ETHICAL AND PRACTICAL CONDITION OF INDEPENDENT ART CONSULTANCY TOWARDS THE COLLECTORS IN TURKEY

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 3, 103 - 118, 01.12.2017

Mehmet Kıvanç Gökmen

Öz

Independent art consultancy that targets the collectors is a relatively new concept in history of art not only for Turkey but also for all the regions and countries that are active in art market globally except Western countries. There is no fundamental training or school for art consultancy. People who are advanced in different areas of art acquire art consultancy as a profession in the prominent art centers of the world as in Turkey for a few decades. This profession is in the focus of different discussions originated from ethical and practical issues though at first sight it can be underestimated as the transfer of knowledge and experience or advising to the collector. It is such that the consultant should train the counselee, inform her/him and direct her/him correctly. More over the consultant shouldn't get any commission inconsistently with the agreement signed in between. The most recent controversial part is the commercial actions and relationships of the people who are active in art consultancy. On the other hand, it has been noticed especially in the Western world that art consultancy is a frequent and high performance area that can be really useful for the art world. So, it has been noticed that an ethical and professional framework should be formed for art consultancy. It is so that, in an art world where high performance art consultancy is used, the collectors will be informed about the quality productions by their consultants, the consultants will raise an awareness of how a collection should be and why it should be as it is, since the consultants constantly follow the market dynamics less speculations will be raised which will automatically bring together a healthy production and acquisition area and a pro-active consciousness will be raised on the collector's side on how they will share their collections with the public in the future. This article will first argue that art consultancy is not comprehended thoroughly and its limits are not drawn yet in Turkey. Then a discussion will be initiated on how this profession can be more useful for the art world. International publications which contains articles and interviews that are published in different publications are very useful since Turkish literature is not enough on this issue yet

Anahtar Kelimeler

Contemporary art consultancy, art consultancy, art market, collections, collector

Türkiye'de Koleksiyonculara Yönelik Bağımsız Sanat Danışmalığının Etik ve Pratikteki Durumu

Öz

Koleksiyonculara yönelik bağımsız sanat danışmanlığı, sanat tarihi içerisinde, Batılı ülkeler dışında Türkiye’nin yanı sıra global anlamda sanat piyasasında aktif olan bölgeler ve ülkelerin çoğu için de yeni bir kavramdır. Sanat danışmanlığının temel bir eğitimi ya da okulu yoktur. Birkaç on yıldır dünyanın önde gelen sanat merkezlerinde olduğu gibi Türkiye’de de sanat ortamındaki çeşitli alanlarda kendini geliştiren profesyonellerin bir kısmı sanat danışmanlığını kendilerine meslek edinmektedir. İlk bakışta belli bir bilgi ve deneyimin aktarılması ve koleksiyoncuya öneriler verilmesi gibi basit bir düzlemde algılanabilen bu meslek, diğer yandan birçok etik ve pratiğe dayalı tartışmanın odağındadır. Öyle ki, danışman, danışanını eğitmeli, bilgilendirmeli ve doğru yönlendirmelidir. Koleksiyoncunun alımlarından arada imzalanan anlaşmaya aykırı komisyon elde etmemelidir. Güncel anlamda en tartışmalı kısım, sanat danışmanlığı adı altında faaliyet gösteren kişilerin sanat alanındaki ticari eylem ve ilişkileridir. Diğer yandan sanat danışmanlığının yaygın ve işlerlikli bir alan olmasının sanat ortamına faydalı olacağı özellikle Batılı ülkelerde fark edilmiştir. Dolayısıyla, öncelikle sanat danışmanlığının mesleki ve etik çerçevesinin çizilmesi gerekliliği öne çıkmaktadır. Öyle ki, sanat danışmanlığının işlerlik kazandığı bir sanat ortamında koleksiyoncular danışmanları vasıtasıyla kaliteli üretimlerden haberdar olabilecek, bir koleksiyonun nasıl ve hangi doğrultuda oluşması gerektiği konusunda bilinç kazanacak, danışmanlar sürekli piyasa dinamiklerini takip ettiği için spekülasyonlar azalacak ki bu da daha sağlıklı bir üretim ve satın alma ortamını beraberinde getirecek ve koleksiyonların gelecekte kamu ile nasıl paylaşılacağına dair koleksiyoncu tarafında pro-aktif bir bilinç gelişecektir. Bu makale ile bu mesleğin henüz doğru algılanmadığı, içinin yanlış doldurulduğu ve sınırlarının belirlenemediği ortaya konup, bu meslek alanının sanat ortamı için nasıl daha faydalı hale gelebileceği tartışılacaktır. Özellikle Türkçe literatürün yetersiz olduğu bu konu özelinde yurt dışı yayınlar ile çeşitli yayınlarında yayınlanmış yazılar ve söyleşiler özellikle faydalı olmuştur

Anahtar Kelimeler

Bağımsız sanat danışmanlığı, sanat danışmanı, sanat piyasası, koleksiyon, koleksiyoncu

Kaynakça

• Artun, A. (2011). Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi Estetik Modernizmin Tasfiyesi (3. Baskı). İstanbul: İletişim. (s,80-82)
• Bryce, Alan D. (2007). Art Smart: The Intelligent Guide to Investing in the Canadian Art Market, Toronto: The Dundurn Group,. (s,80)
• Gökmen, M. K. (2015, Ekim) Sanat Danışmanlığı. Istanbul Art News, Piyasa eki.
• Lewis, B. (2006, 9 Temmuz). The Art of Buying. Sunday Telegraph, UK.
• The Art Dealers Association of America (ADAA), (2007). Collector's Guide to Working with Art Dealers, 45th Anniversary Edition, New York. (s, 5) http://artdealers.org/sites/default/files/adaa_guide.pdf
• Artnivo.com. https://www.artnivo.com/hizmetlerimiz. Erişim tarihi: 7 Aralık 2017
• Association of Professional Art Advisors (APAA). Code of Ethics www.artadvisors.org Erişim Tarihi: 5 Aralık 2017
• Bick, J. The Art of Buying Art, With the Help of an Adviser. www.newyorktimes.com Erişim Tarihi: 27 Mayıs 2007
• Bowley G. ve Pogrebin R. Soaring Art Market Attracts a New Breed of Advisers for Collectors. www.newyorktimes.com Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015
• Fineman, M. Art Advisers. www.newyorktimes.com Erişim tarihi: 15 Ekim 2006
• Gazi, A. Melis Terzioğlu ile Sanat Danışmanlığı Üzerine. www.sanatonline.net Erişim tarihi: 13 Aralık 2015
• Kaprol, T. Sanat Danışmanı Kimdir? Nasıl Çalışır? www.artfulliving.com.tr Erişim Tarihi: 6 Mart 2016