Assessment of the Concept of Childhood during the Balkan War through Autobiographies

Yıl 2024, , 42 - 63, 30.04.2024

Emine Ak , Ali Çapar

https://doi.org/10.52792/tws.1443058

Öz

This article investigates how political, social, and cultural factors during the Balkan Wars influenced the idea of childhood. In Ottoman society, there were notable distinctions in the perception of childhood during peacetime and wartime, particularly from the mid-19th century onward. Political changes throughout wartime altered the view of childhood, leading to the militarization of some children in alignment with the regime's ideology and prevailing conditions. During the Balkan Wars, children took up their parents' duties, leading to a blending of childhood and adulthood. The war's societal repercussions had a detrimental impact on children's lives, extending into domains including education, recreation, and oral traditions. This paper employs numerous approaches to demonstrate the effects of the Balkan War on children's lives. Literary works influenced by the period were picked as sources to thoroughly depict the experiences of children, as official documents may not capture all their experiences. An interdisciplinary method was used to study sources from many fields that reflect the perception of childhood. It was noted that the regulations and prevailing view of childhood during that time were reflected in personal stories and literary writings. This highlights the significance of studying the history of childhood using various sources and tries to offer potential research topics in the field.

Anahtar Kelimeler

Balkan Wars, perception of childhood, ideal childhood.

Otobiyografiler Üzerinden Balkan Savaşı Sürecinde Çocukluk Algısının Değerlendirilmesi

Öz

Bu makale, Balkan Savaşları boyunca çocukluk algısının siyasi, sosyal ve kültürel açıdan nasıl şekillendiğini incelemektedir. Osmanlı toplumunda, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, barış zamanındaki çocukluk algısı ile savaş zamanındaki çocukluk algısı arasında önemli farklılıklar olmuştur. Savaş dönemindeki çocukluk algısı, siyasi gelişmelerden etkilenmiş ve bazı çocukların rejimin ideolojisi ve dönemin koşulları bağlamında militarizasyonu ile sonuçlanmıştır. Balkan Savaşları boyunca çocuklar, ebeveynlerinin sorumluluklarını büyük ölçüde üstlenmişlerdir, bu da çocukluk ile yetişkinlik arasındaki ayrımın bulanıklaşmasına neden olmuştur. Savaşın sosyal sonuçları, çocukların yaşamlarını olumsuz yönde etkilemiş ve eğitim, oyun ve hikâye anlatımı gibi alanlara sirayet etmiştir. Makale boyunca, çeşitli yöntemler kullanılarak Balkan Savaşı'nın çocukların yaşamları üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çocukların bütün deneyimlerini resmi belgeler aracılığıyla yansıtmak mümkün olmadığından, onların deneyimlerini daha kapsamlı bir şekilde yansıtabilmek için anılar, biyografiler ve dönemin etkisi altında kurgulanan edebi eserler kaynak olarak tercih edilmiştir. Ayrıca, çocukluk algısını yansıtan farklı disiplinlerden çeşitli kaynakların incelenmesi nedeniyle, kaynak kullanımında disiplinler arası bir yaklaşım benimsenmiştir. Sonuç olarak, dönem politikalarının ve egemen çocukluk algısının hem kişisel anlatılarda hem de kurgusal metinlerde kendini gösterdiği görülmüştür. Bu durum, çocukluk tarihinin ve çeşitli kaynakların kullanımının önemini vurgulamakta ve alandaki potansiyel araştırma konularına örnekler sunmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Balkan Savaşları, çocukluk algısı, ideal çocukluk

