Investigation of Structural Characteristics of Greenhouse Enterprises: The Case of Kahramanmaraş Province, Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 3, 287 - 295, 09.12.2024

Cevahir Kaynakçı Baydar , Semiha Çetinkaya , Cuma Akbay , Habipali Kaya , Serenay Dalkılınç

https://doi.org/10.19159/tutad.1518669

Öz

Although Kahramanmaraş province has a significant potential for greenhouse investments due to factors such as land structure, climate characteristics and widespread agricultural production activities, there are few scientific studies that examine the greenhouse production situation of the region in terms of agricultural economy and at micro level. This study aims to determine the sociodemographic characteristics and current structural characteristics of greenhouse enterprises in Kahramanmaraş province. The material of the study consists of data obtained by face-to-face questionnaire from 68 plastic greenhouse enterprises identified by complete census method in three districts, two of which are in the central district of Kahramanmaraş province. Descriptive statistics were used to analyze the data. According to the results of the study, the average greenhouse land area of the enterprises was determined as 7.38 decares and it was determined that 70.05% of the producers produced tomatoes and 23.17% produced cucumbers. It was determined that all of the enterprises used plastic greenhouses, 50% of them grew more than one crop and 27.94% of them had agricultural insurance. In addition, the enterprises are mostly protected from frost damage by burning straw (58.82%) and sprinkling (13.24%). Most of the enterprises reported that they had soil analysis (80.88%). The enterprises reported that they mostly benefited from bumblebee use support (83.82%), input (diesel-fertilizer) support (80.88%) and TARSİM (greenhouse insurance) support (64.71%). It is thought that this research will be an important source of data and information to effectively mobilize the greenhouse potential in the region.

Anahtar Kelimeler

Plastic greenhouses, vegetable cultivation, seedling supply, frost damage, agricultural supports, Kahramanmaraş

Örtüaltı İşletmelerinin Yapısal Özelliklerinin İncelenmesi: Kahramanmaraş İli Örneği, Türkiye

Öz

Kahramanmaraş ili, bölgenin arazi yapısı, iklim özellikleri ve yaygın tarımsal üretim faaliyetleri gibi faktörler nedeniyle seracılık yatırımları konusunda önemli bir potansiyele sahip olmasına karşın, bölgenin örtüaltı üretim durumunu tarım ekonomisi açısından ve mikro düzeyde inceleyen az sayıda bilimsel çalışma vardır. Bu araştırma, Kahramanmaraş ilinde örtüaltı işletmelerinin sosyo-demografik özelliklerini ve mevcut yapısal özelliklerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın materyalini, Kahramanmaraş ilinde ikisi merkez ilçe olmak üzere üç ilçede tam sayım yöntemiyle tespit edilen 68 plastik sera işletmesinden yüz yüze anket ile elde edilen veriler oluşturmaktadır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, işletmelerin ortalama sera arazi varlığı 7.38 dekar olarak belirlenmiş olup, üreticilerin % 70.05’inin domates, % 23.17’sinin ise salatalık ürettiği saptanmıştır. İşletmelerin tamamının plastik sera kullandığı, % 50’sinin birden fazla ürün yetiştirdiği, % 27.94’ünün tarım sigortası yaptırdığı belirlenmiştir. Ayrıca işletmeler en çok saman yakarak (% 58.82) ve yağmurlama yaparak (% 13.24) don zararından korunmaktadırlar. İşletmelerin büyük bir kısmı toprak analizi yaptırdığını (% 80.88) bildirmişlerdir. İşletmeler en çok bombus arısı kullanım desteği (% 83.82), girdi (mazot-gübre) desteği (% 80.88) ve Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) (sera sigortası) desteğinden (% 64.71) yararlandıklarını bildirmişlerdir. Bu araştırmanın bölgedeki seracılık potansiyelini etkin bir şekilde harekete geçirmek için önemli bir veri ve bilgi kaynağı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Plastik seralar, sebze tarımı, fide temini, don zararı, tarımsal destekler, Kahramanmaraş

