudes in pesticide use: The case of Turkey. Bulgarian Chemical Communications, 47(3): 771-775. Yılmaz, H., 2015b. Farm level analysis of pesticide use in sweet cherry (Prunus avium L.) growing in West Mediterranean region of Turkey. Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus, 14(3): 115-129.
• Yılmaz, H., Demircan, V., Gül, M., 2009. Üreticilerin kimyasal gübre kullanımında bilgi kaynaklarının belirlenmesi ve tarımsal yayım açısından değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1): 31-44.
• Yılmaz, H., Demircan, V., Bal, T., Koşkan, O., 2010. Students’ perceptions of academic and institutional service quality at the faculty of agriculture: The case of Suleyman Demirel University, Turkey. African Journal of Business Management, 4(6): 1107-1115.
• Yurdakoş, E., 2009. Türkiye’nin Avrupa Birliği çeltik ortak piyasa düzenine uyumunun piyasalara ve Samsun ili çeltik işletmelerine etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.