Kaynakça

• Abdürrauf Bey. Binbaşı Abdürrauf’un Harp Günlükleri. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2022.
• Acer, Tülin. “Balkan Muhacirlerinin Yaşadığı Sorunlar: 1912-1914” Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, 2008.
• Ak, Emine. “Balkan Savaşları Dönemindeki Çocukluk Algısı” Yüksek Lisans Tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi, 2023.
• Akçalı, Aslı ve Çam Davut. “II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet Dönemleri Eğitim Anlayışları Bağlamında Mizancı”, Millî Eğitim Dergisi 45, no.207 (2015): 119-144.
• Akın, Yiğit. Gürbüz ve Yavuz Evlatlar: Erken Cumhuriyet’te Beden Terbiyesi ve Spor, İstanbul: İletişim Yayınları. 2014
• Akşin, Sina. Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. İstanbul: İmge Yayınları, 2001.
• Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi: MÖ 1000 – M. S. 2007. Ankara: Pegem Akademi, 2007.
• Alkan, Mehmet Ö. “Osmanlı İmparatorluğunda Modernleşme ve Eğitim”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 6, no.12 (2008): 9-84.
• Altın, Hamza. “II. Abdülhamid Devri Pedagojik Eserlerde Eğitimcilere Yapılan Tavsiyeler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24, no.1 (2016): 239-254.
• Arıkan, Erdal. “II. Balkan Savaşı ile I. Dünya Savaşı Arasında Osmanlı’da Çocukluğun Politik İnşası 1913-1914: Çocuk Duygusu ve Çocuk Dünyası Dergileri Üzerine Bir İnceleme”, Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, 2021.
• Aries, Philipp. Centuries of Childhood: A Social History of Family Life. Londra: Pimlico, 1962.
• Audoin-Rouzeau, Stephana. ‘Children and the Primary Schools of France, 1914–1918,’ in State Society and Mobilization in Europe During the First World War, ed. John Horne Cambridge: Cambridge University Press,1997.
• Aydemir, Şevket. S. Suyu Arayan Adam. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1976.
• Ayışığı, Metin. “Balkan Savaşları Sırasında Kolera ile Mücadele”, Türk Dünyası Araştırmaları 126, no.248 (2020): 49-64.
• Ayverdi, Semiha. Bir Dünyadan Bir Dünyaya, Ankara: Hülbe Yayınları, 1974.
• Berkman, Tevfik. Engelli-Engebeli Uzun Yollar: Bir Hayat Anıları 1900-1987. İstanbul: Seral Ofset, 1988.
• Beşikçi, Mehmet. “Tarihyazımında Hatırat ve Günlükler Nasıl Kullanılmalı?: Birinci Dünya Savaşı’na Katılan Osmanlı Askerlerinin Benlik Belgeleri Özelinde Metodolojik Bir Analiz”. Toplum ve Bilim, no.144 (2018): 253-292.
• Beşikçi, Mehmet. Cihan Harbini Yaşamak ve Hatırlamak, İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
• Bezirci, Asım. Nazım Hikmet. İstanbul: Amaç Yayınları, 1975.
• Brızitsov, Hristo. Bir Çocuğun İstanbul Hatıraları, çev. Hüseyin Mevsim, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2021.
• Çapar, Ali. "Pederi-i Şefik’ten Müstebit Hükümdara: 1876-1914 Yılları Arasında Yayımlanan Çocuk Gazetelerinde II. Abdülhamid İmajı". Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 21, (2021): 83-112.
• Çetinsaya, Gökhan. “Abdülhamid’i Anlamak: 19. Yüzyıl Tarihçiliğine Bakış”, Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek, İstanbul: Metis Yayınları, 2016.
• Dawson, Graham. Soldier Heroes – British Adventure, Empire and the Imagining of Masculinities, London: Routledge, 1994.
• Deringil, Selim.Simgeden Millete: II. Abdülhamid’den Mustafa Kemal’e Devlet ve Millet, İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Durukan, Eyüp. Edirne Kuşatması, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2022.
• Ekrem, Selma. Peçeye İsyan. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi, 1998.
• Ergeneli, Adnan. Çocukluğumun Savaş Yılları Anıları, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993.
• Ginio, Eyal. Osmanlı Yenilgi Kültürü: Balkan Savaşları ve Sonrası, İstanbul: İletişim Yayınları, 2022.
• Gündüz, Mustafa. “II. Abdülhamid Dönemi Eğitimi ve İdeolojisi Üzerine Tartışmalar”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 12, (2008): 243-286.
• Gürsoy, Özlem. “Erken Cumhuriyet Dönemi Eğitiminde Militer Uygulamalar: Askerliğe Hazırlık Dersleri ve Askerliğe Hazırlık Kampları (1923-1947)” Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, 2021.
• Halaçoğlu, Ahmet. “Balkan Harbi Sırasında Rum Göçleri: 1912-1913”, Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, 1990.
• Hanioğlu, M. Şükrü. "İttihat ve Terakki Cemiyeti", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 23, (2001): 476–484.
• Heywood, Colin. Baba Bana Top At! Batı’da Çocukluğun Tarihi, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2003.
• Kennedy, Rosie. The Children’s War, Britain 1914-1918. London: Palgrave Macmillan, 2014.
• Okay, Cüneyd. Osmanlı Çocuk Hayatında Yenileşmeler: 1850-1900, İstanbul: Kırkambar, 1998.
• Özbek, Nadir. Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyal Devlet: Siyaset, İktidar ve Meşruiyet, İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
• Özçakır, Sabri. “Meşrutiyet Çocuklarının Yetiştirilmesinde Terbiyevi Oyunların Rolü” OTAM 43, (2018):141-164.
• Öztan, Güven. G. Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Seyda, Mehmet. Çocukluk Yılları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2009.
• Tan, Mine. "Çocukluk: Dün ve Bugün". Toplumsal Tarihte Çocuk. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, (1994): 11-31.
• Uçan, Lale. “Osmanlı Çocuk Dergilerinin Çocuk Kimliği Üzerine Etkileri”, Osmanlı Dünyasında Çocuk Olmak, (Ed. Haşim Şahin-Nurdan Şafak), İstanbul: Dem Yayınları, (2021):167-205.
• Üstel, Füsun. “Makbul Vatandaş”ın Peşinde: II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
• Williams, Elizabeth. “Childhood, Memory, and the American Revolution”, in Children and War A Historical Anthology, ed. James Marten. New York: New York University Press, 2002.
• Wirtz, Philipp. Depicting the Late Ottoman Empire in Turkish Autobiographies: Images of a Past World, 2007.
• Yiğit, Tarık. “Osmanlı Resmî İdeolojisindeki Dönüşüm (1876-1918)”. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, 2012.
• Yurdakul, Mehmet. E. Türk Sazı, İstanbul: Atlas Kitabevi, 1979.
• Yücel, Hasan. A. Geçtiğim Günlerden, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2019.
• Zengin, Sevinç. “16. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Çocukluk: Kınalızâde Ali Efendi’nin Ahlak-ı Alâî’si ile Abdüllatif Karamânî’nin Adâb-ı Menâzil’inde Çocuklar”. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, 2021.