Kaynakça

• Akıncı, S., Akıncı, İ.E., Şimşek, M., Baytorun, N., 2001. Kahramanmaraş örtü altı sebzeciliğinin durumu. 6. Ulusal Seracılık Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 5-7 Eylül, Muğla, s. 13-18.
• Anonim, 2015. TR63 Bölgesi Seracılık (Örtü Altı Bitki Yetiştiriciliği) Sektör Raporu. (https://www.dogaka. gov.tr/assets/upload/dosyalar/wwwdogakagovtr_622_lk5l43wg_seracilik-ortualti-bitki-yetistiriciligi-sektor-raporu-2015.pdf), (Erişim Tarihi: 17.05.2024).
• Anonim, 2019. Örtü Altı Yetiştiricilik. (https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Tarla-Ve-Bahce-Bitkileri/Ortu-Alti-Yetistiricilik), (Erişim Tarihi: 04.03.2024).
• Anonim, 2022. TR61 Bölge Planı (2024-2028) Çalışmaları: Örtü Altı Üretim ve Yenilikçi Tarım İhtisas Komisyonu Raporu. (https://baka.gov.tr/ assets/upload/dosyalar/tr61-bolgesi-ortu-alti-uretim-ve-yenilikci-tarim-ihtisas-komisyonu-raporu.pdf), (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• Anonim, 2023. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, (https://biruni.tuik.gov.tr /medas/?locale=tr), (Erişim Tarihi: 21.05.2024).
• Anonymous, 2021. Controlled Environment Agriculture. (https://academy.vertical-farming.net/intro-controlled-environment-agriculture-cea/), (Erişim Tarihi: 01.05.2024).
• Balbay, D., 2014. Marmara bölgesinde örtü altı tarımı geliştirme koşul ve olanakları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Baldan, C., 2020. Örtü altı tarımında sosyal ve coğrafi yakınlığın bilgi yayılımı üzerindeki etkisi: Kumluca örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Baytorun, A.N., 2023. Seralar ve Yönetimi. Nobel Akademi, Ankara.
• Baytorun, A.N., Akıncı, S., Akıncı İ.E., 2000. Örtüaltı sebze tarımında alternatif bir bölge, Kahramanmaraş. 2. Uluslararası Turfanda Şurası, Bildiriler Kitabı, 28-29 Nisan, Mersin, s. 1-10.
• Dağ, M.M., 2023. Tarımsal destekleme politikalarının serada domates üretiminde agroekolojik uygulamalara etkisinin incelenmesi: Antalya ili Kumluca ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Isparta.
• Daka, K., Gül, A., Engindeniz, S., 2012. Muğla ilinde seralarda dışsatıma yönelik domates üretimi ve pazarlaması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(2): 175-185.
• Engindeniz, S., Engindeniz, D.Y., Yercan, M., Kınıklı, F., 2017. Economic aspects and ınvestment characteristics of greenhouse tomato growing in Turkey. 28th International Scientific-Expert Conference of Agriculture and Food Industry, 27-29 September, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina, p. 92.
• Engindeniz, S., Gül, A., 2009. Economic analysis of soilless and soil-based greenhouse cucumber production in Turkey. Scientia Agricola, 66(5): 606-614.
• Gale, U., Tüzel, Y., Öztekin, G.B., 2014. Antalya’nın Kepez ilçesinde geleneksel sera üretiminin özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 1(1): 68-77.
• Hasdemir, M., Gül, U., Hasdemir, M., Yasan Ataseven, Z., 2015. Jeotermal sera işletmelerinin bilgi kaynakları. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(2): 42-51.
• Kadanalı, E., Saklıca, A., Dağdemir, V., 2008. Erzurum ili Uzundere ilçesinde serada hıyar ve domates üretim maliyeti ve pazarlama yapısı. VIII. Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Haziran, Bursa, s. 474-484.
• Kozak, F.B., 2017. Kahramanmaraş ilinde seraların mevcut durumu ve teknoloji kullanım düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Kurt, Y.A., 2020. Samsun ili Çarşamba ilçesi örtü altı sebze yetiştiricilerinin kullandıkları bilgi kaynaklarının belirlenmesi ve tarımsal yayım açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Örük, G., Engindeniz, S., 2019. Muğla ilinde örtüaltı domates üretiminin ekonomik analizi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56(3): 345-358.
• Öztürk, G., Engindeniz, S., 2019. Muğla ilinde örtü altı domates üretiminin ekonomik analizi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56(3): 345-358.
• Şimşek, G., Dağdelen, N., 2020. Aydın yöresindeki örtüaltı işletmelerin yapısal özelliklerinin irdelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23(5): 1163-1174.
• Tüzel, Y., Gül, A., Öztekin, G.B., Engindeniz, S., Boyacı, H.F., Duyar, H., Cebeci, E., Durdu, T., 2020. Türkiye'de örtü altı yetiştiriciliği ve yeni gelişmeler. Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, 13-17 Ocak, Ankara, s. 725-750.
• Yanar, D., Yanar, Y., Erdal, H., Erdal, G., Poyraz, E., 2018. Antalya ilinde örtü altı yetiştiriciliğinde karşılaşılan bitki koruma sorunları ve üretici bilinç düzeyi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 7(3): 38-48.
• Yaslıoğlu, E., Durmuş, S., 2017. Bursa ilinde yetiştiricilik yapılan seraların yapısal yönden değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(Ek Sayı): 164-171.
• Yücel Engindeniz, D., 2004. İzmir ili Menderes ilçesinde serada hıyar yetiştiriciliğinde girdi kullanımının ekonomik ve çevresel analizi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.